1
Pokaż ćwiczenia:
RtZ0AVWfJCorJ1
Ćwiczenie 1
Wskaż prawidłowe dokończenia zdania:
Społeczeństwo liberalne nie ma charakteru… Możliwe odpowiedzi: 1. kolektywnego, 2. zatomizowanego, 3. organicznego, 4. hierarchicznego
RKheRAr1n55lj21
Ćwiczenie 2
Przyporządkuj fragmenty stanowisk politycznych do odpowiednich ideologii. konserwatyzm Możliwe odpowiedzi: 1. Pojęcie praw człowieka jest nowatorskie, nabrało zasadniczego znaczenia w XVIII wieku, na przykład dzięki Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 roku. Jest ono nowatorskie, ponieważ zakłada, że prawa posiada każdy, niezależnie od statusu. Pewne rzeczy należą się każdemu, nikomu nie można ich odmówić – jedynie z uwagi na to, że są ludźmi. Na przykład prawa i obowiązki rodziców nie odnoszą się do ludzi, którzy nie posiadają dzieci. Tak samo jest w przypadku praw weteranów wojennych. Natomiast prawa człowieka są bezwarunkowe i powinny być przestrzegane wobec każdego4., 2. Jeśli ktoś walczy o wolny rynek i wolną konkurencję, nie staje w obronie tych, którzy są już bogaci, lecz zabiega o swobodę działania dla anonimowych ludzi, którzy niebawem zostaną przedsiębiorcami, a ich pomysłowość sprawi, że życie przyszłych pokoleń stanie się lżejsze3., 3. Naród, który rozumiemy jako wspólnotę kultury, języka, doświadczenia historycznego, tradycji politycznej i wartości cywilizacyjnych, przeżywanego losu, jest najszerszą grupą społeczną stanowiącą efektywną podstawę dla demokratycznych wspólnot politycznych2., 4. Skłaniamy się do poglądu, że dzieci mają wobec rodziców powinności, które w żaden sposób nie odzwierciedlają żadnych kontraktualnych praw, lecz należą się rodzicom z racji samej natury więzi rodzinnych. To poczucie powinności nie opiera się na sprawiedliwości – będącej sferą dobrowolnych działań między podmiotami, które same wytwarzają swoje więzi moralne – lecz na szacunku, honorze bądź (jak to nazywali Rzymianie) czci (piety)1. liberalizm Możliwe odpowiedzi: 1. Pojęcie praw człowieka jest nowatorskie, nabrało zasadniczego znaczenia w XVIII wieku, na przykład dzięki Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela z 1789 roku. Jest ono nowatorskie, ponieważ zakłada, że prawa posiada każdy, niezależnie od statusu. Pewne rzeczy należą się każdemu, nikomu nie można ich odmówić – jedynie z uwagi na to, że są ludźmi. Na przykład prawa i obowiązki rodziców nie odnoszą się do ludzi, którzy nie posiadają dzieci. Tak samo jest w przypadku praw weteranów wojennych. Natomiast prawa człowieka są bezwarunkowe i powinny być przestrzegane wobec każdego4., 2. Jeśli ktoś walczy o wolny rynek i wolną konkurencję, nie staje w obronie tych, którzy są już bogaci, lecz zabiega o swobodę działania dla anonimowych ludzi, którzy niebawem zostaną przedsiębiorcami, a ich pomysłowość sprawi, że życie przyszłych pokoleń stanie się lżejsze3., 3. Naród, który rozumiemy jako wspólnotę kultury, języka, doświadczenia historycznego, tradycji politycznej i wartości cywilizacyjnych, przeżywanego losu, jest najszerszą grupą społeczną stanowiącą efektywną podstawę dla demokratycznych wspólnot politycznych2., 4. Skłaniamy się do poglądu, że dzieci mają wobec rodziców powinności, które w żaden sposób nie odzwierciedlają żadnych kontraktualnych praw, lecz należą się rodzicom z racji samej natury więzi rodzinnych. To poczucie powinności nie opiera się na sprawiedliwości – będącej sferą dobrowolnych działań między podmiotami, które same wytwarzają swoje więzi moralne – lecz na szacunku, honorze bądź (jak to nazywali Rzymianie) czci (piety)1.
Źródła cytatów: 1 Roger Scruton, Co znaczy konserwatyzm, przeł. Tomasz Bieroń, Poznań 2002; 2 Postulaty Prawa i Sprawiedliwości. Analizujemy program oraz działania partii rządzącej, ideologia.pl [dostęp 20.08.2021]; 3 Ludwig von Mises, Ludzkie działanie. Traktat o ekonomii, Wrocław 2012; 4 Czy wolno mnie torturować?Z Martinem Krygierem rozmawia Tomasz Sawczuk, kulturaliberalna.pl [dostęp 20.08.2021].
2
Ćwiczenie 3

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj polecenie.

