Sprawdź się
Odwołując się do tekstu źródłowego, wyjaśnij, dlaczego historyk Aleksander Wolicki określił Ateńczyków ludem dojrzałym politycznie.
Wojny perskieFragment opracowania historycznego
Zgromadzeni zaprzysięgli sojusz zwany Związkiem Hellenów […]. Ateńczycy okazali polityczną dojrzałość, podporządkowując się spartańskiemu dowództwu zarówno na lądzie, jak i na morzu.
A. Wolicki, Wojny perskie, w: Maraton. 2500 lat od wielkiej bitwy. Grecja i Grecy epoki klasycznej, czyli korzenie Europy, „Pomocnik Historyczny Polityki” 10, 2010, s. 119
DziejeFragment tekstu źródłowego
Ateńczycy dostarczyli 127 okrętów […]. Korytyjczycy dostarczyli 40 okrętów; Megarejczycy 20; Chalkidyjczycy zaś zaopatrzyli w załogę 20 okrętów, które im dostawili Ateńczycy; Egineci dali 18; Sikyończycy 12; Lacedemończycy [Spartanie] 10; Epidauryjczycy 8; Eretrejczycy 7; Trojzeńczycy 5; Styrejczycy 2, a Kejczycy 2 […]. Ogólna liczba zgromadzonych pod Artemisjon okrętów […] wynosiła 271.
Źródło: Herodot, Dzieje, t. ks. 8, rozdz. 1–2, tłum. S. Hammer.
Na podstawie analizy tekstu źródłowego podaj argument potwierdzający tezę zawartą w opracowaniu historycznym.
Sparta w V–IV w. p.n.e.Fragment opracowania historycznego
Sposób, w jaki Leonidas wybrał żołnierzy, dowodzi, że zdawał sobie sprawę z samobójczego charakteru misji, albo przynajmniej brał pod uwagę możliwość, że cały oddział zginie.
Źródło: Ryszard Kulesza, Sparta w V–IV w. p.n.e., Warszawa 2003, s. 189.
DziejeFragment tekstu źródłowego
On ruszył wtedy do Termopil, dobrawszy sobie trzystu […] mężów, którzy mieli już synów.
Źródło: Herodot, Dzieje, t. ks. 7, rozdz. 205, tłum. S. Hammer.
W 2006 r. do kin wszedł film poświęcony bitwie pod Termopilami zatytułowany 300 w reżyserii Zacka Snydera (na podstawie komiksu Franka Millera pod tym samym tytułem). Porównaj wyposażenie wojowników na obu ilustracjach, oceniając wiarygodność przekazu filmowego.
W 2006 r. do kin wszedł film poświęcony bitwie pod Termopilami zatytułowany 300 w reżyserii Zacka Snydera (na podstawie komiksu Franka Millera pod tym samym tytułem). Porównaj opis wyposażenia wojowników na obu ilustracjach, oceniając wiarygodność przekazu filmowego.W 2006 r. do kin wszedł film poświęcony bitwie pod Termopilami zatytułowany
Źródło A
Źródło B
Źródło C
Ustrój polityczny Sparty, księga 11, rozdział 3Odnośnie do walki hoplickiej, [Likurg, mityczny prawodawca spartański] postanowił, aby nosili ubiór w kolorze purpurowym, ponieważ uważał, że taki najmniej ma wspólnego ze strojem kobiecym, a najbardziej będzie odpowiedni do walki, oraz tarczę z brązu, bowiem najszybciej się da ją wyczyścić i najwolniej się ona brudzi.
Ksenofont, Ustrój polityczny Sparty, księga 11, rozdział 3, tłum. pod kier. R. Kuleszy
Porównaj przekazy na temat Teban pod Termopilami u Herodota i Diodora Sycylijskiego. Na podstawie analizy fragmentów z Diodora i sprzeczności w przekazie Herodota zakwestionuj tezę stawianą przez Herodota.
Źródło 1
DziejeHerodot o Tebanach (fragment 1)
Śpieszno było Leonidasowi ściągnąć ich tylko spośród Hellenów, [ponieważ] Teban podejrzewano mocno o sprzyjanie Medom. Wezwał ich więc na wojnę, chcąc się przekonać, czy otwarcie wyrzekną się związku z Hellenami. Oni jednak posłali pomoc, choć ich zamysły były inne”.
Źródło: Herodot, Dzieje, t. ks. 7, rozdz. 205, tłum. S. Hammer.
Źródło 2
DziejeHerodot o Tebanach (fragment 2)
[Po naradzie zwołanej na wieść o zbliżaniu się Persów prowadzonych przez Efialtesa] odprawieni sprzymierzeńcy odeszli i usłuchali Leonidasa, a przy Lacedemończykach pozostali jedynie Tespijczycy i Tebanie. Z tych Tebanie zostali wbrew woli i niechętnie (zatrzymał ich bowiem Leonidas, uważając za zakładników), Tespijczycy zaś z największą chęcią, bo mówili, że nie opuszczą Leonidasa i jego ludzi.
