Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Mapa przedstawia zjawiska geologiczne na granicy płyt litosfery na obszarze Afryki Wschodniej. Wykorzystaj rysunek i własną wiedzę do dokończenia zdania pod mapą oraz wykonania ćwiczenia 2. i 3.

Mapa przedstawia zjawiska geologiczne na granicy płyt litosfery na obszarze Afryki Wschodniej. Wykorzystaj opis rysunku i własną wiedzę do dokończenia zdania pod mapą oraz wykonania ćwiczenia 2. i 3.

Rdi5tkdQEMwA3

Mapa przedstawia granice płyt tektonicznych w Afryce Wschodniej. Granice przebiegają pomiędzy Afryką oraz Półwyspem Arabskim oraz w pasie biegnącym w dół od miejsca, gdzie Afryka i półwysep Rabski są najbliżej. Na granicach płyt występują wulkany. Literą A oznaczono miejsce, gdzie Afryka znajduje się blisko Półwyspu Arabskiego. — Afryka Wschodnia
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RbaOwncoN6i47

Wschodnia część Afryki położona jest w strefie…

subdukcji.
spreadingu.
kolizji.
geosynkliny.

Ćwiczenie 2

Wymień trzy przyrodnicze konsekwencje wynikające z położenia wschodniej części Afryki w tej strefie tektonicznej.

R86FjJ9tSbmSH

Ćwiczenie 3

Obszar zaznaczony na załączonej powyżej mapie nazywa się trójzłączem Afaru lub węzłem potrójnym Afaru. Oznacza to, że położony jest na styku trzech płyt litosfery. Wymień nazwy tych płyt.

R17KzUO8CqBO0

Ćwiczenie 4

Na mapie przedstawiono położenie wybranych miejsc, które oznaczono literami A−F. Niektóre z tych miejsc znajdują się w strefach granicznych płyt litosfery. W tabeli przedstawiono opisy trzech miejsc spośród zaznaczonych na mapie. Uzupełnij tabelę. Przyporządkuj każdemu opisowi literę oznaczającą położenie opisanego miejsca na mapie oraz typ granicy płyt litosfery.

R1VIdmDF2ujZ7

Mapa świata przedstawia zaznaczonych siedem obszarów. Punkt A znajduje się na zachodzie Ameryki Północnej. Punkt B znajduje się na środku Oceanu Atlantyckiego. Punkt C znajduje się na wschodzie Afryki. Punkt D znajduje się nad Morzem Czarnym. Punkt E znajduje się nad Indiami. Punkt F znajduje się w Japonii. Punkt G znajduje się w zachodniej Australii. — Mapa świata
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1OdTsRUpSNVj

Leży na pograniczu płyt litosfery w strefie charakteryzującej się dużą liczbą wulkanów, trzęsień ziemi i rowów oceanicznych. Mimo wielu niekorzystnych zjawisk, obszar ten jest gęsto zaludniony, a ludzie stosują techniki ograniczające negatywne skutki niebezpiecznych zjawisk., Znajduje się na obszarze uskoku i przemieszczających się równolegle względem siebie płyt litosfery. Odnotowuje się tam liczne trzęsienia ziemi., Jest położony na obszarze przyrastania dna oceanicznego. Występują tam wulkany efuzywne., D, C, F, G

Opis miejsca	Położenie miejsca (wpisz literę z mapy)	Typ granicy płyt litosfery
Leży na pograniczu płyt litosfery w strefie charakteryzującej się dużą liczbą wulkanów, trzęsień ziemi i rowów oceanicznych. Mimo wielu niekorzystnych zjawisk, obszar ten jest gęsto zaludniony, a ludzie stosują techniki ograniczające negatywne skutki niebezpiecznych zjawisk.
Znajduje się na obszarze uskoku i przemieszczających się równolegle względem siebie płyt litosfery. Odnotowuje się tam liczne trzęsienia ziemi.
Jest położony na obszarze przyrastania dna oceanicznego. Występują tam wulkany efuzywne.

Ćwiczenie 5

Na poniższej mapie literami od A do H zaznaczono wybrane tarcze prekambryjskie. Uzupełnij tabelę.

