Sprawdź się
Tabela zawiera informacje dotyczące polskich polityków z okresu międzywojnia. Uzupełnij ją o imiona i nazwiska postaci, których dotyczą poszczególne teksty.
Przejmując prowadzenie polskiej polityki zagranicznej po Piłsudskim, […] starał się realizować polityczny testament Marszałka, który na łożu śmierci kazał mu utrzymać przymierze z Francją i doprowadzić do sojuszu z Anglią, i zachowywać przy tym możliwie jak najdłużej poprawne stosunki z Niemcami i ZSRR. […] Uprawiał politykę równowagi, zabezpieczając Polskę sojuszami z aliantami zachodnimi, jednocześnie usiłując znormalizować kontakty z Niemcami. Przejawem tego była zgoda Polski na Anschluss Austrii i późniejszy rozbiór Czechosłowacji, w którym II RP wzięła niewielki udział, odbierając Czechom Zaolzie.
Źródło: fragment opisu audycji Polskiego Radia, tekst dostępny online: polskieradio.pl., W dniu onegdajszym powrócił do Warszawy z wielkiego polowania w Białowieży P. Prezydent Rzplitej wraz z towarzyszącemi mu osobami. Reprezentacyjne łowy w najpiękniejszym zakątku Polski zostały ukończone. Ostatni, wtorkowy, dzień łowów obfitował w szereg sensacyj. Ogółem na rozkładzie było: 42 dziki, 4 rysie, 7 lisów, 1 rogacz i 9 zajęcy. Z tego P. Prezydent Rzplitej upolował 1 dzika i jednego kozła. […] a premjer Prus p. Göring położył dwa dziki i jednego postrzelił.
Źródło: informacja z „Dziennika Białostockiego” z 1 lutego 1935 r., tekst dostępny online: polityka.pl., […] jak oceniał historyk wojskowości Piotr Stawecki, […] „rozpoczął wraz ze Sztabem Głównym WP prace nad sześcioletnim planem unowocześnienia sił zbrojnych oraz budową przyszłej polskiej doktryny wojennej. Pod jego kierownictwem uczyniono duży wysiłek, aby przygotować się do obrony i zmniejszyć zacofanie organizacyjne i techniczne WP oraz podnieść poziom kształcenia wyższej kadry dowódczej. Postanowiono rozwijać w znacznie większym stopniu obronę przeciwpancerną i przeciwlotniczą niż formacje pancerne i lotnicze”. […] zdawał sobie zresztą sprawę z ogromnej dysproporcji sił między Polską a Niemcami. W końcu 1938 roku mówił o tym swoim sztabowcom.
Źródło: fragment artykułu popularnonaukowego, tekst dostępny online: przystanekhistoria.pl., Na początku pełnienia swej misji trzeźwo oceniał, że dla Polski konieczne jest zapewnienie stabilizacji i zabezpieczenie granic. […] Szczególnie istotne było uznanie granicy wschodniej Polski, co ze względu na wpływy emigrantów rosyjskich we Francji […] nie znajdowało formalnego wsparcia ze strony sojuszników Polski.
Źródło: fragment monografii historycznej, R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2014, s. 169., Od 1925 zastępca naczelnika Wydziału Zachodniego Departamentu Politycznego MSZ, od 1928 naczelnik tego wydziału. Od 3 lipca 1933 poseł, a po podniesieniu w 1934 szczebla przedstawicielstw dyplomatycznych od 29 października 1934 ambasador RP w Berlinie. Wraz z Konstantinem von Neurathem podpisał 26 stycznia 1934 polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu przemocy. W opinii komisarza Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku Carla Jakoba Burckhardta był „człowiekiem odprężenia polsko-niemieckiego, jednym z najlepiej poinformowanych ambasadorów w ówczesnym Berlinie”.
Źródło: fragment notki z Wikipedii, tekst dostępny online: pl.wikipedia.org.
