Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Tabela $1 .$ Właściwości fizyczne wybranych węglowodorów i halogenopochodnych

Nazwa związku	Wzór związku	Temperatura wrzenia, $(p = 1013 hPa)$ , $[° C]$	Gęstość cieczy $(20 ° C)$ , $[\frac{g}{{cm}^{3}}]$
metan	${CH}_{4}$	$- 162$	gaz
jodometan	${CH}_{3} I$	$43$	$2,279$
bromometan	${CH}_{3} Br$	$5$	gaz
chlorometan	${CH}_{3} Cl$	$- 24$	gaz
dichlorometan	${CH}_{2} {Cl}_{2}$	$40$	$1,340$
trichlorometan	${CHCl}_{3}$	$61$	$1,500$
tetrachlorometan	${CCl}_{4}$	$76$	$1,630$
etan	$C_{2} H_{6}$	$- 89$	gaz
chloroetan	$C_{2} H_{5} Cl$	$12$	gaz
bromoetan	$C_{2} H_{5} Br$	$38$	$1,430$
jodoetan	$C_{2} H_{5} I$	$72$	$1,973$
propan	$C_{3} H_{8}$	$- 42$	gaz
1‑chloropropan	$C_{3} H_{7} Cl$	$47$	$0,890$
1‑bromopropan	$C_{3} H_{7} Br$	$71$	$1,353$
1‑jodopropan	$C_{3} H_{7} I$	$102$	$1,747$
butan	$C_{4} H_{10}$	$1$	gaz
$1$ ‑chlorobutan	$C_{4} H_{9} Cl$	$78$	$0,884$
$1$ ‑bromobutan	$C_{4} H_{9} Br$	$102$	$1,275$
$1$ ‑jodobutan	$C_{4} H_{9} I$	$127$	$1,617$
pentan	$C_{5} H_{12}$	$36$	$0,626$
$1$ ‑chloropentan	$C_{5} H_{11} Cl$	$106$	$0,883$
$1$ ‑bromopentan	$C_{5} H_{11} Br$	$108$	$1,223$
$1$ ‑jodopentan	$C_{5} H_{11} I$	$156$	$1,517$
benzen	$C_{6} H_{6}$	$80$	$0,874$
chlorobenzen	$C_{6} H_{5} Cl$	$132$	$1,110$
bromobenzen	$C_{6} H_{5} Br$	$156$	$1,500$
jodobenzen	$C_{6} H_{5} I$	$189$	$1,830$

Indeks górny Źródło: Czerwiński A., Czerwińska A., i in., Chemia – podręczniki dla liceum ogólnokształcącego, profilowanego i technikum, Zakres rozszerzony, Warszawa 2019. Indeks górny koniec

Rkt1DzCVE3pOQ1

RMUYQmGnt3wNH1

Ćwiczenie 2

R13eGSbHnrVfH1

Ćwiczenie 3

Uzupełnij podpisy pod strzałkami, wpisując "wzrost" lub "zmniejszenie", tak aby wskazywały odpowiednie zależności właściwości fizycznych.

\overset{wzrost masy atomowej halogenu}{\to}

Tu uzupełnij temperatury wrzenia, Tu uzupełnij gęstości

\overset{wzrost liczby atomów halogenów w cząsteczce}{\to}

Tu uzupełnij temperatury wrzenia, Tu uzupełnij gęstości

\overset{wzrost liczby atomów węgla w cząsteczce}{\to}

Tu uzupełnij temperatury wrzenia, Tu uzupełnij gęstości

R187wIcg2bPzT2

Ćwiczenie 4

Zaznacz odpowiednie słowa, tak aby tekst niósł ze sobą poprawną informację. Lotność chloropochodnych metanu zmniejsza się, zwiększa się, nie zmienia się, zmienia się w sposób nieregularny wraz ze wzrostem ilości chloru w cząsteczce. Chlorometan w temperaturze

25 ° C

jest cieczą, ciałem stałym, gazem jednak już dichlorometan w tej samej temperaturze jest ciałem stałym, gazem, cieczą. Zarówno trichlorometan, jak i tetrachlorometan mają gęstość większa, mniejszą, taką samą w porównaniu do gęstości wody.

R1Fa7xK8cS2Op2

Ćwiczenie 5

Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z poniższą tabelą, a następnie wykonaj polecenie.

Wzór	RgfJjkdcIrp12 Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.	RwvuJcypUTNGo Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Nazwa systematyczna	dichlorodifluorometan	trichlorofluorometan
Inne nazwy	freon‑ $12$ , $CFC$ ‑ $12$ , $R$ ‑12	freon‑ $11$ , $CFC$ ‑ $11$ , $R$ ‑ $11$
Masa molowa	$120,91 \frac{g}{mol}$	$137,36 \frac{g}{mol}$
Barwa	bezbarwna	bezbarwna
Gęstość	$1,4883 \frac{g}{{cm}^{3}}$	$1,4879 \frac{g}{{cm}^{3}}$
Temperatura topnienia	$- 158 ° C$	$- 110 ° C$
Temperatura wrzenia	$- 30 ° C$	$23,7 ° C$

R7izdak15y5Ws

RVLOGCcveIHo82

Ćwiczenie 7

Którego związku dotyczą zdania? Pogrupuj.

CFC

11

Możliwe odpowiedzi: 1. Halogenopochodna metanu., 2. Substancja łatwopalna., 3. Bezbarwna ciecz w temperaturze

10 ° C

., 4. Gęstość większa od gęstości wody., 5. Jest gazem w temperaturze zamarzania wody.