Źródło: Herodot, Dzieje, t. ks. 7, rozdz. 222, tłum. S. Hammer.
Źródło 3
Biblioteka historycznaDiodor o Tebanach (fragment 1)
Barbarzyńców zaczęli też popierać Ftioci achajscy, Lokrowie, Tesalowie i większość Beotów.
Źródło: Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna, t. ks. 11, rozdz. 3, ust. 2, tłum. I. Ptaszek.
Źródło 4
Biblioteka historycznaDiodor o Tebanach (fragment 2)
Do Termopil przybyło więc […] około czterystu Tebańczyków z opozycyjnego stronnictwa. Wśród mieszkańców Teb bowiem, w kwestii zawarcia sojuszu z Persami, doszło do wzajemnych waśni i rozłamu.
Źródło: Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna, t. ks. 11, rozdz. 4, ust. 7, tłum. I. Ptaszek.
Oceń wiarygodność przekazu Diodora Sycylijskiego na temat nocnej wyprawy Leonidasa do obozu perskiego. Odwołaj się do przebiegu bitwy znanego z multimedium bazowego.
Biblioteka historycznaZgodnie z rozkazem, nocą [z drugiego na trzeci dzień walk], zaatakowali oni obóz Persów. Natarciem kierował Leonidas. […] Zamieszanie, które ogarnęło cały obóz, przyczyniło się do ogromnej rzezi. […] Gdyby tylko król pozostał w swoim namiocie królewskim, bez wątpienia i on zostałby przez Greków zgładzony […]. Kserkses jednak wybiegł z namiotu i wmieszał się w tłum […]. Korzystając z faktu, że nastała już noc, Grecy buszowali po całym obozie – jak można przypuszczać – w poszukiwaniu Kserksesa. Jednakże gdy nastał dzień i sytuacja stała się klarowna, Persowie zorientowali się, że Greków jest niewielu.
Źródło: Diodor Sycylijski, Biblioteka historyczna, t. ks.11, rozdz. 10, ust. 1–4, tłum. I. Ptaszek.
Wyjaśnij, na jakiej podstawie Herodot mógł wysuwać przypuszczenie, które zostało pogrubione w tekście źródłowym. Przy formułowaniu odpowiedzi wykorzystaj drugi tekst źródłowy.
[1] Fragment z Herodota
DziejeOpowiadają, że dwaj z owych trzystu, Eurytos i Aristodemos, gdyby zgodnie działali, byliby mogli albo razem ujść cało do Sparty, bo odprawieni z obozu przez Leonidasa leżeli w Alpenoj, cierpiąc na gwałtowny ból oczu, albo jeśliby nie chcieli wrócić do domu, wraz z innymi umrzeć. Chociaż więc wolno im było jedno z dwojga uczynić, przecież nie chcieli obmyślić wspólnego planu, lecz różnili się w swych poglądach: Eurytos, dowiedziawszy się o obejściu góry przez Persów, zażądał zbroi i, wdziawszy ją, kazał się zaprowadzić przez helotę do walczących. Ten zaprowadził go i uciekł, a Eurytos wpadł w tłum nieprzyjaciół i zginął. Aristodemos zaś, któremu brakło odwagi, pozostał przy życiu. Otóż gdyby albo sam Aristodemos, jako chory na oczy, był wrócił do Sparty, albo też powrót obu razem był nastąpił, to zdaje mi się, że Spartiaci nie byliby do nich żywili żadnego gniewu. […] Kiedy zaś wrócił do Lacedemonu, zyskał tylko wstyd i hańbę. Zniesławiony, tego zaznał: żaden ze Spartiatów nie rozniecił mu ognia ani z nim nie rozmawiał, a dla hańby nazywano go tchórzem Aristodemosem.
Źródło: Herodot, Dzieje, t. księga 7, rozdział 229, tłum. S. Hammer.
[2] Ksenofont (IV w. p.n.e.) o losie tchórzy w Sparcie
Ustrój polityczny SpartyW Lacedemonie [Sparcie] natomiast każdy wstydziłby się wziąć tchórza za towarzysza stołu czy za współzawodnika w zapasach. Często też przy wybieraniu drużyn do gry w piłkę pozostaje taki bez przydziału, w chórach jest spychany na najgorsze miejsca, nawet najmłodszym musi ustępować na drodze i wstawać przed nimi.
Źródło: Ksenofont, Ustrój polityczny Sparty , t. ks. 9, rozdz. 4–5, tłum. pod kier. R. Kuleszy.