| Opis postaci | Postać |
|---|---|
|
Przejmując prowadzenie polskiej polityki zagranicznej po Piłsudskim, […] starał się realizować polityczny testament Marszałka, który na łożu śmierci kazał mu utrzymać przymierze z Francją i doprowadzić do sojuszu z Anglią, i zachowywać przy tym możliwie jak najdłużej poprawne stosunki z Niemcami i ZSRR. […] Uprawiał politykę równowagi, zabezpieczając Polskę sojuszami z aliantami zachodnimi, jednocześnie usiłując znormalizować kontakty z Niemcami. Przejawem tego była zgoda Polski na Anschluss Austrii i późniejszy rozbiór Czechosłowacji, w którym II RP wzięła niewielki udział, odbierając Czechom Zaolzie. Źródło: fragment opisu audycji Polskiego Radia, tekst dostępny online: polskieradio.pl. |
|
|
W dniu onegdajszym powrócił do Warszawy z wielkiego polowania w Białowieży P. Prezydent Rzplitej wraz z towarzyszącemi mu osobami. Reprezentacyjne łowy w najpiękniejszym zakątku Polski zostały ukończone. Ostatni, wtorkowy, dzień łowów obfitował w szereg sensacyj. Ogółem na rozkładzie było: 42 dziki, 4 rysie, 7 lisów, 1 rogacz i 9 zajęcy. Z tego P. Prezydent Rzplitej upolował 1 dzika i jednego kozła. […] a premjer Prus p. Göring położył dwa dziki i jednego postrzelił. Źródło: informacja z „Dziennika Białostockiego” z 1 lutego 1935 r., tekst dostępny online: polityka.pl. |
|
|
[…] jak oceniał historyk wojskowości Piotr Stawecki, […] „rozpoczął wraz ze Sztabem Głównym WP prace nad sześcioletnim planem unowocześnienia sił zbrojnych oraz budową przyszłej polskiej doktryny wojennej. Pod jego kierownictwem uczyniono duży wysiłek, aby przygotować się do obrony i zmniejszyć zacofanie organizacyjne i techniczne WP oraz podnieść poziom kształcenia wyższej kadry dowódczej. Postanowiono rozwijać w znacznie większym stopniu obronę przeciwpancerną i przeciwlotniczą niż formacje pancerne i lotnicze”. […] zdawał sobie zresztą sprawę z ogromnej dysproporcji sił między Polską a Niemcami. W końcu 1938 roku mówił o tym swoim sztabowcom. Źródło: fragment artykułu popularnonaukowego, tekst dostępny online: przystanekhistoria.pl. |
|
|
Na początku pełnienia swej misji trzeźwo oceniał, że dla Polski konieczne jest zapewnienie stabilizacji i zabezpieczenie granic. […] Szczególnie istotne było uznanie granicy wschodniej Polski, co ze względu na wpływy emigrantów rosyjskich we Francji […] nie znajdowało formalnego wsparcia ze strony sojuszników Polski. Źródło: fragment monografii historycznej, R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2014, s. 169. |
|
|
Od 1925 zastępca naczelnika Wydziału Zachodniego Departamentu Politycznego MSZ, od 1928 naczelnik tego wydziału. Od 3 lipca 1933 poseł, a po podniesieniu w 1934 szczebla przedstawicielstw dyplomatycznych od 29 października 1934 ambasador RP w Berlinie. Wraz z Konstantinem von Neurathem podpisał 26 stycznia 1934 polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu przemocy. W opinii komisarza Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku Carla Jakoba Burckhardta był „człowiekiem odprężenia polsko-niemieckiego, jednym z najlepiej poinformowanych ambasadorów w ówczesnym Berlinie”. Źródło: fragment notki z Wikipedii, tekst dostępny online: pl.wikipedia.org. |
Zestawienie zawiera informacje dotyczące polskich polityków z okresu międzywojnia. Uzupełnij je o imiona i nazwiska postaci, których dotyczą poszczególne teksty.
Źródło: fragment opisu audycji Polskiego Radia, tekst dostępny online: polskieradio.pl.
Postać: (tu wybierz) 1. Aleksander Skrzyński, 2. Edward Śmigły-Rydz, 3. Józef Beck, 4. Ignacy Mościcki, 5. Józef Lipski.
2. W dniu onegdajszym powrócił do Warszawy z wielkiego polowania w Białowieży P. Prezydent Rzplitej wraz z towarzyszącemi mu osobami. Reprezentacyjne łowy w najpiękniejszym zakątku Polski zostały ukończone. Ostatni, wtorkowy, dzień łowów obfitował w szereg sensacyj. Ogółem na rozkładzie było: 42 dziki, 4 rysie, 7 lisów, 1 rogacz i 9 zajęcy. Z tego P. Prezydent Rzplitej upolował 1 dzika i jednego kozła. […] a premjer Prus p. Göring położył dwa dziki i jednego postrzelił.
Źródło: informacja z „Dziennika Białostockiego” z 1 lutego 1935 r., tekst dostępny online: polityka.pl.
Postać: (tu wybierz) 1. Aleksander Skrzyński, 2. Edward Śmigły-Rydz, 3. Józef Beck, 4. Ignacy Mościcki, 5. Józef Lipski.