Rz7JwxLdnbZUq

Mapa świata przedstawia struktury geologiczne. Tarcze prekambryjskie znajdują się w północno wschodniej Ameryce Północnej, we wschodniej Ameryce Południowej, we wschodniej Antarktydzie, w całej Afryce, w krajach skandynawskich, w zachodniej Australii. Platformy prekambryjskie znajdują się w środkowej Ameryce Północnej, wschodniej Ameryce Południowej, całej Afryce, wschodniej Europie, na Półwyspie Arabskim, w Indiach, wschodniej Australii. Obszar fałdowań kaledońskich znajduje się na północy Grenlandii, północy Europy oraz na wschodzie Chin. Obszar fałdowań hercyńskich występuje we wschodniej Ameryce Północnej, zachodniej Europie, środkowej Azji, wschodniej Australii. Platformy paleozoiczne znajdują się we wschodniej Ameryce Północnej, północnej Europie w części kontynentalnej, środkowej Azji, wschodniej Australii. Obszary fałdowań alpejskich znajdują się na zachodzie Ameryki Północnej i Południowej, zachodniej Antarktydzie, południowej Europie, południowej, południowo wschodniej i północno wschodniej Azji. Punkt A znajduje się w północno wschodniej Ameryce Północnej. Punkt B znajduje się w północnej Ameryce Południowej. Punkt C znajduje się w Finlandii. Punkt D znajduje się w północno zachodniej Afryce. Punkt E znajduje się we wschodniej Afryce. Punkt F znajduje się w północno wschodniej Azji. Punkt G znajduje się we wschodnich Indiach. Punkt H znajduje się w północnej Australii. — Struktury geologiczne świata
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RZa5gFxm2k0Lj

Tarcza ta położona jest w obrębie rozległej płyty kontynentalnej, której zachodnią granicę stanowi strefa rozbieżna, a wschodnią i południową – zbieżna., Tarcza ta położona jest w miejscu rozbieżnej granicy płyt litosfery., Tarcza ta znajduje się w obrębie płyty kontynentalnej, której północna granica stanowi strefę kolizji z inną płytą kontynentalną. Ponadto występuje tam jeden z największych trapów wulkanicznych wieku późnokredowego., Tarcza ta stanowi podłoże wyżyny o tej samej nazwie, która pochodzi od nazwy państwa leżącego częściowo na tej wyżynie., kanadyjska, Regibatu, ałdańska, Kimberley, A, D, F, H

Charakterystyka	Nazwa tarczy	Litera na mapie
Tarcza ta położona jest w obrębie rozległej płyty kontynentalnej, której zachodnią granicę stanowi strefa rozbieżna, a wschodnią i południową – zbieżna.
Tarcza ta położona jest w miejscu rozbieżnej granicy płyt litosfery.
Tarcza ta znajduje się w obrębie płyty kontynentalnej, której północna granica stanowi strefę kolizji z inną płytą kontynentalną. Ponadto występuje tam jeden z największych trapów wulkanicznych wieku późnokredowego.
Tarcza ta stanowi podłoże wyżyny o tej samej nazwie, która pochodzi od nazwy państwa leżącego częściowo na tej wyżynie.

Ćwiczenie 6

Na mapie oznaczono numerami od 1 do 15 wybrane obszary, na których występują skupiska wulkanów. Wykonaj polecenia od 6.1 do 6.3.

RII8i0NiZ1zin

Mapa przedstawia rozmieszczenie wulkanów. Punkt 1 znajduje się na Islandii. Punkt 2 znajduje się na zachód od północnej Afryki. Punkt 3 znajduje się w okolicach Włoch. Punkt 4 znajduje się w okolicach Turcji. Punkt 5 znajduje się na wschodzie Afryki. Punkt 6 znajduje się przy wybrzeżu północno wschodniej Azji. Punkt 7 znajduje się w Japonii. Punkt 8 znajduje się przy wybrzeżu Chin. Punkt 9 znajduje się we wschodniej Indonezji. Punkt 10 znajduje się w środkowej Indonezji. Punkt 11 znajduje się przy wybrzeżu środkowej Antarktydy. Punkt 12 znajduje się na środku Oceanu Spokojnego. Punkt 13 znajduje się w Ameryce Środkowej. Punkt 14 znajduje się na północ od Ameryki Południowej. Punkt 15 znajduje się na północnym zachodzie Ameryki Południowej. — Rozmieszczenie wulkanów na świecie
Źródło: Englishsquare.pl sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Rt8a6X2TC0IVQ

6.1. Uzupełnij tabelę. Obok nazwy wulkanu wpisz, wybierając spośród podanych: literę oznaczającą przyczynę zachodzących na nim zjawisk wulkanicznych oraz numer oznaczający położenie na mapie. Litery mogą się powtarzać.