CFC

12

Możliwe odpowiedzi: 1. Halogenopochodna metanu., 2. Substancja łatwopalna., 3. Bezbarwna ciecz w temperaturze

10 ° C

., 4. Gęstość większa od gęstości wody., 5. Jest gazem w temperaturze zamarzania wody.

CFC

11

CFC

12

Możliwe odpowiedzi: 1. Halogenopochodna metanu., 2. Substancja łatwopalna., 3. Bezbarwna ciecz w temperaturze

10 ° C

., 4. Gęstość większa od gęstości wody., 5. Jest gazem w temperaturze zamarzania wody.

Ćwiczenie 8

Przygotowano $350 {cm}^{3}$ freonu- $11$ w temperaturze $- 50 ° C$ , który następnie rozpuszczono w odpowiednim rozpuszczalniku organicznym. Oblicz, jakie było stężenie molowe tego roztworu, jeśli wiesz, że otrzymano $1040 g$ roztworu o gęstości $1,23 \frac{g}{{cm}^{3}}$ . Do obliczeń wykorzystaj poniższe dane:

masa molowa freonu- $11$ : $137,36 \frac{g}{mol}$ ;
gęstość freonu- $11$ : $1,4879 \frac{g}{{cm}^{3}}$ .

R1cfOSKkQ4hFe

R1QKyYfvz7Fh6

Wyznaczamy masę freonu- $11$ :

d = \frac{m}{V}

m_{freonu} = 1,4879 \cdot 350 = 520,77 g

Wyznaczamy liczbę moli freonu:

1 mol freonu — 137,36 g

x — 520,77 g

x = 3,79 mol

Obliczamy objętość roztworu:

V_{roztworu} = \frac{m}{d} = \frac{1040}{1,23} = 845,53 {cm}^{3} = 0,8455 {dm}^{3}

Obliczamy stężenie molowe freonu- $11$ w roztworze:

C_{m} = \frac{n}{V} = \frac{3,79 mol freonu}{0,8455 {dm}^{3}} = 4,48 \frac{mol}{{dm}^{3}}

Ćwiczenie 9

R1TtfIggFa8vn

RCkCViDf9dpjf

Ogólny wzór sumaryczny monohalogenopochodnych alkanów ma postać: $C_{n} H_{2 n + 1} X$ , gdzie $X$ to symbol atomu odpowiedniego fluorowca.

Związek $I$

Zawartość procentowa pierwiastków w związku $I$ (procent masowy) wynosi kolejno: $29,3 %$ węgla, $5,7 %$ wodoru i $65,0 %$ bromu.

Zakładając, że mamy próbkę tego związku o masie $100 g$ , to znajduje się w niej kolejno: $29,3 g$ węgla, $5,7 g$ wodoru, $65,0 g$ bromu.

Obliczamy liczbę moli atomów każdego z pierwiastków w analizowanej próbce:

n_{C} = \frac{29,3 g}{12 \frac{g}{mol}} = 2,4 mol

n_{H} = \frac{5,7 g}{1 \frac{g}{mol}} = 5,7 mol

n_{Br} = \frac{65 g}{80 \frac{g}{mol}} = 0,8 mol

Stosunek molowy pierwiastków w analizowanym związku wynosi:

n_{C} : n_{H} : n_{Br} = 2,4 : 5,7 : 0,8 ≃ 3 : 7 : 1

Wzór sumaryczny związku $I$ : $C_{3} H_{7} Br$

Związek $II$

Obliczamy masę fluorowca w $1$ molu analizowanego związku:

74,3 % \cdot 109 g ≃ 80 g

Analizowany związek to monohalogenopochodna. Zatem obliczona masa jest masą $1$ mola atomów fluorowca. Masa ta odpowiada bromowi.

Ogólny wzór sumaryczny analizowanego związku ma postać: $C_{n} H_{2 n + 1} Br$ . Masa części alkilowej ( $C_{n} H_{2 n + 1}$ ) w tym związku wynosi:

109 g - 80 g = 29 g

12 g \cdot n + 1 g \cdot (2 \cdot n + 1) = 29 g

12 n + 2 n + 1 = 29

n = 2

Wzór sumaryczny związku $II$ : $C_{2} H_{5} Br$

Związek $III$

Ogólny wzór sumaryczny analizowanego związku ma postać: $C_{n} H_{2 n + 1} Br$

12 g \cdot n + 1 g \cdot (2 \cdot n + 1) + 80 g = 137 g

12 n + 2 n + 1 + 80 = 137

n = 4

Wzór sumaryczny związku $III$ : $C_{4} H_{9} Br$

A. Wzory sumaryczne analizowanych w zadaniu związków $I$ , $II$ i $III$ to kolejno: $C_{3} H_{7} Br$ , $C_{2} H_{5} Br$ , $C_{4} H_{9} Br$

B. Temperatura wrzenia związków chemicznych analizowanych w zadaniu rośnie w szeregu: związek $II$ ( $C_{2} H_{5} Br$ ), związek $I$ ( $C_{3} H_{7} Br$ ), związek $III$ ( $C_{4} H_{9} Br$ )

C.Zaprezentowane powyżej zmiany temperatury wrzenia wynikają z rosnącej liczby atomów węgla w cząsteczkach analizowanych związków chemicznych.

Symulacja interaktywna

Dla nauczyciela