Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
1
Ćwiczenie 1

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.

1
Co może prezydent

Choć konstytucja jasno określa kompetencje głowy państwa, zdarza się, zwłaszcza w przypadkach koabitacji (kiedy prezydent i premier reprezentują różne opcje polityczne), że prezydent próbuje rozszerzać zakres swoich kompetencji. W trakcie kadencji b. prezydenta Lecha Wałęsy, kiedy obowiązywała tzw. mała konstytucja do potocznego języka weszło nawet określenie „falandyzacja prawa” (od nazwiska prezydenckiego prawnika Lecha Falandysza, który zasłynął z prób rozciągania kompetencji ówczesnego prezydenta).

1 Źródło: Co może prezydent, dostępny w internecie: polityka.pl [dostęp 17.07.2019 r.].
RS6wJmWT0PkHy
Łączenie par. Rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe, czy fałszywe.. Zdaniem autora tekstu do prób poszerzania kompetencji Prezydenta RP dochodzi najczęściej w sytuacji, kiedy Prezydent RP wywodzi się z tej samej opcji politycznej, co większość sejmowa.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Autor tekstu uważa, że koabitacja przyczynia się do zawężania prezydenckich uprawnień w Polsce.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. „Falandyzacja prawa” to potoczne określenie na działania podejmowane w celu rozszerzenia zakresu uprawnień prezydenckich podczas kadencji prezydenta Lecha Wałęsy.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. W opinii autora tekstu zakres kompetencji Prezydenta RP sformułowanych w tzw. małej konstytucji był szerszy niż obecnie.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz

Tekst źródłowy do ćwiczeń 2–4.

1
Bartosz Paturej Po co nam prezydent?

„Strażnik żyrandola”, „uosobienie majestatu Rzeczypospolitej”, „stabilizator systemu politycznego” czy ten, który „sypie piasek w szprychy rządu”. Po co nam prezydent? To trywialne z pozoru pytanie zadaliśmy politykom i ekspertom. Co odpowiedzieli?

– Prezydent jest nam po nic, to jest dość ewidentne – prowokacyjnie rozpoczyna rozmowę ze mną Jan Rokita. Krakowski konserwatysta mówi jednak, że „urząd prezydenta w polskich warunkach jest pewnego rodzaju politycznym derywatem – pozostałością innej epoki – w której władza przesunęła się od głów państw do ciał kolektywnych, ale te głowy państw pozostały i coś trzeba było z nimi zrobić”.

Instytucja prezydenta to jednak element większej całości. Po co nam prezydent? Pytam dr. Ryszarda Piotrowskiego. – Prezydent ma dbać o to, aby władza nie stwarzała zagrożenia dla bezpieczeństwa obywateli – słyszę w odpowiedzi. 

– Prezydent jest uosobieniem majestatu Rzeczypospolitej – mówi Ryszard Kalisz. Z rozmowy z byłym szefem Kancelarii Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego wyłania się wręcz mistyczny obraz tego urzędu. - Prezydent wybierany w wyborach powszechnych ma moc działania w imieniu obywateli i przekazywania tej mocy dalszym osobom – słyszę. – To poprzez przyjęcie przysięgi przez premiera i ministrów stają się oni członkami rządu. To poprzez złożenie przysięgi przed prezydentem sędziowie mogą orzekać w imieniu Rzeczypospolitej i tak dalej – dodaje polityk lewicy.

– Pytanie „po co nam prezydent?” dotyka dwóch sfer: praktycznej i symbolicznej – tłumaczy Paweł Kowal. Jak przekonuje bliski współpracownik Lecha Kaczyńskiego, „Polakom prezydent jest potrzebny”. – To republikańska wersja monarchy, a Polacy są do niej przywiązani. Kowal podkreśla jednak, że mówi o prezydencie, który łączy i nie jest uwikłany w doraźne interesy polityczne. – Polacy poszukują tego rodzaju kandydatów. To odgrywa ogromną rolę w wyobraźni politycznej naszych rodaków – dodaje.

– To jest bardzo dobrze postawione pytanie – mówi mi prof. Jacek Chmaj, konstytucjonalista. – Taką mamy tradycję. Już od początku naszej państwowości mieliśmy głowę państwa i to nam się zawsze kojarzy z funkcjonowaniem Polski jako państwa suwerennego. Prezydent uosabia państwo, suwerenność, niepodległość i trwanie Polaków jako narodu – podkreśla. W podobnym tonie, ale z nutką ironii mówi Jan Rokita. – Prezydent w praktyce przydaje się premierowi. Czas realnego szefa państwa jest bardzo ograniczony i nieprawdopodobnie cenny. Tych czynności do wykonania jest nadmiar – zwraca uwagę były poseł.

Rokita mówi również o sprawie, której sobie nie uświadamiamy, ale która jest obecna bardzo często w naszym życiu publicznym. – Od przywódcy państwa oczekuje się, żeby on przecinał, błogosławił, uświetniał, bywał i zasiadał. To klasyczne funkcje postmonarchiczne. Ludzie mają taką potrzebę. Premier nie jest w stanie temu podołać. Prezydent dobrze kooperujący z premierem jako jego współpracownik do zasiadania, uświetniania, głaskania dzieci i wręczania orderów jest z efektywnościowego punktu widzenia bardzo przydatny (…) – przekonuje.

