Tomasz Hobbes Lewiatan

(…) ludzie żyją bez żadnego innego zabezpieczenia niż to, jakie im daje własna siła i własna inwencja. W takim stanie nie masz miejsca na pracowitość, albowiem niepewny jest owoc pracy; i co za tym idzie, nie masz miejsca na odrabianie ziemi ani na żeglowanie, nie ma bowiem żadnego pożytku z dóbr, które mogą być przywiezione morzem; nie ma wygodnego budownictwa; nie ma narzędzi do poruszania i przesuwania rzeczy, co wymaga wiele siły; nie ma wiedzy o powierzchni ziemi ani obliczania czasu, ani sztuki, ani umiejętności, ani sztuki słowa, ani społeczności. A co najgorsze, jest bezustanny strach i niebezpieczeństwo gwałtownej śmierci. I życie człowieka jest samotne, biedne, bez słońca, zwierzęce i krótkie.

1 Źródło: Tomasz Hobbes, Lewiatan, tłum. Cz. Znamierowski, Warszawa 1954, s. 110.

Tomasz Hobbes Lewiatan

Ta wojna każdego człowieka z każdym innym ten ma jeszcze skutek, że nic tutaj nie może być niesprawiedliwe. Pojęcia tego, co słuszne i niesłuszne, sprawiedliwości i niesprawiedliwości, nie mają tu miejsca. Gdzie nie ma nad ludźmi jednej wspólnej mocy, tam nie ma prawa; a gdzie nie ma prawa, tam nie ma niesprawiedliwości. Siła i podstęp są w wojnie dwiema kardynalnymi cnotami. Sprawiedliwość i niesprawiedliwość nie są w ogóle władzami ani ciała, ani umysłu. Gdyby nimi były, to mogłyby być w człowieku, który by był sam na świecie, podobnie jak mogą być w nim wtedy zmysły i uczucia.

2 Źródło: Tomasz Hobbes, Lewiatan, tłum. Cz. Znamierowski, Warszawa 1954, s. 112.

Tomasz Hobbes The Elements of Law: Natural and Politic

(...) władzy suwerennej nie wolno się opierać, bo dzierży ona zarówno miecz wojny jak i sprawiedliwości, że ma prawo decydowania we wszelkich sprawach spornych, podlegających zarówno sądowi, jak i rozważeniu przez radę, że ma prawo ustanawiania wszelkich praw państwowych, że ustanawia sędziów i ministrów do spraw publicznych i że to zakłada całkowitą jej bezkarność. Jakże zatem o nim czy o nich można mówić, że są poddani prawom, które mogą dla swej przyjemności odwołać lub złamać, bez obawy przed karą? (...) A więc błędem jest mniemać, że moc, która jest faktycznie całą mocą państwa i która w tym, w kim tkwi, zwana jest powszechnie mocą zwierzchnią lub suwerenną, może być poddana jakiemukolwiek prawu, prócz prawa Boga Wszechmogącego.

7 Źródło: Tomasz Hobbes, The Elements of Law: Natural and Politic, [w:] Roman Tokarczyk, Hobbes, Lublin 1998, s. 205.

John Locke Dwa traktaty o rządzie

§ 137. Arbitralnej, absolutnej władzy bądź rządów bez stałych, obowiązujących praw nie da się pogodzić z celami społeczeństwa i rządu. Ludzie nie zrezygnowaliby z wolności stanu natury i nie zjednoczyliby się podlegając rządowi, gdyby to nie miało zachować ich życia, wolności i majątku oraz zabezpieczyć pokoju i spokoju poprzez ustanowienie trwałych zasad określających ich uprawnienia i własność. Nie można przypuszczać aby oni mogli mieć zamiar i byli władni jednej lub kilku osobom absolutną, arbitralną władzę nad sobą i majątkiem oraz złożyć w ręce zwierzchności taką moc, by ta arbitralnie sprawowała nad nimi swą nieograniczoną wolę. Byłoby to stworzenie sobie samym warunków gorszych od tych panujących w stanie natury (...). Na rządzących zaś prawa te powinny nałożyć stosowne ograniczenia, by nie wystawiać ich na próbę wykorzystania władzy złożonej w ich rękach w celu i w sposób ludowi nie znany i przezeń nie uznany.

8 Źródło: John Locke, Dwa traktaty o rządzie, tłum. Z. Rau, Warszawa 1992, s. 261–262.