Sprawdź się
Na kołachJak swój dzień wywieść z obiegu?
Miasto kołami woła,
turkot zajeżdża do uszu robotników, którzy
zarobiony dzień niosą na plecach.
Stacje ruszyły z miejsca
wyprzedzając spóźnionych podróżnych,
trotuar staje z jezdnią do biegu.
Kable wiją ramionami u wyłomu
dnia, którego za mało!
Z placów, porosłych kołami, lecą
gościńce, które inżynier przedłuża
o rozpęd nóg zadyszanych przechodniów.
Ulicę – od rogu do rogu zalewają domy,
domów – po dachy przybrało,
nadmiar dzieło pod dach wyprowadza co dnia.Jak zatoczyć poemat na kołach?
Źródło: Julian Przyboś, Na kołach, [w:] Sytuacje liryczne. Wybór poezji, wybór E. Balcerzan, A. Legeżyńska, Wrocław 1989, s. 25–26.
MiastoMiasto wśrubowało się w ziemię
pięściami walczącego marzenia.
Człowiek
odziany walcem upału
zamieszkał w swojej własnej dłoni
Niebo:
karta tytułowa zaginionej książki.Źródło: Tadeusz Peiper, Miasto, [w:] Pisma wybrane, oprac. S. Jaworski, Kraków 1979, s. 270.
UlicaUlica.
Dwa prostokąty z cegły na prostokącie z betonu.
Hymn pionu.
Przez rogatkę z dachów światło się przemyca,
złodziejom dnia — kara.
Tramwaj, paw z blachy, ...gl‑gl... próżność swą rozgęgla.
Słońce = tylko benzyna lub para.
Człowiek = ptak z węgla.Źródło: Tadeusz Peiper, Ulica, [w:] Pisma wybrane, oprac. S. Jaworski, Kraków 1979, s. 270.
W tabeli umieszczono postulaty poetów Awangardy Krakowskiej. Wskaż dowolny cytat z podanych wierszy Tadeusza Peipera i Juliana Przybosia, który ukazuje realizację danego postulatu.
Poniższe zdania dotyczą wierszy Tadeusza Peipera Miasto i Ulica. Wybierz te, które są prawdziwe.
- Peiper realizuje w wierszach zasadę pseudonimowania świata.
- W wierszach pojawia się terminologia matematyczna.
- Peiper stosuje naturalną składnię.
- W utworach pojawiają się liczne metonimie.
- Metafory skonstruowane przez Peipera mają charakter peryfraz.
- Wiersze są realistycznym opisem miasta.
- W obu utworach dzięki metaforom uzyskuje się efekt skondensowania treści.
- Miasto i Ulica ze względu na swój temat mają charakter egalitarny.
Znajdź po cztery podobieństwa i różnice w kreacjach sytuacji lirycznej i podmiotu lirycznego w wierszach Miasto, Na kołach i Ulica. Wypisz je w punktach.
Udowodnij w 4–6 zdaniach, że dzięki środkom artystycznego wyrazu Julian Przyboś uzyskuje w wierszu Na kołach efekt dynamizmu. Posłuż się przynajmniej trzema funkcjonalnymi cytatami.
Zinterpretuj metaforymetafory z wierszy Miasto i Ulica Tadeusza Peipera.
pięściami walczącego marzenia. Człowiek
[...] zamieszkał w swojej własnej dłoni. Ulica
Dwa prostokąty z cegły na prostokącie z betonu. Ulica
[...] Hymn pionu Tramwaj – paw z blachy Człowiek = ptak z węgla
Wypisz z wiersza Tadeusza Peipera Ulica pięć przykładów odwołań do pojęć matematycznych. Wyjaśnij funkcję, jaką pełnią one w utworze.
Wymień przynajmniej trzy różne znaczenia, w jakich w wierszu Juliana Przybosia Na kołach pojawia się tytułowe koło. Wyjaśnij, odwołując się do postulatów poetyckich Awangardy Krakowskiej, dlaczego to właśnie ono zostało wykorzystane jako oś konstrukcyjna tekstu.
Wzorując się na Tadeuszu Peiperze, dopisz ciągi metafor do następujących wyrazów: szkoła, smartfon, Netflix.
Poszukaj obrazu lub grafiki, które mogłyby być ilustracją do analizowanych wierszy Tadeusza Peipera i Juliana Przybosia.