Mieczysław Groszek Czy może być więcej Polaków w instytucjach UE?

Aby móc zgłaszać kandydatury na wolne stanowiska ogłaszane przez poszczególne instytucje UE, należy mieć zdany odpowiedni egzamin EPSO. Egzaminy te dzielą się na ogólne wymagane przy każdym rodzaju stanowiska oraz szczegółowe – dostosowane do poszczególnych stanowisk. Na przykład szczegółowy egzamin z prawa dla pracownika Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w Luksemburgu albo egzaminy językowe dla tłumaczy.

Cieszą się one ogromną popularnością, a co za tym idzie – są bardzo trudne do zdania. Z naszego punktu widzenia problemem jest to, że do egzaminów EPSO podchodzi niewielu Polaków, co oznacza, że niewielu je zdaje.
Wynika to z faktu, że w Polsce egzaminy te nie są w żaden sposób promowane jako pomysł na rozwój kariery. Nie tylko brakuje samej informacji na temat zasad egzaminów i rekrutacji w Unii Europejskiej, ale także nie ma nikogo, kto zajmowałby się przygotowywaniem potencjalnych kandydatów do ich zdawania.
Egzaminy te są specyficzne – sprawdzają nie tylko wiedzę, ale przede wszystkim umiejętności analityczne, matematyczne, rozumowania logicznego. Zawierają w sobie także testy psychologiczne oceniające zdolności kandydata do pracy w grupie czy dostosowania się do pracy w nowym, wielokulturowym środowisku.
Dlatego też konieczne jest promowanie tych egzaminów oraz tworzenie w szczególności przez uczelnie wyższe sieci szkoleń przygotowujących do tychże egzaminów studentów, którzy byliby zainteresowani pracą na rzecz Unii Europejskiej.
Dodatkowo w niektórych państwach Unii instytucje administracji publicznej bezpłatnie szkolą swoich pracowników, aby ci mieli większe szanse w egzaminach EPSO. Uważa się, że inwestycja w wysłanie pracownika do pracy w instytucjach unijnych to poprawa reprezentacji danego państwa na forum Unii Europejskiej.

czy Źródło: Mieczysław Groszek, Czy może być więcej Polaków w instytucjach UE?, 3.01.2016 r., dostępny w internecie: rp.pl [dostęp 24.06.2021 r.].

Mieczysław Groszek Czy może być więcej Polaków w instytucjach UE?

Wiedza o [systemie rekrutacji i zatrudniania w instytucjach Unii Europejskiej – dop. red.] i konkretnych rekrutacjach [jest] ogólnie dostępna. Jest to ważna informacja dla tych, którzy chcieliby pracować czasowo lub na stałe w Brukseli.
W naszym kraju panuje jeszcze dosyć powszechne przekonanie, że praca ta jest niedostępna dla normalnego ambitnego młodego Polaka, że instytucje Unii Europejskiej znajdują się za swoistym „chińskim murem” i nie ma do nich dostępu. Nie ma tu jednak siatki układów i znajomości, narodowych sitw itp. Z drugiej strony ze względu na dużą skalę różnorodności i naturalne różnice startu (wynikające choćby ze „stażu” danego kraju w Unii) nie jest to prosty mechanizm.

czy Źródło: Mieczysław Groszek, Czy może być więcej Polaków w instytucjach UE?, 3.01.2016 r., dostępny w internecie: rp.pl [dostęp 24.06.2021 r.].

Marta Witkowska Znaczenie Polaków w instytucjach i organach Unii Europejskiej wraz z bilansem zatrudnienia. Refleksje po dekadzie członkostwa Polski w Unii Europejskiej

Dokonując odpowiedzi na (…) pytanie o stopień znajomości reguł gry europejskiej, należy wskazać, że pierwsze lata naszego członkostwa związane były z procesem konsolidacji i uczenia się zawiłości zasad unijnego procesu decyzyjnego, zarówno tych formalnych, jak i nieformalnych. Wyraźnie okres drugiej kadencji Parlamentu Europejskiego i związanych z tym rotacji na stanowiskach w innych instytucjach można ocenić jako nabranie doświadczenia, zwiększenie pewności siebie i próba „emancypacji” Polski w UE. Ten obserwowany proces powinien być kontynuowany.

Głównym przeciwnikiem w sprawnej i efektywnej „aklimatyzacji” Polski w Brukseli wydaje się przede wszystkim brak doświadczenia w poruszaniu się w skomplikowanym gąszczu europejskich powiązań, interesów i struktur organizacyjnych. Nowi polscy politycy przyjeżdżając do Brukseli, nie są w sposób oczywisty identyfikowani i muszą budować swoją pozycję polityczną od podstaw. Pewną barierą w tym procesie jest chociażby fakt, że każdy system ma swoje mechanizmy budowania autorytetów, które trzeba najpierw poznać i zrozumieć. Dlatego też pewnej części polskich polityków pragnących zaistnieć na europejskiej scenie trudno przyzwyczaić się do nowej, na razie anonimowej roli, a próby przenoszenia wzorów zachowania znanych z kraju, zwykle są nieadekwatne.
Istotą funkcjonowania struktur unijnych jest sztuka kompromisu, a roszczeniowa postawa Polski często jest niezrozumiała lub wręcz budzi niechęć i niesmak. Należy zgodzić się z powszechną opinią, że w Brukseli trzeba być twardym i jasno artykułować swoje żądania, ale z drugiej strony trzeba być przygotowanym na mądry kompromis. Dodatkowo zbyt często oczekiwania Polski od swoich reprezentantów mijają się z ich faktycznym mandatem lub możliwościami. Brak fundamentalnej wiedzy o mechanizmach działania UE powoduje w dłuższym okresie napięcia i wzajemne oskarżenia na linii Warszawa – Bruksela (…).
W odróżnieniu od pozostałych, nowych krajów członkowskich, Polska dzięki swojemu potencjałowi terytorialnemu i demograficznemu oraz powiązanej z tym możliwości wpływu na europejski proces decyzyjny ma duże spektrum działania. Należy spodziewać się, że po pierwszych latach adaptacji, starając się nadrobić zauważalne niedociągnięcia, Polska powinna uzyskać pełną „zdolność operacyjną”.

