Sprawdź się
Podaj trzy synonimy i trzy antonimy wyrazów egzotyczny oraz sensacyjny.
W podanym fragmencie Giaura znajdź cytaty odnoszące się do wskazanych pięciu kategorii opisu świata przedstawionego.
Giaur(fragment)
Wtem nagle stanął, konia w bok zatoczył
I patrzy z góry, na strzemionach staje —
Czegóż on patrzy, tam, w oliwne gaje?
Księżyc na nowiu wschodzi zza gór grzbietów,
Błyszczą nad miastem lampy minaretówminaretów,
W mieście wre teraz BajramuBajramu uciecha;
Tu, choć nie dojdą ni wystrzałów echa,
Ni muzułmanów pobożne okrzyki,
Przecież błysk widać każdej tofaikitofaiki.
Bo dziś zachodzi słońce RamazanuRamazanu,
Dziś Bajram święcą wyznawcy KoranuKoranu
[...]
Już bliżej — Turcy — już widzę turbany
I w srebrem kutych pochwach ataganyatagany.
Wódz ich na przedzie w bogatym zawojuzawoju,
Zapewne emiremir, bo w zielonym stroju¹¹.
«Ho! kto ty?» — «Salem! waszej jestem wiary²,
Emirze, widzę, że wieziesz towary;
Na podstawie podanego fragmentu scharakteryzuj dwóch bohaterów utworu: Hassana oraz Giaura. Wyjaśnij, na czym polega konflikt między tymi postaciami.
GiaurSam Hassan został; z konia zsiąść nie raczy,
Spokojnie jedzie, aż z przodu obaczy
Blask ręcznej broni; rozbójników zgraja
Strzela wzdłuż drogi, z przodu się zaczaja,
[...] Więc wściekły brodę od gniewu najeżył,
I wkoło wzrokiem ognistym uderzył.
[...]
Zbójcy wychodzą, stają na skał szczycie:
«Rzucaj broń, krzyczą, komu miłe życie!» —
Ale Hassana oczy i rozkazy
Straszniejsze niźli nieprzyjaciół razy,
[...]
Nieprzyjaciele coraz bliżej godzą,
Razem ze wszystkich zasadzek wychodzą,
A z gęstwi lasu dowódca orszaku
Leci sam przodem na dzielnym rumaku.
Któż ten dowódca? — strój nosi albański,
Ale miecz prosty, miecz to chrześcijański.
«Znam go, znam Giaura — wściekły Hassan woła —
Znam go, poznałem ze smagłego czoła,
Poznałem czarne złowrogie źrenice,
Jego nikczemnej zdrady pomocnice;
Konia czarnego znam, choć leci pędem,
Chociaż nakryty arnautskimarnautskim rzędemrzędem.
Podły odstępco twojej podłej wiary!
Teraz cię turban nie zbawi od kary.
Gdziemkolwiek spotkał, w jakiejkolwiek chwili,
Dobrze, żem spotkał zdrajcę mej Leili.»
Jak się wezbrana rzeka w morze leje,
I morską burzę spotkawszy szaleje,
Łamią się fale, drżą opoki brzegu,
A nurty ryczą pod pianami śniegu;
Tak się spotkały wrogów zgraje obie,
Losem i gniewem gnane przeciw sobie;
Szable nad uchem grzmią, lecąc w kawały,
Huczą po skałach dalekie wystrzały;
Starcia się łoskot i karabelkarabel dźwięki,
Huk karabinów, konających jęki
Echo żałośne po dolinie szerzy,
Przywykłej tylko do śpiewów pasterzy!
[...]
Z szablą po samą rękojeść uciętą,
Krwią opryskaną i mocno ujętą
W sinej, od ciała odrąbanej dłoni,
Co jeszcze drgała, nie puszczając broni;
Obok turbana, którego zawoje
Miecz Giaura zerwał i przerżnął na dwoje;
W deljidelji długiej, zmiętej, rozpostartej,
Od mnogich razów na sztuki podartej,
Zaczerwienionej, jak chmury przed burzą,
Gdy po dniu jasnym burzliwą noc wróżą;
Krwią zlawszy piasek i gałęzie boru,
Gdzie wiszą szmaty jego palamporupalamporu;
Z piersią przebitą i otwartą ciosom,
Barkami na wznak, twarzą ku niebiosom,
Tak leżał Hassan — oczy już zbielały,
Jeszcze otwarte, Giaura wyzywały.
Giaur stanął nad nim i w Hassana lice
Utopił równie straszne dwie źrenice.
«Tak! tyś pochował w falach mą Leilę,
Jam cię pochował w czerwonej mogile.
Jej duch kierował mieczem; jej morderca
Uczuł raz pierwszy, co to jest ból serca;
Proroka wołał, ale nadaremnie,
Prorok twej głowy nie wyrwie spode mnie.
Allacha wołał, wiatr prośbę rozdmuchał,
Allach nie słyszał, albo nie wysłuchał.
O psie pogański! czyż Opatrzność głucha
Na krzyk Leili, twych krzyków usłucha? —
Zbójcą zostałem! jeździłem na wzwiadywzwiady,
Aż w końcu zdrajca padł ofiarą zdrady,
Jam spełnił swoje, zemścił się nad tobą.
A teraz, dalej — w świat — jadę sam z sobą.» —
Wyjaśnij, na czym polega sensacyjność fragmentu Giaura przedstawiającego walkę w wąwozie.
Wypisz z fragmentu Giaura przedstawiającego walkę w wąwozie przykłady środków stylistycznych, które służą budowaniu sensacyjności.
Wypisz z podanego fragmentu Giura przykłady cytatów, w których dostrzegasz frenezję romantyczną. Wyjaśnij, czemu służy takie obrazowanie.