Przyczyny wulkanizmu:
A. rozsuwanie się płyt litosfery,
B. podsuwanie się płyty oceanicznej pod kontynentalną,
C. położenie nad plamą gorąca.

Nazwa wulkanu	Przyczyna wulkanizmu (litera)	Położenie na mapie (numer)
Erebus
Cotopaxi
Fudżi
Hekla
Kibo (w masywie Kilimandżaro)
Mauna Loa
Teide
Kluczewska Sopka
El Chichon

RXcAWqfLDU7aG

6.2. Uzupełnij tabelę. Obok nazwy wulkanu wpisz, wybierając spośród podanych: literę oznaczającą typ wulkanu oraz numer oznaczający położenie na mapie. Litery i numery mogą się powtarzać.

Typy wulkanów:
A. eksplozywny,
B. efuzywny,
C. stratowulkan,
D. szczelinowy.

Nazwa wulkanu	Typ wulkanu (litera)	Położenie na mapie (numer)
Eyjafjallajökull
Kīlauea
Laki
Etna
Pelée

Ry72E6h5RTX39

6.3. Do potężnych erupcji wulkanicznych dobierz nazwę wulkanu i numer odpowiadający jego położeniu na mapie.

Eksplozja tego wulkanu w XIX w. zniszczyła prawie całą wyspę, wywołała falę tsunami, która kilkukrotnie okrążyła Ziemię. Chmury pyłów sięgnęły do 70 km wysokości i powodowały w ciągu dwóch lat tzw. czerwone zorze. W 1927 r. w miejscu wybuchu pojawiła się nowa wyspa. W 2018 r. olbrzymi wybuch zniszczył stożek wulkaniczny, w wyniku czego nastąpiło zapadnięcie się dużej ilości skał i potężne tsunami., Wulkan ten wybuchł w 79 r. n.e., niszcząc Pompeje, Herkulanum i Stabie., Wybuch tego wulkanu w II tysiącleciu przed Chrystusem zniszczył wyspę i – być może – doprowadził do upadku kultury minojskiej na Krecie (legenda o zaginionej Atlantydzie)., W wyniku wybuchu tego wulkanu w 1815 r. nastąpił wyrzut w powietrze i rozpylenie ogromnej ilości lawy. Skutkiem tego było także potężne trzęsienie ziemi i głód spowodowany zmniejszeniem temperatury powietrza w wyniku zawieszenia dużej ilości pyłu w atmosferze. Z tego względu rok 1816 nazwano rokiem bez lata., Pinatubo, Etna, Saint Helens, 1, 2, 5, 6, 7, 8, 11, 12, 13, 14, 15

Opis	Nazwa wulkanu	Numer na mapie
Eksplozja tego wulkanu w XIX w. zniszczyła prawie całą wyspę, wywołała falę tsunami, która kilkukrotnie okrążyła Ziemię. Chmury pyłów sięgnęły do 70 km wysokości i powodowały w ciągu dwóch lat tzw. czerwone zorze. W 1927 r. w miejscu wybuchu pojawiła się nowa wyspa. W 2018 r. olbrzymi wybuch zniszczył stożek wulkaniczny, w wyniku czego nastąpiło zapadnięcie się dużej ilości skał i potężne tsunami.
Wulkan ten wybuchł w 79 r. n.e., niszcząc Pompeje, Herkulanum i Stabie.
Wybuch tego wulkanu w II tysiącleciu przed Chrystusem zniszczył wyspę i – być może – doprowadził do upadku kultury minojskiej na Krecie (legenda o zaginionej Atlantydzie).
W wyniku wybuchu tego wulkanu w 1815 r. nastąpił wyrzut w powietrze i rozpylenie ogromnej ilości lawy. Skutkiem tego było także potężne trzęsienie ziemi i głód spowodowany zmniejszeniem temperatury powietrza w wyniku zawieszenia dużej ilości pyłu w atmosferze. Z tego względu rok 1816 nazwano rokiem bez lata.