3. […] jak oceniał historyk wojskowości Piotr Stawecki, […] „rozpoczął wraz ze Sztabem Głównym WP prace nad sześcioletnim planem unowocześnienia sił zbrojnych oraz budową przyszłej polskiej doktryny wojennej. Pod jego kierownictwem uczyniono duży wysiłek, aby przygotować się do obrony i zmniejszyć zacofanie organizacyjne i techniczne WP oraz podnieść poziom kształcenia wyższej kadry dowódczej. Postanowiono rozwijać w znacznie większym stopniu obronę przeciwpancerną i przeciwlotniczą niż formacje pancerne i lotnicze”. […] zdawał sobie zresztą sprawę z ogromnej dysproporcji sił między Polską a Niemcami. W końcu 1938 roku mówił o tym swoim sztabowcom.
Źródło: fragment artykułu popularnonaukowego, tekst dostępny online: przystanekhistoria.pl.
Postać: (tu wybierz) 1. Aleksander Skrzyński, 2. Edward Śmigły-Rydz, 3. Józef Beck, 4. Ignacy Mościcki, 5. Józef Lipski.
4. Na początku pełnienia swej misji trzeźwo oceniał, że dla Polski konieczne jest zapewnienie stabilizacji i zabezpieczenie granic. […] Szczególnie istotne było uznanie granicy wschodniej Polski, co ze względu na wpływy emigrantów rosyjskich we Francji […] nie znajdowało formalnego wsparcia ze strony sojuszników Polski.
Źródło: fragment monografii historycznej, R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2014, s. 169.
Postać: (tu wybierz) 1. Aleksander Skrzyński, 2. Edward Śmigły-Rydz, 3. Józef Beck, 4. Ignacy Mościcki, 5. Józef Lipski.
5. Od 1925 zastępca naczelnika Wydziału Zachodniego Departamentu Politycznego MSZ, od 1928 naczelnik tego wydziału. Od 3 lipca 1933 poseł, a po podniesieniu w 1934 szczebla przedstawicielstw dyplomatycznych od 29 października 1934 ambasador RP w Berlinie. Wraz z Konstantinem von Neurathem podpisał 26 stycznia 1934 polsko-niemiecką deklarację o niestosowaniu przemocy. W opinii komisarza Ligi Narodów w Wolnym Mieście Gdańsku Carla Jakoba Burckhardta był „człowiekiem odprężenia polsko-niemieckiego, jednym z najlepiej poinformowanych ambasadorów w ówczesnym Berlinie”.
Źródło: fragment notki z Wikipedii, tekst dostępny online: pl.wikipedia.org.
Postać: (tu wybierz) 1. Aleksander Skrzyński, 2. Edward Śmigły-Rydz, 3. Józef Beck, 4. Ignacy Mościcki, 5. Józef Lipski.
Przedstaw mocne i słabe strony oraz zagrożenia i szanse związane z sojuszem Polski z Francją w latach 1921–1924.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym, a następnie wykonaj polecenia.
Ożywieni pragnieniem utrwalenia […] pokoju i przekonani o tym, że utrzymanie pokoju […] jest wybitnym czynnikiem w dziele utrzymania pokoju powszechnego; uznając, że traktat pokoju z 18 marca 1921 roku stanowi, jak dotychczas, podstawę ich wzajemnych stosunków i zobowiązań;
przekonani, że pokojowe załatwienie sporów międzynarodowych i usuwanie wszystkiego, co mogłoby się sprzeciwiać normalnemu stanowi stosunków między państwami, jest najpoważniejszym środkiem do osiągnięcia zamierzonego celu; oświadczając, że żadne z zaciągniętych do chwili obecnej przez każdą ze stron zobowiązań nie stoi na przeszkodzie pokojowemu rozwojowi ich wzajemnych stosunków i nie jest w sprzeczności z niniejszym traktatem – postanowili zawrzeć niniejszy traktat. […]Artykuł 1
Obie umawiające się strony, stwierdzając, że wyrzekły się wojny jako narzędzia polityki narodowej w ich wzajemnych stosunkach, zobowiązują się wzajemnie do powstrzymywania się od wszelkich działań agresywnych lub od napaści jedna na drugą zarówno samodzielnie, jak łącznie z innymi mocarstwami.
Za działania sprzeczne z zobowiązaniami niniejszego artykułu uznany będzie wszelki akt gwałtu, naruszający całość i nietykalność terytorium […], nawet gdyby te działania były dokonane bez wypowiedzenia wojny i z uniknięciem wszelkich jej możliwych przejawów.Cytat za: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 169–170.
Wskaż właściwe dokończenie zdania.
