Sprawdź się
Fromm definiuje człowieka zautomatyzowanego jako człowieka...
- pozbawionego myślenia krytycznego.
- niesamodzielnego.
- działającego sprawnie i efektywnie.
Zdaniem Fromma człowiek rezygnuje z wolności, ponieważ…
- chce zapewnić sobie w ten sposób poczucie bezpieczeństwa.
- jest to dla niego korzystne.
- wolność prowadzi do grzechu.
- czuje się bezsilny w otaczającym go świecie.
Przyporządkuj wartości do odpowiednich kategorii.
przemoc jako mechanizm dyscyplinowania, demokratyczne wybory, wolność słowa, akceptacja inności, kult wodza
| Wartości przeciwne autorytaryzmowi | |
|---|---|
| Wartości charakterystyczne dla autorytaryzmu |
Określ, czy zdania są prawdziwe, czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| W Ucieczce od wolności Fromm opisuje trzy typy wolności. | □ | □ |
| Fromm jest przedstawicielem tzw. szkoły frankfurckiej. | □ | □ |
| Fromm był zwolennikiem państwa totalitarnego Adolfa Hitlera. | □ | □ |
Wskaż wybrane przez siebie społeczne zagrożenia związane z rozwojem autorytaryzmu. Swoje rozważania zapisz w postaci krótkiej notatki.
Podaj wybrane przez siebie społeczne zagrożenia związane z rozwojem autorytaryzmu. Swoje rozważania zapisz w postaci krótkiej notatki.
Zapoznaj się z fragmentem Ucieczki od wolności, w którym Erich Fromm ukazuje istotę charakteru społecznego. Na podstawie koncepcji filozofa stwórz model charakteru społecznego, który będzie skłonny poddać się systemowi autorytarnemu. Zredaguj krótką notatkę na ten temat.
Ucieczka od wolnościBadając psychologiczne reakcje grupy społecznej, mamy do czynienia ze strukturami charakteru poszczególnych członków grupy, tj. indywidualnych osób; interesują nas jednak nie specyficzne cechy różniące te osoby od siebie, lecz ta część struktury ich charakteru, która jest wspólną większości członków danej grupy. Możemy ten charakter nazwać charakterem społecznym. Charakter społeczny, siłą rzeczy, jest bardziej ogólny niż charakter indywidualny. Opisując ten ostatni, zajmujemy się całokształtem rysów, które w swojej szczególnej konfiguracji tworzą strukturę osobowości tej czy innej jednostki. Charakter społeczny obejmuje tylko wyselekcjonowane rysy, zasadnicze jądro struktury charakteru większości członków grupy, które rozwinęło się jako rezultat podstawowych doświadczeń i sposobu życia wspólnego tej grupie. Zdarzają się wprawdzie zawsze odchyleńcy o z gruntu odmiennej strukturze charakteru, jednak struktury charakteru większości członków grupy stanowią odmiany tego jądra spowodowane czynnikami przypadkowymi, jak urodzenie i doświadczenie życiowe, różne u poszczególnych ludzi. Jeśli chcemy w pełni zrozumieć jednostkę, wówczas te różnicujące elementy będą miały wielkie znaczenie. Jeżeli jednak chcemy zrozumieć, na jakie tory skierowana została energia ludzka i jak działa ona jako siła produkcyjna w danym ustroju społecznym, wówczas na najwyższą uwagę zasługuje charakter społeczny.
Źródło: Erich Fromm, Ucieczka od wolności, tłum. Olga i Andrzej Ziemilscy, Warszawa 2000, s. 165.
Zapoznaj się z fragmentem Ucieczki od wolności, w którym Erich Fromm rozważa pojęcie autorytetu. Korzystając z przemyśleń filozofa, zaproponuj analizę własnego przykładu, w którym autorytet ma znaczenie. Stwórz notatkę na ten temat.
Ucieczka od wolnościAutorytet nie jest cechą, którą można „mieć” w sensie posiadania własności albo właściwości fizycznych. Pojęcie autorytetu odnosi się do takich stosunków międzyludzkich, w których jedna osoba traktuje drugą jako wyższą od siebie. Istnieją jednak podstawowe różnice między relacją wyższości–niższości, którą można by nazwać autorytetem racjonalnym, a taką, którą można by określić jako autorytet oparty na zakazie.
Przykładem wykażę, co mam na myśli. Zarówno stosunki między nauczycielem a studentem, jak i między właścicielem niewolnika a niewolnikiem opierają się na wyższości pierwszego nad drugim. Ale interesy nauczyciela i ucznia są jednokierunkowe. Nauczyciel jest zadowolony, kiedy uda mu się pomóc w postępach ucznia; jego niepowodzenie jest także niepowodzeniem tamtego. Tymczasem posiadacz niewolnika pragnie wyzyskać go jak najbardziej; im więcej z niego wyciśnie, tym bardziej jest zadowolony. Równocześnie niewolnik stara się, jak tylko może, bronić swoich praw do minimum szczęścia. Interesy obu są zdecydowanie antagonistyczne; co przynosi korzyść jednemu, drugiemu szkodzi. Wyższość pełni w obu wypadkach odmienne funkcje: w pierwszym jest ona warunkiem pomocy dla osoby podporządkowanej autorytetowi; w drugim – jest warunkiem eksploatacji.Źródło: Erich Fromm, Ucieczka od wolności, tłum. Olga i Andrzej Ziemilscy, Warszawa 2000, s. 161–162.
Inspirując się analizami Fromma przedstawionymi w Ucieczce od wolności, podejmij samodzielne rozważania filozoficzne dotyczące pojęcia wolności oraz jej znaczenia. Swoje przemyślenia zapisz w formie krótkiej notatki.