Sprawdź się
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.
Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
Liberalizm klasyczny dąży do osiągnięcia wolności w wymiarze formalnym i materialnym, tak aby realna wolność w maksymalnym możliwym zakresie była dostępna wszystkim. | □ | □ |
Społeczeństwo liberalne jest uznawane za społeczeństwo pluralistyczne – ścierają się w nim rozmaite postawy, dążenia i interesy, wobec których liberalne państwo powinno zająć pozycję neutralną. | □ | □ |
Labour Party to brytyjska socjaldemokratyczna partia polityczna. | □ | □ |
W klasycznym liberalizmie twierdzi się, że brak przymusu i dobrowolność są niezbędnymi warunkami podejmowania wszystkich działań odnoszących się do jednostek. | □ | □ |
Dopasuj stwierdzenie do odpowiedniego reprezentanta doktryny liberalnej.
Społeczeństwo nie jest jedynie sumą jednostek, lecz nosi na sobie silne wspólnotowe piętno, nakładające na państwo obowiązek troski o wszystkich, także najsłabszych jego członków., Stan natury może się łatwo przerodzić w stan wojny wszystkich ze wszystkimi., Państwo więc, choć jest tworem użytecznym, musi pozostać instytucją ograniczoną i służebną. Nie może kreować potrzeb i sposobów ich zaspokojenia niezależnie od woli jednostek., Urządzenie społecznych i ekonomicznych nierówności winno być takie, by a) było z największą korzyścią dla najmniej uprzywilejowanych, i żeby b) nierówności te były związane z pozycjami i urzędami otwartymi dla wszystkich w warunkach autentycznej równości możliwości.
August Friedrich von Hayek | |
Thomas Hill Green | |
John Rawls | |
brak pasującego nazwiska |
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj ćwiczenie.
Hayekowska koncepcja spontanicznego porządku – ujęcie krytyczneGrupy, które przyjęły bardziej korzystne z punktu widzenia adaptacji do warunków przyrodniczych i kulturowych normy, zostają za to wynagrodzone przetrwaniem lub dominacją nad innymi. Co jednak ważne, stosowane przez nie rozwiązania okazują swoje adaptacyjne przewagi dopiero w dłuższej perspektywie czasowej. Nim to nastąpi, jednostki muszą podporządkować się im, biorąc przestrzeganie reguł za cel autoteliczny. Nie oznacza to rzecz jasna, że Hayek nie pozostawia w swojej wizji miejsca dla zjawiska innowacji kulturowej (…). Należy raczej uznać, że proces rozwoju cywilizacyjnego zasadza się na grze dwóch przeciwstawnych czynników: zachowania (dostosowanie się jednostki do zastanych norm) oraz zmiany (wprowadzone przez nią modyfikacje, które następnie są przyjmowane lub odrzucane przez innych).
Materiał źródłowy do ćwiczeń nr 4–7.
SocjologiaPo dojściu do władzy Nowa Partia Pracy przystąpiła do realizacji ambitnego programu reform politycznych i modernizacji. Zachowując poszanowanie dla sprawiedliwości i solidarności społecznej, ale mając też świadomość, że dotychczasowy kierunek polityczny rozmija się z wyzwaniami nowej epoki, rząd zaczął zmierzać w stronę włączenia się do nowego porządku globalnego. Podobnie jak kilkanaście innych rządów europejskich rząd Nowej Partii Pracy postawił sobie za cel przezwyciężenie tradycyjnego podziału na polityczną prawicę i lewicę i stworzenie nowej odmiany polityki centrolewicowej. Ponieważ to podejście wymyka się tradycyjnej kategoryzacji, często określa się je mianem polityki trzeciej drogi.
Na politykę trzeciej drogi składa się sześć ważnych aspektów:
1. Rekonstrukcja rządu. Aktywny rząd powinien skutecznie reagować na gwałtownie zachodzące na świecie zmiany, ale nie może ograniczać się do hierarchicznego, biurokratycznego systemu administracji państwowej i polityki narodowej. Dynamiczne formy zarządzania i administracji, jakie spotyka się czasem w sektorze gospodarczym, mogą pomagać rządowi w ochronie i ożywianiu sfery publicznej.
2. Rozwijanie społeczeństwa obywatelskiego. Sam rząd i rynek nie sprostają wielu nowym wyzwaniom, które niesie późna nowoczesność. Należy zatem wzmocnić i przywrócić państwu i rynkowi – funkcjonujące poza nimi – społeczeństwo obywatelskie. Grupy woluntarystów, grupy rodzinne i stowarzyszenia obywatelskie mogą odegrać ożywiającą rolę w rozwiązywaniu problemów społecznych – od kwestii przestępczości do problemów edukacji.