2 Źródło: Bartosz Paturej, Po co nam prezydent?, dostępny w internecie: wiadomosci.onet.pl [dostęp 17.07.2019 r.].
R1C8DMvrNgHWy1
Ćwiczenie 2
Wybierz jedno pojęcie ze słownika i podaj jego znaczenie.
RVZ6pJOvjehzB1
Ćwiczenie 2
Dopasuj uregulowane w konstytucji zadania Prezydenta RP do opisywanych w artykule przez polityków i konstytucjonalistów obszarów jego działalności. Ryszard Kalisz Możliwe odpowiedzi: 1. czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji, 2. najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej, 3. gwarant ciągłości władzy państwowej, 4. stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa Jan Rokita Możliwe odpowiedzi: 1. czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji, 2. najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej, 3. gwarant ciągłości władzy państwowej, 4. stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa Ryszard Piotrowski Możliwe odpowiedzi: 1. czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji, 2. najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej, 3. gwarant ciągłości władzy państwowej, 4. stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa żaden z wymienionych Możliwe odpowiedzi: 1. czuwanie nad przestrzeganiem Konstytucji, 2. najwyższy przedstawiciel Rzeczypospolitej Polskiej, 3. gwarant ciągłości władzy państwowej, 4. stanie na straży suwerenności i bezpieczeństwa państwa
1
Ćwiczenie 3
RbG4Ln2KI7P8f2
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 4
R119AFULJ1f5V2
Wyjaśnij, jak rozumiesz określenie, że „[Prezydent RP jest tym], który sypie piasek w szprychy rządu”. (Uzupełnij).

Materiał źródłowy do ćwiczeń 5–8.

11
CBOS Zaufanie społeczne. Komunikat z badań BS/29/2010

Respondenci mieli wypowiedzieć się na temat swojego zaufania do elektoratów ugrupowań politycznych*. Następnie zadano im pytanie:

Czy, ogólnie rzecz biorąc, ma Pan(i) zaufanie czy też nie ma Pan(i) zaufania do wymienionych instytucji?

Odpowiedzi przedstawiono w poniższej tabeli.

Instytucja

PiS

PO

Kukiz’15

Nowoczesna

Niezdecydowani
na kogo głosować

Niegłosujący

Tak

Nie

Tak

Nie

Tak

Nie

Tak

Nie

Tak

Nie

Tak

Nie

Rząd

89%

8%

13%

81%

48%

42%

14%

81%

31%

60%

23%

59%

Sejm i Senat

74%

16%

9%

85%

31%

57%

11%

84%

22%

65%

16%

65%

Prezydent

96%

3%

30%

64%

74%

18%

46%

51%

46%

45%

48%

34%

Partie polityczne

48%

37%

15%

75%

22%

67%

8%

84%

6%

80%

9%

74%

Trybunał Konstytucyjny

51%

20%

11%

80%

29%

49%

18%

63%

16%

62%

11%

55%

Sądy

26%

58%

42%

43%

45%

45%

53%

37%

36%

47%

27%

50%

Urzędnicy administracji publicznej

58%

30%

59%

32%

54%

42%

87%

11%

63%

22%

42%

36%

Władze lokalne miasta/gminy

64%

26%

74%

17%

64%

20%

82%

16%

78%

15%

57%

26%

Unia Europejska

33%

56%

82%

13%

55%

37%

87%

11%

55%

22%

48%

26%

IPN

77%

7%

33%

50%

57%

18%

47%

34%

35%

30%

36%

26%

Rzecznik Praw Obywatelskich

45%

24%

77%

9%

62%

6%

78%

5%

68%

14%

43%

14%

Gazety

21%

59%

40%

45%

12%

77%

47%

34%

29%

55%

24%

56%

Telewizja

44%

40%

42%

41%

29%

65%

34%

34%

25%

59%

35%

49%

* Wyróżnione na podstawie deklaracji poparcia konkretnego ugrupowania w ewentualnych wyborach parlamentarnych

3 Źródło: CBOS, Zaufanie społeczne. Komunikat z badań BS/29/2010, dostępny w internecie: cbos.pl [dostęp 19.07.2019 r.].
21
Ćwiczenie 5
R1dqRHf6lDKhj
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: wśród wyborców partii rządzącej , wśród opozycji) Uzasadnienie: (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 6
R1Hj9opVgOMiA
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7
RnkmyUtEkNm5I
Wyjaśnij, jakie konsekwencje dla skuteczności tej instytucji w realizacji jej zadań ma taki stopień depersonalizacji urzędu Prezydenta RP. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8
RdsqatdrAuodh
Oceń, jakim zaufaniem cieszy się Prezydent RP w grupie o najmniejszym wśród całej populacji zaufaniu do instytucji. W uzasadnieniu swojej oceny przywołaj odpowiednie dane statystyczne. (Uzupełnij).
3
Ćwiczenie 8
R1EKrrNsnSw7Z
(Uzupełnij).