Sprawdź się
Ułóż przytoczone niżej wydarzenia w kolejności chronologicznej.
- Rządy dynastii Shang
- Przejęcie władzy przez dynastię Zhou
- Działalność Konfucjusza
- Utworzenie Szlaku Jedwabnego
- Ustanowienie cesarstwa
- Przejęcie władzy przez dynastię Han
Wskaż, które z przytoczonych niżej zdań jest prawdziwe, a które fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Cywilizacja chińska rozwijała się w dolinach dwóch wielkich rzek: Huang He oraz Jangcy. | □ | □ |
| Pierwsza chińska dynastia powstała w wyniku zjednoczenia kraju przez obcy, koczowniczy lud znany jako Xiung Nu. | □ | □ |
| Pod rządami pierwszych dwóch dynastii Chiny stopniowo umacniały swą pozycję, co pozwoliło w końcu na ustanowienie cesarstwa. | □ | □ |
| Pierwszy cesarz, Shi Huangdi, przyjął ten tytuł zainspirowany systemem rządów imperium rzymskiego, z którym nawiązano wówczas stosunki. | □ | □ |
| Egzaminy na wpływowe w Chinach stanowiska urzędnicze były otwarte dla wszystkich kandydatów, włączając w to chłopów. | □ | □ |
| Słynny Szlak Jedwabny był drogą handlową łączącą ze sobą wszystkie kraje Dalekiego Wschodu, w tym przede wszystkim: Chiny i Koreę. | □ | □ |
Zapoznaj się z ilustracjami i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z mapą i wykonaj polecenie.
Wielki Mur jest konstrukcją, która powstawała przez całe tysiąclecia: od pierwszych wałów ziemnych w czasach Walczących Królestw monumentalne kamienne mury w okresie panowania dynastii Ming (XIV–XVII w. n.e.). W różnych epokach pełnił różne funkcje, choć zawsze na celu miał przede wszystkim obronę terytorium chińskiego przed najazdami plemion z północy. Na podstawie mapy określ, które z zamieszczonych niżej zdań są prawdziwe, a które - fałszywe.
| Prawda | Fałsz | |
| Początki Wielkiego Muru pokrywają się z początkami państwa chińskiego | □ | □ |
| W okresie rozbicia dzielnicowego niektóre fragmenty fortyfikacji mogły służyć jako obrona przed innymi władcami chińskimi. | □ | □ |
| Wielki Mur służył Chińczykom do obrony przed plemionami atakującymi zarówno z północy, jak i z południa. | □ | □ |
| Wielki Mur był jednolitą konstrukcją, której wszystkie odcinki były ze sobą połączone. | □ | □ |
| Rozbudowę Wielkiego Muru w głąb kontynentu azjatyckiego w czasach dynastii Han możemy wiązać z powstaniem tzw. Szlaku Jedwabnego. | □ | □ |
W omawianym okresie w Chinach dominowały trzy wielkie systemy religijno-filozoficzne: konfucjanizm, taoizm i buddyzm. W oparciu o zamieszczone niżej definicje dopasuj fragmenty dzieł do właściwej doktryny.
