Zapoznaj się z wierszem Jana Andrzeja Morsztyna O swej pannie. Spróbuj wyjaśnić na podstawie wybranego przez siebie symbolu, jaką cechę kobiecą podziwia poeta.
Jan Andrzej MorsztynO swej pannie
O swej pannie Biały jest polerowny alabastr z Karrary, Białe mleko przysłane w sitowiu z koszary, Biały łabęć i białym okrywa się piórem, Biała perła nieczęstym zażywana sznurem, Biały śnieg świeżo spadły, nogą nie deptany, Biały kwiat lilijowy za świeża zerwany, Ale bielsza mej panny płeć twarzy i szyje Niż marmur, mleko, łabęć, perła, śnieg, lilije.
4 Źródło: Jan Andrzej Morsztyn, O swej pannie.
RE8rk6SfOMNU7
Zwróć uwagę na epitet „biały”.
Poeta wymienia szereg rzeczy i zjawisk, których wspólną cechą jest biały kolor. Marmur („alabastr”), mleko, łabędź, perła, śnieg i lilie kojarzą się z pięknem, czystością i niewinnością, które podkreśla biel. Za pomocą wymienionych symboli autor opisuje jasną cerę kobiety („płeć twarzy i szyje”). Wyliczenie przedmiotów, cennych i pięknych, których biel ginie w porównaniu z jasnym odcieniem skóry opisywanej kobiety uwzniośla tę cechę wyglądu, podkreśla jej wyjątkowość i wartość.
31
Ćwiczenie 8
Dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt - żywot ludzki słynie — w ten sposób poeta Daniel Naborowski opisuje życie człowieka. Wyjaśnij, dlaczego autor wybrał akurat takie symbole do opisania ludzkiej egzystencji. Odwołaj się do zdobytej wiedzy na temat filozofii oraz religijności epoki baroku.
R6zgdiFl7wnCp
Przypomnij sobie, czym była filozofia vanitas. Zwróć uwagę na długość brzmienia słów.
Wszystkie wymienione zjawiska są krótkotrwałe i ulotne, odbierane za pomocą zmysłów człowieka. Wrażenie ulotności potęguje również długość brzmienia wyrazów — krótkie, jednosylabowe. Poeta, podążając za filozofią vanitas, przedstawia ludzkie życie jako jedynie chwilę — ulotną i przemijającą, jak wyliczone przez niego symbole‑zjawiska.