Sprawdź się
2. Człowiek powinien poprzestać na takiej mierze 1. serce, 2. rozum, 3. feudalizm, 4. intuicja, 5. społecznej, 6. tyranię, 7. pokojem, 8. wolności, 9. arystokrację, 10. wojną domową, 11. prawa, 12. umową społeczną w stosunku do innych, jaką może przyznać innym w stosunku do samego siebie.
3. Rebelia przeciwko suwerenowi musi, zdaniem Hobbesa, owocować 1. serce, 2. rozum, 3. feudalizm, 4. intuicja, 5. społecznej, 6. tyranię, 7. pokojem, 8. wolności, 9. arystokrację, 10. wojną domową, 11. prawa, 12. umową społeczną.
4. Autor Lewiatana wyróżniał trzy formy ustrojowe – monarchię, 1. serce, 2. rozum, 3. feudalizm, 4. intuicja, 5. społecznej, 6. tyranię, 7. pokojem, 8. wolności, 9. arystokrację, 10. wojną domową, 11. prawa, 12. umową społeczną i demokrację.
Uzupełnij zdania.
rozum, feudalizm, wolności, wojną domową, tyranię, umową społeczną, serce, pokojem, prawa, intuicja, arystokrację, społecznej
1. Prawem natury jest przepis lub reguła ogólna, którą znajduje .....................................
2. Człowiek powinien poprzestać na takiej mierze .................................... w stosunku do innych, jaką może przyznać innym w stosunku do samego siebie.
3. Rebelia przeciwko suwerenowi musi, zdaniem Hobbesa, owocować .....................................
4. Autor Lewiatana wyróżniał trzy formy ustrojowe – monarchię, .................................... i demokrację.
Na bazie poniższego tekstu podaj, jakie cechy relacji międzyludzkich uzasadniają określenie stanu natury jako wojny wszystkich przeciwko wszystkim.
Lewiatan(…) ludzie żyją bez żadnego innego zabezpieczenia niż to, jakie im daje własna siła i własna inwencja. W takim stanie nie masz miejsca na pracowitość, albowiem niepewny jest owoc pracy; i co za tym idzie, nie masz miejsca na odrabianie ziemi ani na żeglowanie, nie ma bowiem żadnego pożytku z dóbr, które mogą być przywiezione morzem; nie ma wygodnego budownictwa; nie ma narzędzi do poruszania i przesuwania rzeczy, co wymaga wiele siły; nie ma wiedzy o powierzchni ziemi ani obliczania czasu, ani sztuki, ani umiejętności, ani sztuki słowa, ani społeczności. A co najgorsze, jest bezustanny strach i niebezpieczeństwo gwałtownej śmierci. I życie człowieka jest samotne, biedne, bez słońca, zwierzęce i krótkie.
Źródło: Tomasz Hobbes, Lewiatan, tłum. Cz. Znamierowski, Warszawa 1954, s. 110.
Ułóż poprawne z punktu widzenia poglądów Hobbesa zakończenia zdań.
poddane władzy suwerena., rozumności członków społeczeństwa., jednostka, grupa lub wszyscy obywatele., zachowanie życia i owoców pracy.
Suwerenem może być | |
Życie religijne powinno być | |
Suweren jest wcieleniem | |
W stanie natury główną troską człowieka jest |
Zapoznaj się z tekstem i odpowiedz na pytania:
Na czym polega sprawiedliwość?
Jakie są warunki pojawienia się w życiu ludzi sprawiedliwości?
LewiatanTa wojna każdego człowieka z każdym innym ten ma jeszcze skutek, że nic tutaj nie może być niesprawiedliwe. Pojęcia tego, co słuszne i niesłuszne, sprawiedliwości i niesprawiedliwości, nie mają tu miejsca. Gdzie nie ma nad ludźmi jednej wspólnej mocy, tam nie ma prawa; a gdzie nie ma prawa, tam nie ma niesprawiedliwości. Siła i podstęp są w wojnie dwiema kardynalnymi cnotami. Sprawiedliwość i niesprawiedliwość nie są w ogóle władzami ani ciała, ani umysłu. Gdyby nimi były, to mogłyby być w człowieku, który by był sam na świecie, podobnie jak mogą być w nim wtedy zmysły i uczucia.
Źródło: Tomasz Hobbes, Lewiatan, tłum. Cz. Znamierowski, Warszawa 1954, s. 112.
Na podstawie tekstu z ćwiczenia nr 5. odpowiedz na pytanie: kto i w jaki sposób zabezpiecza sprawiedliwość?
The Elements of Law: Natural and Politic(...) władzy suwerennej nie wolno się opierać, bo dzierży ona zarówno miecz wojny jak i sprawiedliwości, że ma prawo decydowania we wszelkich sprawach spornych, podlegających zarówno sądowi, jak i rozważeniu przez radę, że ma prawo ustanawiania wszelkich praw państwowych, że ustanawia sędziów i ministrów do spraw publicznych i że to zakłada całkowitą jej bezkarność. Jakże zatem o nim czy o nich można mówić, że są poddani prawom, które mogą dla swej przyjemności odwołać lub złamać, bez obawy przed karą? (...) A więc błędem jest mniemać, że moc, która jest faktycznie całą mocą państwa i która w tym, w kim tkwi, zwana jest powszechnie mocą zwierzchnią lub suwerenną, może być poddana jakiemukolwiek prawu, prócz prawa Boga Wszechmogącego.
Źródło: Tomasz Hobbes, The Elements of Law: Natural and Politic, [w:] Roman Tokarczyk, Hobbes, Lublin 1998, s. 205.
Dwa traktaty o rządzie§ 137. Arbitralnej, absolutnej władzy bądź rządów bez stałych, obowiązujących praw nie da się pogodzić z celami społeczeństwa i rządu. Ludzie nie zrezygnowaliby z wolności stanu natury i nie zjednoczyliby się podlegając rządowi, gdyby to nie miało zachować ich życia, wolności i majątku oraz zabezpieczyć pokoju i spokoju poprzez ustanowienie trwałych zasad określających ich uprawnienia i własność. Nie można przypuszczać aby oni mogli mieć zamiar i byli władni jednej lub kilku osobom absolutną, arbitralną władzę nad sobą i majątkiem oraz złożyć w ręce zwierzchności taką moc, by ta arbitralnie sprawowała nad nimi swą nieograniczoną wolę. Byłoby to stworzenie sobie samym warunków gorszych od tych panujących w stanie natury (...). Na rządzących zaś prawa te powinny nałożyć stosowne ograniczenia, by nie wystawiać ich na próbę wykorzystania władzy złożonej w ich rękach w celu i w sposób ludowi nie znany i przezeń nie uznany.
Źródło: John Locke, Dwa traktaty o rządzie, tłum. Z. Rau, Warszawa 1992, s. 261–262.
Na podstawie tekstów T. Hobbesa napisz krótką rozprawkę, w której odpowiesz na pytanie: czy pogląd Hobbesa na ludzką naturę był pesymistyczny, czy optymistyczny? Spróbuj porównać stanowisko Hobbesa z innymi, na przykład ze stanowiskiem J. Locke’a.