Bartosz Paturej Po co nam prezydent?

„Strażnik żyrandola”, „uosobienie majestatu Rzeczypospolitej”, „stabilizator systemu politycznego” czy ten, który „sypie piasek w szprychy rządu”. Po co nam prezydent? To trywialne z pozoru pytanie zadaliśmy politykom i ekspertom. Co odpowiedzieli?

– Prezydent jest nam po nic, to jest dość ewidentne – prowokacyjnie rozpoczyna rozmowę ze mną Jan Rokita. Krakowski konserwatysta mówi jednak, że „urząd prezydenta w polskich warunkach jest pewnego rodzaju politycznym derywatem – pozostałością innej epoki – w której władza przesunęła się od głów państw do ciał kolektywnych, ale te głowy państw pozostały i coś trzeba było z nimi zrobić”.

Instytucja prezydenta to jednak element większej całości. Po co nam prezydent? Pytam dr. Ryszarda Piotrowskiego. – Prezydent ma dbać o to, aby władza nie stwarzała zagrożenia dla bezpieczeństwa obywateli – słyszę w odpowiedzi. 

– Prezydent jest uosobieniem majestatu Rzeczypospolitej – mówi Ryszard Kalisz. Z rozmowy z byłym szefem Kancelarii Prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego wyłania się wręcz mistyczny obraz tego urzędu. - Prezydent wybierany w wyborach powszechnych ma moc działania w imieniu obywateli i przekazywania tej mocy dalszym osobom – słyszę. – To poprzez przyjęcie przysięgi przez premiera i ministrów stają się oni członkami rządu. To poprzez złożenie przysięgi przed prezydentem sędziowie mogą orzekać w imieniu Rzeczypospolitej i tak dalej – dodaje polityk lewicy.

– Pytanie „po co nam prezydent?” dotyka dwóch sfer: praktycznej i symbolicznej – tłumaczy Paweł Kowal. Jak przekonuje bliski współpracownik Lecha Kaczyńskiego, „Polakom prezydent jest potrzebny”. – To republikańska wersja monarchy, a Polacy są do niej przywiązani. Kowal podkreśla jednak, że mówi o prezydencie, który łączy i nie jest uwikłany w doraźne interesy polityczne. – Polacy poszukują tego rodzaju kandydatów. To odgrywa ogromną rolę w wyobraźni politycznej naszych rodaków – dodaje.

– To jest bardzo dobrze postawione pytanie – mówi mi prof. Jacek Chmaj, konstytucjonalista. – Taką mamy tradycję. Już od początku naszej państwowości mieliśmy głowę państwa i to nam się zawsze kojarzy z funkcjonowaniem Polski jako państwa suwerennego. Prezydent uosabia państwo, suwerenność, niepodległość i trwanie Polaków jako narodu – podkreśla. W podobnym tonie, ale z nutką ironii mówi Jan Rokita. – Prezydent w praktyce przydaje się premierowi. Czas realnego szefa państwa jest bardzo ograniczony i nieprawdopodobnie cenny. Tych czynności do wykonania jest nadmiar – zwraca uwagę były poseł.

Rokita mówi również o sprawie, której sobie nie uświadamiamy, ale która jest obecna bardzo często w naszym życiu publicznym. – Od przywódcy państwa oczekuje się, żeby on przecinał, błogosławił, uświetniał, bywał i zasiadał. To klasyczne funkcje postmonarchiczne. Ludzie mają taką potrzebę. Premier nie jest w stanie temu podołać. Prezydent dobrze kooperujący z premierem jako jego współpracownik do zasiadania, uświetniania, głaskania dzieci i wręczania orderów jest z efektywnościowego punktu widzenia bardzo przydatny (…) – przekonuje.

2 Źródło: Bartosz Paturej, Po co nam prezydent?, dostępny w internecie: wiadomosci.onet.pl [dostęp 17.07.2019 r.].