1
John Stuart Mill O wolności

„Lud” sprawujący władzę to nie zawsze ten sam lud, nad którym ta władza jest sprawowana; a „samorząd”, o którym mowa, nie oznacza, że każdy rządzić sobą, lecz że każdym rządzą wszyscy pozostali. Ponadto wola ludu jest w praktyce wolą najliczniejszej lub najaktywniejszej części ludu, większości lub tych, którzy za większość uchodzą: lud może więc pragnąć pognębienia jednej ze swoich części i środki ostrożności dla zapobieżeniu temu są równie potrzebne jak przeciw każdemu innemu nadużyciu władzy.

ćw. 3 Źródło: John Stuart Mill, O wolności, [w:] Historia idei politycznych. Wybór tekstów, tłum. Amelia Kurlandzka, Warszawa 1999, s. 284.
Re9UMvuGchgyY
Wskaż nazwę zjawiska, przed którym przestrzega w tekście John Stuart Mill. Możliwe odpowiedzi: 1. nieograniczona władza rządu, 2. brak podziału władzy, 3. centralizacja państwa, 4. tyrania większości
21
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

1
Edmund Burke Rozważania o rewolucji we Francji

Wszystkie miłe sercu iluzje, które czyniły władze łaskawą, a posłuszeństwo szlachetnym, które harmonizowały różne strony życia, a za sprawą naturalnej asymilacji zaszczepiały życiu politycznemu uczucia upiększające i tonujące życie towarzyskie, mają ustąpić miejsca nowemu, zdobywczemu imperium światła i rozumu. (…) Te publiczne uczucia, powiązane z obyczajami, czasem uzupełniają prawo, czasem je korygują, a zawsze służą mu jako wsparcie.

ćw. 4 Źródło: Edmund Burke, Rozważania o rewolucji we Francji, tłum. Dorota Lachowska, Kraków 1994, s. 94–95.
R14j1zRKvCQLy
Wyjaśnij, jaki był stosunek Edmunda Burke’a do racjonalizmu. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

1
Zbigniew Rau Liberalizm. Zarys myśli politycznej XIX i XX wieku

Od trzech stuleci liberalizm stanowi integralną część politycznego dyskursu Zachodu. W okresie tym pokonał on swych głównych wrogów – absolutyzm monarszy, faszyzm i komunizm. Zdołał też zachować własną tożsamość w konfrontacji ze swymi czołowymi krytykami – konserwatyzmem i socjalizmem. Pozycja liberalizmu jest obecnie tak silna, iż na Zachodzie może być porównywana tylko do średniowiecznej pozycji chrześcijaństwa.

ćw. 5 Źródło: Zbigniew Rau, Liberalizm. Zarys myśli politycznej XIX i XX wieku, Warszawa 2000, s. 205.
RkDiCyA0pizcX
Wyjaśnij, co autor miał na myśli, pisząc, że liberalizm stanowi integralną część dyskursu Zachodu. (Uzupełnij).

Materiał do ćwiczeń 6 i 7.

1
Dziwna śmierć Anglii torysów

Jednym z najważniejszych skutków zastosowanej w Wielkiej Brytanii po 1979 roku radykalnej strategii wolnorynkowej był demontaż tych koalicji interesów ekonomicznych i grup społecznych, które były rękojmią istnienia konserwatyzmu przedthatcherowskiego. (…) Anglia torysów – owa bogata sieć wzajemnie powiązanych interesów, więzi szacunku społecznego i odziedziczonych instytucji, sieć, którą zdolność polityczna torysów skutecznie chroniła i odtwarzała poprzez umiejętną jej adaptację do instytucji demokratycznych Wielkiej Brytanii – ta Anglia torysów jest dziś praktycznie martwa.

67 Źródło: Dziwna śmierć Anglii torysów, [w:] John Gray, Po liberalizmie, tłum. Paweł Maciejko, Warszawa 2001, s. 325–326.
RHLhhG1GzoJ4k3
Ćwiczenie 6
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
Zdjęcia: domena publiczna; OGL v.3 UK.
Ćwiczenie 6
R1LvqA66DKUeS
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7
RI9viTZhkLbVw
Wyjaśnij, kim byli torysi. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zadanie.

1
Stanisław Filipowicz Historia myśli polityczno-prawnej

Porzucając stanu natury, ludzie decydują się na umocnienie węzła, który już ich łączył – chcą uczynić obowiązywanie rozumnego prawa czymś pewniejszym. (…) Społeczeństwo obywatelskie może funkcjonować dzięki temu, że każdy, zawierając umowę, „swój osąd dotyczący przestępstw przekazał legislatywie” (władza ta zajmuje się także wymierzaniem sprawiedliwości poprzez „upoważnionych sędziów”). Locke określa władzę legislatywy jakąś „świętą”. Jej postanowienia muszą mieć charakter nienaruszalny. To legislatywa decyduje o tym, czemu wszyscy winni być posłuszni. Jej działanie nie może wszakże „sięgać dalej niż nakazuje wspólne dobro”.

ćw. 8 Źródło: Stanisław Filipowicz, Historia myśli polityczno-prawnej, Gdańsk 2001, s. 218.
RRzjXkRjHVfgG
Rozstrzygnięcie: (Wybierz: tak, nie) Uzasadnienie: (Uzupełnij).