Ćwiczenie 7

Na poniższej mapie literami od A do N oznaczono wybrane rowy oceaniczne. Wykonaj polecenia 7.1. i 7.2.

Na mapie literami od A do N oznaczono wybrane rowy oceaniczne. Wykonaj polecenia 7.1. i 7.2. Zapoznaj się z opisem ilustracji.

Rb3mdkuh9FeC1

Mapa przedstawia rowy oceaniczne. A znajduje się pomiędzy Azją a Ameryką Północną. W linii od Półwyspu Kamczatka rozciąga się kolejno B, C, D, oraz E kończące się Głębią Challengera. F znajduje się na północ od Filipin. G znajduje się na północ od Papui Nowej Gwinei. H znajduje się na południe od Indonezji. I oraz J znajdują się na północ od Nowej Zelandii. K znajduje się na zachód od Ameryki Środkowej. L znajduje się na północ od Kuby. M znajduje się na zachód od Ameryki Południowej. — Źródło: Englishsquare.pl Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

RpvEzQgEty62X

7.1. Uzupełnij tabelę, wpisując odpowiednią literę.

Nazwa rowu	Oznaczenie na mapie
Rów Puerto Rico
Rów Japoński
Rów Sandwichu Południowego
Rów Mariański
Rów Aleucki
Rów Kurylski
Rów Tonga

7.2. Sformułuj i wyjaśnij zależność między rozmieszczeniem rowów oceanicznych a tektoniką płyt litosfery.

RUHrzmiqW5F7U

Ćwiczenie 8

Na podstawie poniższej mapy dokończ zdanie oraz wykonaj ćwiczenie 9 i 10.

Na podstawie opisu mapy dokończ zdanie oraz wykonaj ćwiczenie 9 i 10.

RArqhDI95YwLe

Mapa świata przedstawia pionowe ruchy skorupy ziemskiej w milimetrach na rok. Około 18 milimetrów występuje w północno wschodniej Ameryce Północnej. Około 10 milimetrów występuje w północno wschodniej Ameryce Północnej, w zachodniej Antarktydzie. Około 3 milimetrów występuje na Antarktydzie, krajach skandynawskich, Arktyce, północnej Ameryce Północnej. Na pozostałych terenach występuje około minus 1,5 milimetra. — Izostazja na świecie
Źródło: Af Erik Ivins, JPL., dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=17240066, domena publiczna.

R1WMM6NW2NnsH

Mapa dotyczy ruchów…

izostatycznych.
epejrogenicznych.
górotwórczych.
sejsmicznych.

Ćwiczenie 9

Wyjaśnij przyczynę szybkiego podnoszenia się obszarów Kanady i północnej Europy.

Rsb9Dq249VB3m

Ćwiczenie 10

Podaj jedną pozytywną i jedną negatywną konsekwencję dla życia i gospodarki człowieka, związaną z intensywnym podnoszeniem się danego obszaru.

RJDCdwK9qXzt8

Ćwiczenie 11

Strefa Benioffa - jak podaje Encyklopedia PWN - to wąska strefa w płaszczu Ziemi będąca górną powierzchnią oceanicznej płyty litosfery ulegającej procesowi subdukcji. Została ona odkryta w 1954 roku przez sejsmologa Hugo Benioffa. W jej sąsiedztwie występują rowy oceaniczne, ogniska głębokich trzęsień ziemi i wzmożone zjawiska wulkaniczne. Wyjaśnij przyczynę tych zjawisk oraz zdecyduj, czy zlokalizowana jest ona w obrębie granic płyt typu atlantyckiego czy typu andyjskiego.

R1FDSegkOpWqj

Grafika przedstawia strefę Benioffa. Płyta oceaniczna wsuwa się pod oceaniczną. Na ich połączeniu występuje strefa Benioffa. Niżej znajduje się magma. Na powierzchni występują wulkany. — Źródło: דקי (przetłumaczone), dostępny w internecie: https://commons.wikimedia.org/w/index.php?curid=76175301, licencja: CC BY-SA 3.0.

RtfGw7E7yMMbU

Ćwiczenie 12

Uzasadnij stwierdzenie, że Ocean Atlantycki powiększa się, a Ocean Spokojny - pomniejsza się.

RiAf1ZiXf7W1c

Grafika interaktywna

Dla nauczyciela