Sprawdź się
Zapoznaj się z poniższymi stwierdzeniami i zaznacz, które z nich jest prawdziwe, a które fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| W skład Kominformu weszły wszystkie kraje bloku wschodniego. | □ | □ |
| Inicjatywa utworzenia Kominformu wyszła od władz sowieckich. | □ | □ |
| Rzeczywistym celem istnienia Kominformu i RWPG było ściślejsze podporządkowanie partii komunistycznych w innych krajach ZSRS. | □ | □ |
| Kominform został utworzony jako kontynuacja III Międzynarodówki i był odpowiedzią na ideologiczną ofensywę Zachodu. | □ | □ |
| Kominform stracił na znaczeniu po śmierci Stalina, ponieważ był on jedyną osobą dążącą do podporządkowania sobie ruchu komunistycznego w Europie. | □ | □ |
| Już podczas konferencji założycielskiej Kominformu okazało się, że nie wszystkie państwa członkowskie bloku wschodniego poparły powstanie tej organizacji. | □ | □ |
Ułóż wymienione wydarzenia we właściwym ciągu chronologicznym.
- plan Marshalla
- rozwiązanie Kominformu
- konferencja w Szklarskiej Porębie
- przegrane wybory przez Winstona Churchilla w Anglii
- śmierć Stalina
- dojście do władzy w Polsce Władysława Gomułki
- konferencja w Poczdamie
Przeanalizuj poniższą i mapę i wybierz właściwe stwierdzenia.
Zapoznaj się z opisem mapy i wybierz właściwe stwierdzenia.
- Nie wszystkie państwa komunistyczne były pełnoprawnymi członkami RWPG.
- Członkami (zarówno pełnoprawnymi, jak i tymi, którzy nie uczestniczyli w obradach i byli obserwatorami) były tylko państwa o ustroju komunistycznym.
- Krajami, które pierwotnie nie weszły w skład RWPG, były Niemcy Wschodnie, Polska i Grecja.
- Współpracę z RWPG na zasadach członków lub obserwatorów podjęły wszystkie państwa komunistyczne.
Przeanalizuj poniższy znaczek pocztowy i zaznacz właściwe słowa.
Zapoznaj się z opisem poniższego znaczka pocztowego i zaznacz właściwe słowa.
Znaczek pocztowy został wydrukowany w {#NRD}/{RFN} w roku {1972}/{#1974} z okazji rocznicy powstania {Kominformu}/{#RWPG}. Symbolika tego znaczka wskazuje, że relacje między państwami bloku wschodniego zostały zbudowane na zasadach {#równorzędności}/{podporządkowania}. Każde z państw członkowskich {mogło utrzymywać wymianę ekonomiczną}/{#nie mogło utrzymywać wymiany ekonomicznej} z innymi państwami spoza organizacji. Przekaz symboliczny zawarty na znaczku {#ma wymiar propagandowy}/{nie ma wymiaru propagandowego}.
Andrzej Zawistowski, jeden z historyków specjalizujących się w historii krajów bloku wschodniego, powiedział, że działania RWPG można scharakteryzować trzema hasłami: „solidarność socjalistyczna”, „międzynarodowy socjalistyczny podział pracy” i wreszcie w latach 60. – „integracja socjalistyczna”.
Przeanalizuj poniższe teksty, a następnie wykonaj polecenia.
Tekst A
Artykuł I: Cele i zasady
Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej ma na celu przyczynienie się przez połączenie i koordynację wysiłków krajów członkowskich Rady do planowego rozwoju gospodarki narodowej, przyspieszenia postępu gospodarczego i technicznego w tych krajach, podniesienie poziomu uprzemysłowienia krajów o mniej rozwiniętym przemyśle, stałego wzrostu wydajności pracy i nieustannego podnoszenia dobrobytu narodów krajów członkowskich Rady.
2. Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej opiera się na zasadach suwerennej równości wszystkich krajów członkowskich Rady.
Współpraca gospodarcza i naukowo‑techniczna między krajami członkowskimi Rady realizowana jest zgodnie z zasadami całkowitego równouprawnienia, poszanowania suwerenności i interesów narodowych […].
Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, PWN, Warszawa 1998, s. 314–315.
Tekst B
W 1945 r. nastąpiła wyraźna zmiana zasady podporządkowywania sobie przez ZSRS nowych terytoriów. Do tamtej pory obszary zajęte przez Armię Czerwoną były włączane bezpośrednio do Związku Sowieckiego. Tymczasem kraje, do których Sowieci wkroczyli w latach 1944–1945, nie stały się częścią „Kraju Rad”. Teraz zastosowano nowy, ukryty sposób podporządkowywania formalnie niepodległych państw.
Co równie istotne, już w 1943 r., aby pokazać brak jakichkolwiek intencji dominacji nad innymi państwami, rozwiązano Komintern. Po roku 1945 ten system nie do końca się sprawdzał. W państwach, w których komuniści byli słabi, wola Moskwy była ściśle realizowana. W krajach, które miały zaś silną partię komunistyczną, takich jak Jugosławia, pozwalano sobie na niezależność od rozkazów Stalina. Związek Sowiecki pozbawiony był formalnych narzędzi nacisku lub wpływu i teraz musiał je stworzyć.
Moskwę niepokoił również zauważalny proces nawiązywania współpracy gospodarczej pomiędzy państwami rządzonymi przez komunistów. Pojawiła się taka inicjatywa jak Polsko‑Czechosłowacki Związek Gospodarczy, na którego czele miała stać Polsko‑Czechosłowacka Rada Współpracy Gospodarczej. Owa rada istniała w latach 1947–1949 i nadzorowała około dwustu bilateralnych inicjatyw współpracy gospodarczej pomiędzy tymi dwoma krajami. […]
Rzeczywiście, gdybyśmy spojrzeli na dane dotyczące obrotów handlowych państw Europy Środkowo‑Wschodniej, to w 1946 r. 90 proc. ich wymiany handlowej było związane z ZSRS. Później jednak ten współczynnik zaczął spadać. Nigdy nie był niższy niż 50 proc., ale w sposób zauważalny się zmniejszał. Rosła współpraca bilateralna, z pominięciem Związku Sowieckiego. […]
Celem powołania Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej nie była przedstawiana w propagandzie sowieckiej obrona przed planem Marshalla, lecz wyjście z ofertą konkurencyjną. Odpowiedzią był plan Mołotowa, z którego wyłoniła się RWPG. Jej utworzenie było „twardym resetem” dotychczasowych kontaktów gospodarczych państw Europy Środkowej. Nie było to wykorzystanie dobrych doświadczeń dotychczasowej współpracy polsko‑czechosłowackiej, ale stwierdzenie, że zaczynamy od nowa i roztaczamy nad tymi działaniami kontrolę.
Źródło: tekst dostępny online: dzieje.pl.
Przyjrzyj się poniższym danym dotyczącym rubla transferowego i określ, dlaczego jego wprowadzenie uznaje się za słabość funkcjonowania RWPG.
Zapoznaj się z poniższymi danymi dotyczącymi rubla transferowego i określ, dlaczego jego wprowadzenie uznaje się za słabość funkcjonowania RWPG.
Oficjalne średnie roczne kursy rubla i USD, wyliczane przez Narodowy Bank Polski
Rok | Kurs USD | Kurs rubla |
1971 | 4,000 | 4,444 |
1972 | 3,676 | 4,444 |
1973–1977 | 3,322 | 4,444 |
1978 | 3,165 | 4,444 |
1979 | 3,086 | 4,444 |
1980 | 3,058 | 4,444 |
1981 | 68,000 | 80,000 |
1982 | 68,000 | 84,823 |
1983 | 68,000 | 91,617 |
1984 | 71,344 | 113,715 |
1985 | 83,449 | 147,179 |
Indeks dolny Źródło: pl.wikipedia.org. Indeks dolny koniecŹródło: pl.wikipedia.org.
Wyobraź sobie, że jesteś polskim niezależnym rysownikiem satyrycznym. Stwórz karykaturę ukazującą zasady funkcjonowania Kominformu. Zatytułuj ją.