<em>Kiedy ludzie dowiadują się, że piękne jest pięknym, pojawia się wstrętne. Kiedy dowiadują się, że dobro jest dobrem, pojawia się i zło. Dlatego byt i niebyt rodzą siebie nawzajem, trudne i łatwe rodzą siebie nawzajem, długie i krótkie wzajemnie się oblekają w kształt, wysokie i niskie wzajemnie się przyciągają, dźwięki łącząc się zestrajają w harmonię, poprzedzające i następujące dokonuje się jedno za drugim.</em>, <em>Gdy rządzisz ludźmi przez polityczną siłę, kierujesz za pomocą poleceń i nakładasz na nich kary, wówczas będą oni unikać popełniania przestępstw i stronić od zła, choć nie będą znać poczucia honoru i wstydu. Kiedy jednak rządzisz nimi za pomocą cnoty i prowadzisz ich dzięki obyczajom (li), posiądą oni poczucie honoru i wstydu – i sami z siebie będą czynić dobrze.</em>, <em>Oto krzywda. Oto przyczyna krzywdy. Oto niezradzanie się krzywdy. Oto ścieżka prowadząca do niezradzania się krzywdy. Tego nauczałem. Dlaczego właśnie tego? Jest to bowiem związane z celem, powiązane ze świętym życiem, prowadzi do wycofania, do wyzbycia się namiętności, do niezradzania, do uspokajania, do bezpośredniego poznania, do „nibbany” – dlatego tego nauczałem.</em>
| konfucjanizm - system filozoficzny, w którym nacisk położony jest na wzajemne ludzkie relacje w ramach rodziny i społeczeństwa, a także na sposób zarządzania państwem | |
| taoizm - system filozoficzny-religijny, w którym zakłada się, że światem rządzą dwie kosmiczne zasady: jin (to, co ciemne) oraz jang (to, co jasne). Zasady te pozostają w dynamicznej relacji, nieustannie się przeplatając: ciemność przechodzi w jasność, miękkie staje się twarde itd. Kluczem do pojęcia założeń taoizmu jest zrozumienie, że żadna z zasad nie jest gorsza od drugiej, że obie nawzajem się potrzebują i warunkują. | |
| buddyzm - zróżnicowany system filozoficzno-religijny, który dotarł do Chin z Indii w I w. n.e. Buddyzm dzieli się na wiele odłamów oraz szkół, jednak wszystkie akceptują tzw. Cztery Szlachetne Prawdy, mówiące o tym, że ludzkie życie jest cierpieniem, którego źródło stanowi pragnienie, a raczej nieustanne dążenie do jego zaspokajania. Stąd głównym celem nauk buddyjskich jest wyzwolenie człowieka od wszelkiego rodzaju rządzy. |
Zapoznaj się z mapą i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z tekstami źródłowymi i wykonaj polecenie.
Cywilizacja chińskaTwój sługa słyszał, iż panowanie dynastii In [tj. Shang] i Czou [tj. Zhou] trwało dłużej niż tysiąc lat. (A było tak dlatego, że władcy z tych dynastii) dali lenna swoim synom, swym młodszym braciom i swym wybitnym poddanym, aby byli oni podporą. Teraz oto Wasz Majestat posiadł wszystko w obrębie mórz, a Twoi synowie i młodsi bracia są zwykłymi ludźmi (…) O ile mi wiadomo, nie zdarzyło się jeszcze nigdy, by w jakiejś sprawie, nie biorąc za wzór starożytności, można było zapewnić sobie trwanie.
Źródło: M. Granet, Cywilizacja chińska, Warszawa 1973, s. 48–49.
Cywilizacja chińskaPięciu Władców nie naśladowało się wzajemnie, Trzy Dynastie nie naśladowały się wzajem (…) dlatego, że czasy się zmieniały. Teraz oto Wasz Majestat dokonał po raz pierwszy wielkiego dzieła i zdobył sławę, która przetrwa dziesięć tysięcy pokoleń, a jest to z pewnością coś, czego głupi uczeni nie są w stanie pojąć (…) W starożytności Chiny były podzielone i skłócone i nie było nikogo, kto by je zjednoczył. Dlatego też rozwijali się panowie feudalni. Uczeni w swych wystąpieniach mówilii o starożytności, by oczerniać czasy współczesne (…) Zachęcają oni lud do wymyślania oszczerstw. A skoro tak stoją sprawy, to jeśli się temu nie przeciwstawić, w górze obniży się pozycja władcy, podczas gdy w dole wzmocnią się stowarzyszenia (…) Proponuję więc, by spalić wszystkie historie oficjalne prócz zapisków księstwa Ts'in [tj. Qin].
Źródło: M. Granet, Cywilizacja chińska, Warszawa 1973, s. 48–49.