Przenieś cechy romantyzmu i realizmu do odpowiedniej grupy. Romantyzm Możliwe odpowiedzi: 1. wyobraźnia, 2. związek przyczynowo-skutkowy, 3. tajemnica, 4. dokładny i wierny opis, 5. chronologia wydarzeń, 6. indywidualizm, 7. uczucia skrajne, 8. zainteresowanie średniowieczem, 9. zwierciadło rzeczywistości Realizm Możliwe odpowiedzi: 1. wyobraźnia, 2. związek przyczynowo-skutkowy, 3. tajemnica, 4. dokładny i wierny opis, 5. chronologia wydarzeń, 6. indywidualizm, 7. uczucia skrajne, 8. zainteresowanie średniowieczem, 9. zwierciadło rzeczywistości
Przenieś cechy romantyzmu i realizmu do odpowiedniej grupy. Romantyzm Możliwe odpowiedzi: 1. wyobraźnia, 2. związek przyczynowo-skutkowy, 3. tajemnica, 4. dokładny i wierny opis, 5. chronologia wydarzeń, 6. indywidualizm, 7. uczucia skrajne, 8. zainteresowanie średniowieczem, 9. zwierciadło rzeczywistości Realizm Możliwe odpowiedzi: 1. wyobraźnia, 2. związek przyczynowo-skutkowy, 3. tajemnica, 4. dokładny i wierny opis, 5. chronologia wydarzeń, 6. indywidualizm, 7. uczucia skrajne, 8. zainteresowanie średniowieczem, 9. zwierciadło rzeczywistości
R11knrHBGIO7a1
Ćwiczenie 2
Uporządkuj w kolejności chronologicznej kierunki literackie w XIX-wiecznej literaturze rosyjskiej: Elementy do uszeregowania: 1. szkoła naturalna, 2. modernizm, 3. sentymentalizm, 4. realizm, 5. romantyzm
Uporządkuj w kolejności chronologicznej kierunki literackie w XIX-wiecznej literaturze rosyjskiej: Elementy do uszeregowania: 1. szkoła naturalna, 2. modernizm, 3. sentymentalizm, 4. realizm, 5. romantyzm
R1US0TZ8MnY3F1
Ćwiczenie 3
Zaznacz poprawne elementy tekstu w ten sposób, by przedstawiał cechy charakterystyczne literatury rosyjskiej XIX wieku. XIX wiek jest przedstawiany jako złota era literatury rosyjskiej rozkwit polityczno‑gospodarczy Rosji. W literaturze pojawiły się nieznane nigdy wcześniejróżne, czasami nawet bardzo odmienne, kierunki literackie. W tym czasie na scenie prozatorskiej i poetyckiej zadebiutowali twórcy, którzy dziś pozostają zapomniani przeszli do historii literatury światowej. Jedną z charakterystycznych cech tego okresu był sposób przedstawiania świata. Autorzy starali się, w możliwie najdokładniejszy fantastyczny i baśniowy sposób, przedstawić aspekty życia przeciętnych ludzi i świata, które były bliskie każdemu. Podobnie były opisywane ludzkie emocje. Pisarze tego okresu ukazywali to, co jest niedostępne lub nieznane przeciętnemu czytelnikowi doświadczane w realnym życiu każdego człowieka. Charakterystyczną cechą tego okresu było używanie mowy potocznej skomplikowanych metafor w utworach literackich.
Zaznacz poprawne elementy tekstu w ten sposób, by przedstawiał cechy charakterystyczne literatury rosyjskiej XIX wieku. XIX wiek jest przedstawiany jako złota era literatury rosyjskiej rozkwit polityczno‑gospodarczy Rosji. W literaturze pojawiły się nieznane nigdy wcześniejróżne, czasami nawet bardzo odmienne, kierunki literackie. W tym czasie na scenie prozatorskiej i poetyckiej zadebiutowali twórcy, którzy dziś pozostają zapomniani przeszli do historii literatury światowej. Jedną z charakterystycznych cech tego okresu był sposób przedstawiania świata. Autorzy starali się, w możliwie najdokładniejszy fantastyczny i baśniowy sposób, przedstawić aspekty życia przeciętnych ludzi i świata, które były bliskie każdemu. Podobnie były opisywane ludzkie emocje. Pisarze tego okresu ukazywali to, co jest niedostępne lub nieznane przeciętnemu czytelnikowi doświadczane w realnym życiu każdego człowieka. Charakterystyczną cechą tego okresu było używanie mowy potocznej skomplikowanych metafor w utworach literackich.