3. Rekonstrukcja gospodarki. Trzecia droga przejawia się w nowej gospodarce mieszanej, którą cechuje równowaga między regulacją państwową a deregulacją. Odrzuca ona neoliberalny pogląd, że tylko deregulacja jest w stanie zapewnić wolność i wzrost gospodarczy.
4. Reforma opieki społecznej. Pomoc najsłabszym przez system dotacji państwowych jest sprawą zasadniczą, ale opieka społeczna wymaga reformy, która usprawni jej funkcjonowanie. Polityka trzeciej drogi dąży do stworzenia „państwa opiekuńczego”, gdyż ma świadomość, że dawne formy sprawowania opieki często nie przynosiły czekiwanego zmniejszenia nierówności i zamiast pomagać ludziom ubogim stawać na nogi, służyły raczej ich kontroli.
5. Modernizacja ekologiczna. Polityka trzeciej drogi odrzuca pogląd, że ochrona środowiska i wzrost gospodarczy są nie do pogodzenia. Ochrona środowiska może na wiele sposobów pomóc w tworzeniu nowych miejsc pracy i stymulować rozwój gospodarczy.
6. Reforma systemu globalnego. W epoce globalizacji polityka trzeciej drogi ma na uwadze nowe formy światowych rządów. Ponadnarodowe stowarzyszenia mogą dać początek demokracji ponad poziomem władzy państwowej i umożliwić lepszą kontrolę nad nieuchwytnymi mechanizmami gospodarki międzynarodowej.
Polityka trzeciej drogi narodziła się w warunkach podwójnego kryzysu politycznego. Jak mówiliśmy wcześniej, rewolucje roku 1989 pokazały światu, że socjalizm nie jest najlepszym rozwiązaniem gospodarczym, ale bezkrytyczna wiara neoliberalnych konserwatystów w gospodarkę wolnorynkową również zaczęła gasnąć. Przyjęty przez Wielką Brytanię i inne kraje reformatorski program trzeciej drogi był próbą twórczego wykorzystania impetu globalizacji. Celem trzeciej drogi było zaprzęgnięcie tej napędzającej energii do ożywienia prac rządu i systemu demokratycznego.
Ta idea poszukiwania trzeciej drogi spotkała się jednak z szeroką krytyką. Wielu konserwatystów uważa, że nowa polityka jest pozbawiona treści i składa się w większości z gestów politycznych, za którymi nie stoi żaden konkretny program działania. Z drugiej strony tradycyjni członkowie lewicy uważają, że trzecia droga lekceważy problemy nierówności i poczucie zagrożenia. Ich zdaniem, stara Partia Pracy była lepsza od nowej.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
Ze studiów nad myślą polityczną Johna Locke’aWyposażenie człowieka w narzędzie, jakim jest rozum, było zdaniem Locke’a przejawem działania „wszechmocnego i nieskończenie mądrego Stwórcy”, aczkolwiek tylko i wyłącznie od człowieka zależało, jaki został zrobiony z niego użytek. Każda jednostka sama podejmowała decyzję w zakresie członkostwa w określonej wspólnocie politycznej, którego konsekwencją był bezwzględny obowiązek podporządkowania się panującym w niej prawom. W konieczności opuszczania stanu natury i co za tym idzie – zrzeczeniu się części swojej wolności na rzecz władzy publicznej, czyli w akcesie do społeczeństwa politycznego, obywatelskiego, Locke dostrzegał korzyść, jaką było uniknięcie stanu niepewności, który cechował stan natury. Podkreślał, iż brak sankcji wobec osób nieprzestrzegających praw natury powodował, że ludzie czuli się niepewnie, i był przyczyną tworzenia społeczeństwa obywatelskiego. Zdaniem Locke’a utworzenie społeczeństwa obywatelskiego, w którym obowiązywał określony system praw pozytywnych, niesprzecznych z prawem natury, nad których przestrzeganiem kontrolę sprawowała wspólnota, był w istocie rozszerzeniem wolności jednostki w porównaniu z sytuacją panującą w prawie natury. Prawo służyło utrzymaniu i rozszerzeniu wolności, natomiast jego celem nie było jej zniweczenie, ponieważ istnienie prawa było gwarantem istnienia wolności.
Wolność znaczy to być wolnym od przymusu i gwałtu ze strony innych, a to jest niemożliwe tam, gdzie nie ma prawa.