Podobny proces przeszły inne państwa zaraz po swym członkostwie, tak więc i Polska nie jest w tym względzie wyjątkiem. Z ostateczną oceną trzeba będzie jednak poczekać jeszcze kilka lat.

znaczenie Źródło: Marta Witkowska, Znaczenie Polaków w instytucjach i organach Unii Europejskiej wraz z bilansem zatrudnienia. Refleksje po dekadzie członkostwa Polski w Unii Europejskiej, [w:] Bilans polskiego członkostwa w Unii Europejskiej, Warszawa 2015, s. 143–144.

European Personnel Selection Office Dlaczego warto pracować w instytucjach UE?

Marzysz o ciekawej pracy w dynamicznie rozwijającym się środowisku? Pomyśl o pracy dla Unii Europejskiej. (…)
W instytucjach UE można zajmować się kwestiami, o których czytamy na co dzień w nagłówkach gazet – zmianami klimatu, imigracją, bezpieczeństwem, handlem czy na przykład telefonią komórkową. (…)

Nie oferujemy „jednej pracy na całe życie”, tylko „różne miejsca pracy przez całe życie”. W ramach naszego wewnętrznego programu mobilności można zmieniać stanowiska, przenosząc się z jednego departamentu do innego i przechodząc do innych instytucji. (…)

Pracę w instytucjach UE zazwyczaj rozpoczyna się w Brukseli lub Luksemburgu. Oba miasta są bardzo otwarte, zielone, wielonarodowościowe i kosmopolityczne i oba znajdują się w sercu Europy. (…)

Praca w instytucjach UE nie służy powiększaniu zysków przedsiębiorstwa, ale poprawie życia około 450 milionów Europejczyków. To praca, która jest wyzwaniem – praca dla dobra innych. (…)

Pracownicy instytucji UE pochodzą ze wszystkich państw członkowskich. To międzynarodowe, wielojęzyczne środowisko pracy jest bardzo różnorodne i inspirujące. Można też znaleźć pracę w agencjach UE, które mają siedziby w całej Europie, i delegaturach UE na całym świecie. (…)

Przy zatrudnianiu liczą się wyłącznie zdolności i umiejętności kandydatów. Jako pracodawca UE kieruje się zasadą zakazu wszelkiej dyskryminacji, w szczególności ze względu na płeć, rasę, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religię lub przekonania, poglądy polityczne lub wszelkie inne poglądy, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawność, wiek lub orientację seksualną. Podczas procedury naboru wszyscy kandydaci mają równe szanse na zaprezentowanie swoich umiejętności.

epso Źródło: European Personnel Selection Office, Dlaczego warto pracować w instytucjach UE?, dostępny w internecie: epso.europa.eu [dostęp 24.06.2021 r.].

Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana)

Artykuł 5

1. Granice kompetencji Unii wyznacza zasada przyznania. Wykonywanie tych kompetencji podlega zasadom pomocniczości i proporcjonalności.

2. Zgodnie z zasadą przyznania Unia działa wyłącznie w granicach kompetencji przyznanych jej przez Państwa Członkowskie w Traktatach do osiągnięcia określonych w nich celów. Wszelkie kompetencje nieprzyznane Unii w Traktatach należą do Państw Członkowskich.

3. Zgodnie z zasadą pomocniczości, w dziedzinach, które nie należą do jej wyłącznej kompetencji, Unia podejmuje działania tylko wówczas i tylko w takim zakresie, w jakim cele zamierzonego działania nie mogą zostać osiągnięte w sposób wystarczający przez Państwa Członkowskie, zarówno na poziomie centralnym, jak i regionalnym oraz lokalnym, i jeśli ze względu na rozmiary lub skutki proponowanego działania możliwe jest lepsze ich osiągnięcie na poziomie Unii (…)

4. Zgodnie z zasadą proporcjonalności zakres i forma działania Unii nie wykraczają poza to, co jest konieczne do osiągnięcia celów Traktatów (…).

TUE Źródło: Traktat o Unii Europejskiej (wersja skonsolidowana), dostępny w internecie: eur-lex.europa.eu [dostęp 24.06.2021 r.].

Nasza Europa: 15 lat Polski w Unii Europejskiej

Innym problemem instytucjonalnym, który w ostatnich latach staje się źródłem sporów i kontrowersji politycznych, jest kwestia kompetencji organów państw członkowskich i organów Wspólnoty oraz suwerenności tych państw w świetle ustawodawstwa unijnego (…). Jak stwierdza Robert Grzeszczak: „Przekazywanie kompetencji organom unijnym jest ograniczeniem wykonywania suwerenności, lecz nie samej suwerenności. Organy unijne mogą te kompetencje realizować dlatego właśnie, że państwa do tego je upoważniły. Same nie mają atrybutu suwerenności”.

nasza Źródło: Nasza Europa: 15 lat Polski w Unii Europejskiej, red. Barbara Błaszczyk, Stanisława Golinowska, Przemysław Kowalski, Warszawa 2019, s. 20.