Izabela Desperak Czy Polska szkoła reprodukuje nierówności społeczne?

Przyszłość naszych dzieci zależy od ich sukcesów szkolnych i dlatego wszystkie dzieci już w podstawówce dzielą się na te, które sukces dziedziczą wraz z rodzicielskim kapitałem – finansowym bądź kulturowym – i te, które pójdą mniej fartowną drogą, bo też ich rodzice nie mieli farta. Nikt inny nie proponuje, żeby system edukacji uczynić tarczą i bronią w walce z przezwyciężeniem tego zjawiska. Rodzice, których stać, radzą sobie. Ci, których nie stać, milczą. Rynek usług edukacyjnych opłaca się też nauczycielom, którzy znajdują tam dodatkową pracę i utrzymają rodziny dzięki jego istnieniu.

cytat2 Źródło: Izabela Desperak, Czy Polska szkoła reprodukuje nierówności społeczne?, 1.09.2016 r., dostępny w internecie: krytykapolityczna.pl [dostęp 1.04.2020 r.].

Nierówności na świecie – stan w 2019 r.

Najnowszy raport Oxfam [2019 – dop. red.] zatytułowano Dobro publiczne lub bogactwo prywatne. Ten tytuł doskonale obrazuje proces, jakiemu globalnie się poddajemy.

Co pokazuje raport? To, że świat coraz bardziej się dzieli. Dystans między bogactwem a ubóstwem, między tymi, którzy mają możliwości i tymi, którzy są ich pozbawieni, wciąż narasta.

• Świat należy nadal do mężczyzn. Większość najbogatszych ludzi na świecie to mężczyźni. Kobiety zarabiają 23% mniej niż mężczyźni; na skalę globalną mężczyźni posiadają także 50% większy majątek niż kobiety.

• Globalnie model funkcjonowania społeczeństw opiera się na nieodpłatnej pracy kobiet. Gdyby policzyć wszystkie godziny spędzone przez kobiety na zakupach, opiece, prowadzeniu gospodarstwa, noszeniu wody etc. i gdyby zlecić wykonanie tej pracy jednej komercyjnej firmie, firma taka miałaby zarobki 43 razy większe niż Apple.

• Światowi miliarderzy zwiększyli majątki o 900 miliardów dolarów w ubiegłym roku. W tym samym czasie 3,4 miliarda ludzi ledwo uniknęło skrajnego ubóstwa i żyje za mniej niż 5,5 dolara dziennie. Dysproporcje między najbiedniejszymi a najbogatszymi rosną bardzo szybko.

• Globalne tempo zmniejszania się obszaru skrajnego ubóstwa spowolniło o połowę; w Afryce subsaharyjskiej skala skrajnego ubóstwa wzrasta.

• Co najmniej połowa z 7,6 miliarda ludzi na całym świecie nie otrzymuje niezbędnej opieki zdrowotnej. Co roku 100 milionów ludzi popada w skrajne ubóstwo, a 800 milionów osób doświadcza poważnych trudności finansowych z powodu opłacania opieki zdrowotnej. Ta liczba rośnie.

• W 2015 r. 262 miliony dzieci w wieku podstawowym i średnim nadal pozostawało poza szkołą.

• W szkole podstawowej ponad połowa uczniów nie osiąga nawet podstawowej biegłości w czytaniu.

• 844 milionom ludzi wciąż brakuje stałego dostępu do wody pitnej.

• Zaledwie cztery centy z każdego dolara wpływów z podatków pobieranych na całym świecie pochodziły z podatków od majątku, takich jak spadki lub nieruchomości (dane za rok 2015). Przyczynia się to do tego, że osoby bardzo zamożne płacą procentowo mniejsze podatki niż osoby najbiedniejsze. Tego rodzaju podatki zostały zredukowane lub wyeliminowane w wielu bogatych krajach; w krajach rozwijających się niemal się ich nie stosuje.

• Bogaci w coraz mniejszym stopniu utrzymują biednych. Stawki podatkowe dla zamożnych osób i korporacji również obniżyły się przez ostatnie dekady w sposób spektakularny. Na przykład najwyższa stawka podatku dochodowego od osób fizycznych w bogatych krajach spadła z 62 procent (1970 r.) do zaledwie 38 procent (2013 r.). Średnia stopa podatkowa w biednych krajach wynosi zaledwie 28 procent.

• W niektórych państwach, na przykład w Brazylii, najbiedniejsze 10 procent społeczeństwa przekazuje większą część swoich dochodów na podatki (w tym poprzez podatek VAT) niż najbogatsze 10 procent.

cytat3 Źródło: Nierówności na świecie – stan w 2019 r., 4.02.2019 r., dostępny w internecie: igo.org.pl [dostęp 1.04.2020 r.].