Sprawdź się
Zapoznaj się z fragmentami tekstów źródłowych, a następnie dopasuj do nich właściwy portret polityka, który był autorem przytoczonych słów.
Dopasuj właściwe hasła do partii politycznych.
utworzenie dużych gospodarstw rolnych, reforma rolna za odszkodowanie, radykalna rewolucja społeczna, wprowadzenie płatnych urlopów, obowiązkowe ubezpieczenia robotników na wypadek choroby, likwidacja państwa polskiego</strong></strong></strong></strong>, oparcie ideologii na religii chrześcijańskiej
| PPS (Polska Partia Socjalistyczna) | |
|---|---|
| PSL-Piast | |
| Chrześcijańska Demokracja | |
| Komunistyczna Partia Polski |
Przeanalizuj plakat wyborczy i ulotkę z lat 1928–1930, a następnie wykonaj polecenia.
Wskaż trzy środki perswazyjne, do których się odwołano celem wywarcia większego wpływu.
Wskaż, które ugrupowanie polityczne jest autorem przytoczonej poniżej deklaracji programowej. Uzasadnij swoje zdanie, podając dwa argumenty.
[…] jest organizacją świadomych sił narodu, mających za zadanie uczynić go zdolnym do ujęcia w swe ręce spraw swoich, ażeby stał się panem swoich losów.
Celem naszego narodu […] jest stać się narodem wielkim, zarówno w życiu wewnętrznym państwa, jak w stosunkach międzynarodowych. Wielkim jest naród, który wysoko nosi sztandar swej wiary, cywilizacji i państwowości.
Wiara narodu polskiego, religia rzymsko‑katolicka, musi zajmować stanowisko religii panującej. Przy zapewnionej ustawami państwowymi wolności sumienia – zorganizowany naród nie może tolerować, ażeby jego wiara była przedmiotem ataków lub doznała ataków z czyjejkolwiek strony.
Cywilizacja polska, jeżeli ma być cywilizacją wielkiego narodu, musi się wyrażać:
a) w przywiązaniu i czci dla przeszłości, dla tradycji polskiej, w noszeniu z godnością imienia Polaka,
b) w głębokim poczuciu obowiązku wobec Ojczyzny […].Źródło: tekst dostępny online: polona.pl.
- Polska Partia Socjalistyczna
- Komunistyczna Partia Polski
- Stronnictwo Ludowe
- Obóz Wielkiej Polski
Przeanalizuj poniższe źródła i rozstrzygnij, czy były one elementem kampanii wyborczej tej samej partii (koalicji) politycznej. Uzasadnij swoje zdanie.
Źródło A
Czymś Wasze – Pepeesem,
Z kim się bratasz? Z samym biesem.
Co przynosisz polskiej chacie? Wielką figę w marynacie.
Czego aże chcesz? Nie chcę pracy.
Kto ci mistrzem? Wódz Ignacy.
Kogo pragniesz mieć u steru? Matadora z Belwederu.
W co ubierasz swą ojczyznę? W wielki pasek i drożyznę.
Kogo znieść nie możesz zgoła? Duchowieństwa i kościoła.
Kto ci serce rozwesela? Luba dziatwa z Izraela.
Kto bez ciebie byłby zerem? Wyzwolenie z Enpeerem.
Czym wojujesz na wyborach? Siłą pięści i w ozorach.
A co w myślach twoich bryka? Czerezwyczajna bolszewika
Jaki standar twój? Czerwony.
Jakie cele? Krwawe plony.
Wierzysz w Boga? Powiedz szczerze.
Szczerze mówię, w nic nie wierzę.Cytat za: Andrzej Paczkowski, Prasa a kultura polityczna w Drugiej Rzeczypospolitej: kampania wyborcza 1922 r., „Kwartalnik Historii Prasy Polskiej” 17/4, 1978, s. 108.
Źródło B
Przeanalizuj tabelę przedstawiającą wyniki wyborów parlamentarnych z 1922 r., a następnie wykonaj polecenia.