Powyższy tekst to fragment…
- układu Polski z Francją z 1921 r.
- układu Polski z Rumunią z 1921 r.
- umowy Polski z III Rzeszą o poszanowaniu mniejszości narodowych z 1937 r.
- układu Polski z ZSRS z 1932 r.
Zaznacz w tabeli wydarzenia, które poprzedziły wydarzenie opisane w źródle.
| Wydarzenie | Tak |
| zamach majowy | □ |
| zajęcie Zaolzia przez Czechosłowację | □ |
| remilitaryzacja Nadrenii | □ |
| przejęcie władzy przez Hitlera w Niemczech | □ |
| układ w Locarno | □ |
| układ w Rapallo | □ |
| polsko-niemiecki pakt o nieagresji | □ |
| Anschluss Austrii | □ |
| sojusz polsko-rumuński | □ |
Powyższy tekst to fragment… Możliwe odpowiedzi: 1. układu Polski z Francją z 1921 r., 2. układu Polski z Rumunią z 1921 r., 3. umowy Polski z III Rzeszą o poszanowaniu mniejszości narodowych z 1937 r., 4. układu Polski z ZSRS z 1932 r.
Poniższa karykatura ukazała się w polskiej prasie jako reakcja na pakty reńskie między Francją a Niemcami z 1925 r. Wyjaśnij znaczenie elementów symbolicznych.
Poniższa karykatura ukazała się w polskiej prasie jako reakcja na pakty reńskie między Francją a Niemcami z 1925 r. Zapoznaj się z opisem karykatury i wyjaśnij znaczenie elementów symbolicznych.
Zinterpretuj karykaturę, która ukazała się w zachodniej prasie w związku z traktatem w Locarno. Oceń wymowę ilustracji z polskiego punktu widzenia.
Zapoznaj się z opisem poniższe karykatury i dokonaj jej interpretacji. Karykatura ukazała się w zachodniej prasie w związku z traktatem w Locarno. Oceń wymowę ilustracji z polskiego punktu widzenia.
Porównaj dwa teksty źródłowe, a następnie wykonaj polecenie.
Tekst A
Fragment wywiadu z historykiem dr. Markiem Piotrem Deszczyńskim
Fatalne wrażenie robiła – i robi nadal – towarzysząca tym działaniom polska akcja propagandowa, rozpętana w dużej mierze na użytek wewnętrznopolityczny: kampanii przed wyborami parlamentarnymi, w której obóz rządzący operował argumentem konsolidacji narodowej. Bronić tej propagandy dziś byłoby zadaniem beznadziejnym. Wiele krajów, na przykład Francja, mając nieczyste sumienie, chętnie zgodziło się przerzucić na Polskę odpowiedzialność za los Czechosłowacji. Krytyka ugodowej polityki prowadzonej wobec Adolfa Hitlera uderzała w Rzeczpospolitą – krytyka zresztą mniejszościowa, bo takie rozwiązanie konfliktu z zadowoleniem witała większość dziennikarzy we Francji, Wielkiej Brytanii, w najmniejszym stopniu Stanach Zjednoczonych Ameryki. Szybko uznano, że Polska znakomicie nadaje się na państwo, które można obciążyć winą za to, że nie doszło do sformowania koalicji w obronie Republiki Czechosłowackiej. Było to jednak nieprawdą, ponieważ – abstrahując od kwestii strategicznego zagrożenia naszego kraju przez Związek Sowiecki – to Francja faktycznie zdradziła swojego sojusznika, uznając się za nieprzygotowaną do wojny. Warto też przypomnieć, że regulacja sprawy Zaolzia nastąpiła jednak na podstawie dwustronnego układu między Polską a Czechosłowacją. Inkorporacja odbyła się w sposób wymuszony, ale nie był to sąd czterech czy pięciu nad państwem, które mogło tylko wysłuchać wyroku.Źródło: Polskie ultimatum w sprawie Zaolzia, tekst dostępny online: muzhp.pl.
