Nagmeldin Karamalla-Gaiballa Sudan. Konflikt w (…) (2003–2011)

Milicja dżandżawidów stała się widocznym elementem na społecznej i wojskowej mapie (…). Oskarżana była przez rebeliantów ze zgromadzeń, takich jak Ruch Wyzwolenia Sudanu oraz Ruch Sprawiedliwości i Równości, że jest wojskowym ramieniem władzy centralnej (…). Rząd z Chartumu zaprzeczał tym zarzutom i utrzymywał, iż jest to grupa zbrojna działająca niezależnie i nie podlegająca żadnej jednostce państwowej.

3 Źródło: Nagmeldin Karamalla-Gaiballa, Sudan. Konflikt w (…) (2003–2011), Warszawa 2017, s. 135.

Marek Brylonek Południowy Sudan: droga do niepodległości i bieżące problemy bezpieczeństwa

W 2004 r., wraz z rozpoczęciem wdrażania procesu pokojowego kończącego wojnę domową północy z południem, Rada (…) zdecydowała o skierowaniu do Sudanu misji przygotowawczej mającej za zadanie wypracowanie propozycji odnośnie do przyszłego potencjalnego zaangażowania w tym państwie. Zgodnie z zapisami rezolucji nr 1547 na okres 3 miesięcy został powołany zespół przygotowawczy, znany jako polityczna misja UNAMIS (…). Jej zadaniem było przeprowadzenie w oparciu o kontakty z członkami sporu oraz z przedstawicielami społeczności międzynarodowej głębokich analiz przygotowawczych dla rozmieszczenia misji docelowej. Wysiłek tej misji został ukierunkowany na leżący na pograniczu sudańsko‑czadyjskim Darfur.

południowy Źródło: Marek Brylonek, Południowy Sudan: droga do niepodległości i bieżące problemy bezpieczeństwa, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy” 2019, nr 32(3), s. 73–74.

(…)

Dla obserwatorów sceny politycznej najmłodszego państwa świata, w tym konfliktów, jakie się na niej uwidoczniły w dramatycznej formie w połowie grudnia 2013 roku, szczególnie cenne jest pokazanie znaczenia najważniejszych aktorów tego procesu – oprócz nieżyjącego już, niekwestionowanego bohatera narodowego, Johna Garanga, autorzy przedstawiają sylwetki głównych postaci SPLA i SPLM, takich jak obecny prezydent, Salva Kiir Mayardit, były wiceprezydent i jego główny oponent w ostatnim konflikcie Riek Machar Teny, a także Pagan Amum, Oayi Deng i Lam Akol.

4 Źródło: (…), „Dialogi o Rozwoju”, nr 4/2013, dostępny w internecie: gdrg.pl [dostęp 16.03.2021 r.].

Marek Brylonek Południowy Sudan: droga do niepodległości i bieżące problemy bezpieczeństwa

Do poprawy bezpieczeństwa wewnętrznego współczesnego Południowego Sudanu na pewno nie przyczynił się trwający od lat 80. ubiegłego wieku fakt rywalizacji na jego obecnym terytorium Sudanu i Ugandy, ze stolicą w Kampali. Prowadzona była ona w formie tzw. wojny zastępczej (ang. proxy war). Uganda, ze względów etnicznych i religijnych zadeklarowana jako oddany sprzymierzeniec Południowego Sudanu, kiedy islam zaczął rozprzestrzeniać się w kierunku południowym rozpoczęła dążenia do powstrzymania tego procesu. W tym celu władze w Kampali podczas trwającej wojny domowej rozpoczęły dostarczanie wsparcia siłom zbrojnym SPLA. W tym samym czasie Chartum wspierał ugandyjskie ugrupowania rebelianckie, w tym Armię Bożego Oporu LRA (ang. Lord ’s Resistance Army) oraz Sojusz Sił Demokratycznych ADF (ang. Allied Democratic Forces).

południowy Źródło: Marek Brylonek, Południowy Sudan: droga do niepodległości i bieżące problemy bezpieczeństwa, „Zeszyty Naukowe Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Witelona w Legnicy” 2019, nr 32(3), s. 73–74.

Sebastian Dorywalski, Oleksandr Veretilnyk Dekada niepodległości Sudanu Południowego. Od weak state do collapsed state

Analiza dziewięciu lat niepodległości Sudanu Południowego pozwala stwierdzić, że poniósł on porażkę i okazał się niegotowy do samodzielnego funkcjonowania. Wzrost korupcji i klientelizmu, torujący drogę do prania pieniędzy i przejmowania ziemi oraz zamykania rynku pracy dla zmarginalizowanych grup etnicznych, objawia się na wszystkich szczeblach polityki. Z drugiej jednak strony, dla udanego rozwoju społecznego i gospodarczego Sudan Południowy dysponuje złożami ropy i gazu, ziemią do uprawy rolniczej, kapitałem ludzkim, wsparciem międzynarodowym. Jednak elita polityczna udowodniła racje sceptyków, którzy występowali przeciwko pospiesznemu wyjściu Sudanu Południowego ze składu Sudanu. Byli przywódcy Ludowej Armii Wyzwolenia Sudanu (w tym prezydent S. Kiir oraz vice‑prezydent R. Machar) zarządzają państwem jak jednostką partyzancką. Nieporozumienia rozwiązują za pomocą broni, odrzucają kulturę polityczną przyjętą w państwach rozwiniętych. Zniszczenie jedności Sudanu przyniosło korzyści przede wszystkim Stanom Zjednoczonym i Izraelowi. Osłabiony Sudan nie stanowi poważnego wyzwania dla Stanów Zjednoczonych i Izraela, nawet jeżeli rząd w Chartumie przejmą muzułmańscy politycy dążący do przebudowy Sudanu w państwo oparte na prawie szariatu na podobieństwo Islamskiego Emiratu Afganistanu. Natomiast mieszkańcy Sudanu Południowego nie mają z niepodległości profitów. Przeprowadzone badania pozwalają nam przypuścić, że rząd w Dżubie nie jest w stanie odbudować upadłej państwowości Sudanu Południowego, nawet jeżeli społeczność międzynarodowa nadal będzie okazywać mu pomoc finansową. Naszym zdaniem istnieją tylko dwie drogi, które mogą doprowadzić Sudan Południowy do pokoju i stabilizacji: ponowne zjednoczenie z Sudanem z gwarancją szerokiej autonomii (na wzór Szkocji, Katalonii lub Kurdystanu Irackiego) lub powołanie w Dżubie administracji międzynarodowej pod egidą ONZ, która pomoże temu krajowi przejść drogę od collapsed state do prawdziwego państwa.

6 Źródło: Sebastian Dorywalski, Oleksandr Veretilnyk, Dekada niepodległości Sudanu Południowego. Od weak state do collapsed state, „Studia politologiczne” 2021, nr 59, s. 331–332.