Sprawdź się
Dopasuj podane pojęcia do odpowiadających im definicji.
Dojrzałe komórki rozmnażania płciowego, które zawierają zredukowaną do połowy liczbę chromosomów w stosunku do pozostałych komórek ciała., Typ rozmnażania bezpłciowego, który polega na wielokrotnym podziale jądra komórkowego, a dopiero później na podziale cytoplazmy., Komórki macierzyste komórek rozmnażania płciowego., Typ rozmnażania płciowego polegający na powstawaniu form przetrwalnikowych bezpośrednio w wyniku wielokrotnych podziałów zygoty.
| Gametocyty | |
| Gamety | |
| Schizogonia | |
| Sporogonia |
Spośród wymienionych poniżej propozycji wybierz wszystkie możliwe miejsca występowania zarodźca malarii w ciele człowieka.
- Śledziona
- Skóra
- Wątroba
- Trzustka
- Węzły chłonne
- Leukocyty
- Erytrocyty
Uzupełnij tekst, wybierając odpowiednie sformułowania spośród podanych propozycji.
Zarodziec malarii jest groźnym {wirusem}{#pierwotniakiem} pasożytniczym wywołującym chorobę zwaną malarią lub {#zimnicą}{zarodźcozą}. Jego cykl rozwojowy wymaga obecności {#dwóch}{trzech} żywicieli. Człowiek jest żywicielem {#pośrednim}{ostatecznym}, natomiast żywicielem {pośrednim}{#ostatecznym} jest {samiec}{#samica} komara {#widliszka}{pospolitego}. Zarodziec malarii jest przenoszony z komara na człowieka poprzez {#ukłucie}{zjedzenie pokarmu zanieczyszczonego jego odchodami}. Objawy choroby występują po okresie wylęgania, który wynosi zwykle {od 1 do 5 dni}{#od 7 do 14 dni}. Atakiem malarii nazywamy moment {wejścia pasożyta do krwinki}{#pojawienia się objawów}. Najbardziej charakterystycznymi objawami malarii są {#dreszcze i wysoka gorączka}{wymioty i biegunka}. Objawy spowodowane są rozerwaniem przez zarodźce krwinek {białych}{#czerwonych} i uwolnieniem toksycznych produktów przemiany materii pasożyta.
Na podstawie przedstawionej poniżej mapy oceń, czy podane stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Choroba występuje głównie na obszarach tropikalnych i subtropikalnych. | □ | □ |
| Największe ryzyko zarażenia malarią występuje w rejonach Ameryki Południowej. | □ | □ |
| Chemiczna profilaktyka przeciwmalaryczna zalecana jest jedynie podróżnym wyjeżdżającym do Afryki. | □ | □ |
| W żadnym kraju europejskim nie występuje obecnie rodzima malaria i jej transmisja. | □ | □ |
Na podstawie rysunku i własnej wiedzy uzupełnij tekst, przeciągając podane pojęcia w odpowiednie miejsca.
mikro- i makrogametocyty, mikro- i makrogamet, progamety, sporocysta, merozoitów, schizogonii pozakrwinkowej, ookinecie, sporozoity, sporozoitami, schizogonii wewnątrzkrwinkowej, oocyście, wątroby
W czasie ukłucia komar wprowadza do krwi człowieka postacie inwazyjne zarodźca malarii, nazywane ............................................................... Wnikają one do .............................................................., gdzie przechodzą proces ............................................................... Prowadzi on do powstania ............................................................... Wnikają one do krwinek czerwonych i rozpoczynają proces ............................................................... Po kolejnych cyklach część wewnątrzkrwinkowych postaci pierściennych przekształca się w .............................................................., a następnie w ............................................................... Podczas ukąszenia komara są one pobierane i przekształcane w jego organizmie do .............................................................., z których w wyniku zapłodnienia tworzy się zygota. Zygota dzieli się, dając początek .............................................................., a następnie .............................................................., aż w końcu w wyniku kolejnych podziałów powstaje .............................................................., zawierająca gotowe do zakażenia ...............................................................