Tekst B
Fragment książki popularnonaukowej
W Warszawie długo liczono na polubowne zakończenie sporów terytorialnych z Czechosłowacją, o ile można tak nazwać mało subtelny szantaż: dajcie po dobroci to, czego chcemy, albo weźmiemy to sobie siłą. Ponieważ jednak Czesi nie oddawali Zaolzia, Polacy systematycznie zwiększali presję. Samodzielna Grupa Operacyjna „Śląsk” stała pod Cieszynem gotowa do walki. Jej dowódca, generał Bortnowski, opracował już nawet pierwszy rozkaz bojowy. Grupy polskich dywersantów przechodziły niemal każdej nocy za Olzę i z bronią w ręku napadały na czechosłowackie posterunki. Po obu stronach byli ranni i zabici. Szczelnie zamknięto południową granicę, odcinając ewentualny tranzyt uzbrojenia, paliw i surowców. Przerwano łączność telefoniczną. Pobrzękiwanie szabelką stało się w końcu tak głośne, że zagłuszyło głosy zdrowego rozsądku. […] Polska uparcie stawiała kwestię Zaolzia na ostrzu noża. Zachodowi nie pozostawało nic innego jak poradzić Czechom, aby mimo wszystko przyjęli polskie ultimatum. Stało się jasne, że Francja i Wielka Brytania […] nie kiwną palcem w obronie Czechosłowacji. Kreml także nie był zainteresowany jej losem.Źródło: Piotr M. Majewski, Kiedy wybuchnie wojna? 1938. Studium kryzysu, Warszawa 2019, s. 513–514.
Rozstrzygnij, które spośród podanych zdań są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Obaj autorzy krytycznie oceniają stanowisko Francji wobec Czechosłowacji. | □ | □ |
| Tekst A jest bardziej nacechowany emocjonalnie od tekstu B. | □ | □ |
| W tekście B widać bardziej krytyczne stanowisko wobec polskiej polityki w sprawie Zaolzia niż w tekście A. | □ | □ |
| Obaj autorzy przyznają, że Czechosłowacja nie zgodziła się dobrowolnie na zwrot Zaolzia. | □ | □ |
| Obaj historycy zwracają uwagę, że o zajęciu Zaolzia zadecydowały zabiegi polityków sanacji o popularność w kraju. | □ | □ |
Uzupełnij luki w tekście, przeciągając odpowiednie elementy spośród niżej podanych.
Uzupełnij luki w tekście.
Wolne Miasto Gdańsk, Układ w Locarno, Zaolzie, Sanacja, Międzymorze, Anschluss, ultimatum, prometeizm, inkorporacja, pakt o nieagresji, polityka równowagi
........................................ między Niemcami a Francją z 1925 r. podważył pozycję Polski w Europie. ........................................, która przejęła władzę w maju 1926 r., starała się podnieść rangę Polski na arenie międzynarodowej. Piłsudski popierał ........................................, czyli sojusz państw Europy Środkowo-Wschodniej. Polska wspierała też ........................................, licząc, że dążenia niepodległościowe narodów Kaukazu czy Ukraińców doprowadzą do rozpadu ZSRS. Naczelną zasadą polskiej dyplomacji stała się ........................................, która polegała na utrzymaniu dobrych relacji z ZSRS i Niemcami oraz niewiązaniu się z żadnym z tych mocarstw przeciwko drugiemu. W 1938 r. Polska wykorzystała fakt, że uwagę opinii międzynarodowej skupił ........................................ Austrii przez Niemcy, i zmusiła Litwę do uznania utraty Wilna. W ramach tej strategii Polska podpisała ........................................ z Sowietami. Kiedy w 1938 r. Niemcy skierowali agresywne kroki przeciwko Czechosłowacji, Polska zażądała, aby Czesi zwrócili Polsce ......................................... Rzeczpospolita wystosowała do władz w Pradze ........................................ pod groźbą rozpoczęcia wojny. Czesi przyjęli warunki, w wyniku czego nastąpiła ........................................ spornego obszaru do Polski. Wkrótce Niemcy zaczęli domagać się od Polski, aby ........................................ weszło w skład III Rzeszy.
Jest październik 1938 r., Niemcy proponują Polsce przedłużenie układu o nieagresji nawet o 25 lat. W zamian żądają polskiej zgody na włączenie Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy oraz eksterytorialnej drogi łączącej Prusy Wschodnie z pozostałą częścią Niemiec. Masz do wyboru dwa rozwiązania: akceptację bądź odrzucenie niemieckiej propozycji. Rozważ problem, wykorzystując schemat drzewa decyzyjnego.
Jest październik 1938 r., Niemcy proponują Polsce przedłużenie układu o nieagresji nawet o 25 lat. W zamian żądają polskiej zgody na włączenie Wolnego Miasta Gdańska do Rzeszy oraz eksterytorialnej drogi łączącej Prusy Wschodnie z pozostałą częścią Niemiec. Masz do wyboru dwa rozwiązania: akceptację bądź odrzucenie niemieckiej propozycji. Rozważ problem, przedstawiając pozytywne i negatywne skutki obu rozwiązań: odrzucenia oraz przyjęcia niemieckiej propozycji.