Komitety wyborcze | Mandaty w sejmie | Mandaty w senacie |
|---|---|---|
Związek Ludowo‑Narodowy | 98 | 29 |
Blok Mniejszości Narodowych | 87 | 25 |
PSL‑Piast | 70 | 17 |
PSL‑Wyzwolenie | 48 | 8 |
Chrześcijańska Demokracja | 43 | 7 |
Polska Partia Socjalistyczna | 41 | 7 |
Stronnictwo Chrześcijańsko‑Narodowe | 28 | 11 |
Narodowa Partia Robotnicza [ta partię proszę pozostawić wpisaną na wykresie] | 18 | 3 |
Chłopskie Stronnictwo Radykalne [tą partię prosze pzoostawić wpisaną na wykresie] | 4 | 0 |
Pozostali | 5 | 4 |
Suma | 444 | 111 |
Indeks dolny Źródło: Andrzej Ajnenkiel, Historia sejmu polskiego, t. 2, cz. 2, (II Rzeczpospolita), Warszawa 1989, s. 327–328. Indeks dolny koniecŹródło: Andrzej Ajnenkiel, Historia sejmu polskiego, t. 2, cz. 2, (II Rzeczpospolita), Warszawa 1989, s. 327–328.
Wstaw w odpowiednie miejsce na wykresie nazwę partii w zależności od tego, jakie miejsce w spektrum politycznym zajmowała i jaki procent głosów otrzymała.
Zapoznaj się z opisem miejsc partii spektrum politycznym.
Grafika przedstawia podział w parlamencie po wyborach w 1922 roku. Na środku jest diagram w kształcie okręgu. Do lewicy należy 6 miejsc Polskie Stronnictwo Radyklane i Komunistyczny Związek Proletariatu, 41 miejsc Związek Parlamentarny Polskich Socjalistów i 48 miejsc PSL‑Wyzwolenie. Centrum 70 miejsc PSL‑Piast i 18 miejsc NPR. Prawica 43 chadecja i 98 miejsc Związek Ludowo‑Narodowy, 28 miejsc Chrześcijańsko‑narodowy Klub Sejmowy. Bez przynależności klubowej: 35 miejsc Żydzi, 18 Niemcy, 25 Ukraina, 11 Białoruś.
Przeanalizuj poniższy rysunek satyryczny i uzasadnij, że można go odnieść do polskiej sceny politycznej z początku lat 20.
Wyjaśnienie skrótów:
PPS – Polska Partia Socjalistyczna, PSL Wyzwolenie – Polskie Stronnictwo Ludowe „Wyzwolenie”, PSL Piast – Polskie Stronnictwo Ludowe „Piast”, KL. Pr. Konst – Klub Pracy Konstytucyjnej, ZJ. Mieszcz – Zjednoczenie Mieszczańskie, ZJ. Lud. Nar – Narodowe Zjednoczenie Ludowe, Zw. Lud. Nar – Związek Ludowo‑Narodowy, Ch. Dem – Chrześcijańska Demokracja.
* Wincenty Witos (1874–1945) – premier rządu polskiego, sprawował funkcję od 24 lipca 1920 do 13 września 1921.
Wyjaśnij satyryczną wymowę rysunku, interpretując jego elementy graficzne.
Zapoznaj się z tekstem współczesnego historyka Tomasza Nałęcza dotyczącym oceny rządów parlamentarnych. Wyobraź sobie, że jesteś zwolennikiem sanacji. Napisz krótką notkę, w której podejmiesz polemikę z tezami przytoczonymi poniżej.
Rządy Sejmu 1921–1926Bilans rządów Sejmu w latach 1922–1926 ciągle budzi emocje publicystów i kontrowersje wśród historyków. Jedni uważają, że w maju 1926 roku demokracja w Polsce została zamordowana. Inni są zdania, że zmarła śmiercią naturalną, a czyn Marszałka tylko skrócił agonię.
[…] gromadzący dopiero doświadczenia parlamentaryzm miał też i wiele zalet. Jego zasługą była normalizacja w odbudowującym się z wojennego chaosu kraju. To zwołany w 1919 roku Sejm uporządkował życie polityczne i skierował je na tory legalizmu […].
Parlamentaryzm i demokracja w istotny sposób oddziaływały na kształtowanie się modelu nowoczesnego Polaka, myślącego kategoriami własnego państwa i stopniowo wyzwalającego się z naleciałości i kompleksów czasów niewoli. Dzięki instytucji wyborów, decydujących o obliczu najważniejszej instancji państwowej, kształtowało się myślenie o władzy w kategoriach „my”, nie „oni” – jak zawsze oceniano zaborczy aparat przemocy”.
Źródło: Tomasz Nałęcz, Rządy Sejmu 1921–1926, Warszawa 1991, Dzieje Narodu i Państwa Polskiego.