P. falciparum | P. vivax | P. ovale | P. malariae | |
Okres wylęgania choroby | 12 (9–14) | 13 (12–17) | 17 (16–18) | 28 (18–40) |
Liczba merozoitów w jednym hepatocycie | 40 000 | 10 000 | 15 000 | 2000 |
Cykl schizogonii wewnątrzkrwinkowej | 36–48 | 48 | 48 | 72 |
Zajęte erytrocyty | wszystkie | retikulocyty | retikulocyty | starsze krwinki |
Częstotliwość napadów gorączki | nieregularnie | trzeciaczka | trzeciaczka | czwartaczka |
Czas trwania napadu gorączki | 16–36 lub dłużej | 8–12 | 8–12 | 8 |
Obecność hipnozoitów | nie | tak | tak | nie |
Istnieje wiele różnych gatunków rodzaju Plasmodium, z których jedynie kilka jest w stanie wywołać malarię u człowieka. Spośród tych gatunków malarię o najcięższym przebiegu powoduje Plasmodium falciparum. Na podstawie informacji zawartych w tabeli zaznacz wszystkie przyczyny najcięższego przebiegu choroby wywołanej właśnie przez ten gatunek.
- Najdłuższy czas trwania napadu gorączki
- Obecność hipnozoitów
- Największa liczba merozoitów w jednym hepatocycie
- Najkrótszy cykl schizogonii wewnątrzkrwinkowej
- Najdłuższy okres wylęgania
- Zajęcie wszystkich form erytrocytów
Cząsteczka hemoglobiny składa się z 4 pierścieni hemu połączonych z łańcuchami polipeptydowymi globiny. Genetycznie uwarunkowana zmiana cząsteczki globiny lub tylko jej wiązań z hemem zaburza zdolność przenoszenia tlenu. Jedna z odmian globiny sprzyja krystalizacji cząsteczek hemoglobiny. Kryształki te łączą się ze sobą, nadając krwince kształt sierpa. Stąd nazwa „krwinki sierpowate”. (…) Ta wada hemoglobiny często prowadzi do śmierci już we wczesnym dzieciństwie. Rodzi się pytanie: jak to się stało, że populacja ludzi obciążonych tą wadą nie wyginęła całkowicie, tym bardziej że region jej występowania pokrywa się ściśle z inną chorobą, jaką jest malaria? Okazuje się, że choroba może czasem przynosić korzyści. Udowodniono bowiem, że ludzie obciążeni cechą sierpowatości krwinek nie chorują na malarię, ponieważ zmieniona struktura hemoglobiny nie sprzyja rozwojowi zarodźca malarii. Malaria atakuje tylko krwinki z prawidłową hemoglobiną.
Indeks górny Źródło: Kazimierz Sułek, Rola krwi w patogenezie chorób różnych narządów, „Zamojskie Studia i Materiały” 2010, R. XIII, z. 1(31), s. 71–76. Indeks górny koniecŹródło: Kazimierz Sułek, Rola krwi w patogenezie chorób różnych narządów, „Zamojskie Studia i Materiały” 2010, R. XIII, z. 1(31), s. 71–76.
Zarówno temperatura, jak i wilgotność otoczenia mają istotny wpływ na rozprzestrzenienie geograficzne i natężenie wektora (komary) malarii w środowisku człowieka. Zarażenie pierwotniakami Plasmodium spp. nie występuje w rejonach, gdzie temperatura w ciągu doby spada poniżej 16°C lub przekracza 33°C, na wysokości powyżej 2000–2200 m n.p.m. oraz na obszarach pustynnych. Zasięg geograficzny malarii stale się poszerza i nieustannie zmienia (…). Okres inkubacji pierwotniaków wywołujących malarię zależy od temperatury. W temperaturze 20°C okres inkubacji wynosi 26 dni, natomiast w temperaturze 25°C skraca się do 13 dni. Komary przenoszące malarię żyją tylko kilka tygodni, tak więc wyższe temperatury umożliwiają rozwinięcie się i zakażenie osobnika.
Indeks górny Źródło: Patrycja Dopieralska, Henryk Krukowski, Wpływ zmian klimatycznych na występowanie wybranych chorób zakaźnych, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2017, t. 23, nr 2, 152–157. Indeks górny koniecŹródło: Patrycja Dopieralska, Henryk Krukowski, Wpływ zmian klimatycznych na występowanie wybranych chorób zakaźnych, „Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu” 2017, t. 23, nr 2, 152–157.