RcwljHGKZMLQ21
Ćwiczenie 4
Zaznacz cechy charakterystyczne dla literatury sentymentalizmu: Możliwe odpowiedzi: 1. zasada prawdopodobieństwa, 2. indywidualizm bohaterów, 3. kult natury, 4. wierne odzwierciedlenie rzeczywistości, 5. melancholia
R8hAGdYrATI0j11
Ćwiczenie 5
Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz Prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz – jeśli jest fałszywe. XIX wiek w literaturze rosyjskim nazywany jest też okresem srebrnym. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Realizm nie był charakterystycznym kierunkiem dla literatury rosyjskiej w XIX w. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Antoni Czechow jest autorem dramatu Trzy Siostry. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Eugeniusz Oniegin to poemat dygresyjny. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Lew Tołstoj został zesłany na Syberię. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
Oceń prawdziwość zdań. Zaznacz Prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub Fałsz – jeśli jest fałszywe. XIX wiek w literaturze rosyjskim nazywany jest też okresem srebrnym. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Realizm nie był charakterystycznym kierunkiem dla literatury rosyjskiej w XIX w. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Antoni Czechow jest autorem dramatu Trzy Siostry. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Eugeniusz Oniegin to poemat dygresyjny. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Lew Tołstoj został zesłany na Syberię. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
RiMXA2vrW4d2O2
Ćwiczenie 6
Na podstawie fragmentu tekstu powieści Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego, zaznacz zdania lub ich fragmenty, w której występują elementy poetyki realistycznej: 1. dokładny opis (pierwszy akapit), 2. narracja obiektywna w trzeciej osobie (trzeci akapit), 3. mowa potoczna (trzeci akapit) kolorem fioletowym. Wtem powstaje harmider. Z szynku wychodzą – z krzykiem, z pieśniami, z bałabajkami - pijani, ogromni chłopi w czerwonych i niebieskich koszulach, w jermakach zarzuconych na ramiona. - Wsiadajcie, wsiadajcie wszyscy! - krzyczy jeden z nich, młody jeszcze, z takim grubym karkiem i z twarzą mięsistą, czerwoną jak marchew. - - - - - Wszystkich powiozę, wsiadajcie! - Rozlega się śmiech i okrzyk: Taka chabeta, gdzież ona powiezie! Mikołka! Czy ty masz dobrze w głowie: taką szkapinę założyłeś do takiego wozu! Nie inaczej, tylko ta bułanka ma dobre dwadzieścia lat, chłopcy! - Wsiadajcie, wszystkich powiozę! - woła znów Mikołka, pierwszy wskakuje na wóz, ujmuje lejce i staje wyprostowany na przodku. - Gniadego wziął wczoraj Matwiej! - krzyczy z wozu. - A ta kobyłka, braciszkowie, tylko krew mi psuje; z ochotą zamordowałbym cholerę, darmo żre obrok. Wsiadajcie, mówię! Puszczę ją w cwał! cwałować będzie!
Na podstawie fragmentu tekstu powieści Zbrodnia i kara Fiodora Dostojewskiego, zaznacz zdania lub ich fragmenty, w której występują elementy poetyki realistycznej: 1. dokładny opis (pierwszy akapit), 2. narracja obiektywna w trzeciej osobie (trzeci akapit), 3. mowa potoczna (trzeci akapit) kolorem fioletowym. Wtem powstaje harmider. Z szynku wychodzą – z krzykiem, z pieśniami, z bałabajkami - pijani, ogromni chłopi w czerwonych i niebieskich koszulach, w jermakach zarzuconych na ramiona. - Wsiadajcie, wsiadajcie wszyscy! - krzyczy jeden z nich, młody jeszcze, z takim grubym karkiem i z twarzą mięsistą, czerwoną jak marchew. - - - - - Wszystkich powiozę, wsiadajcie! - Rozlega się śmiech i okrzyk: Taka chabeta, gdzież ona powiezie! Mikołka! Czy ty masz dobrze w głowie: taką szkapinę założyłeś do takiego wozu! Nie inaczej, tylko ta bułanka ma dobre dwadzieścia lat, chłopcy! - Wsiadajcie, wszystkich powiozę! - woła znów Mikołka, pierwszy wskakuje na wóz, ujmuje lejce i staje wyprostowany na przodku. - Gniadego wziął wczoraj Matwiej! - krzyczy z wozu. - A ta kobyłka, braciszkowie, tylko krew mi psuje; z ochotą zamordowałbym cholerę, darmo żre obrok. Wsiadajcie, mówię! Puszczę ją w cwał! cwałować będzie!
3
Ćwiczenie 6
RXFSBxdM82SgQ
Wtem powstaje harmider. Z szynku wychodzą – z krzykiem, z pieśniami, z bałabajkami - pijani, ogromni chłopi w czerwonych i niebieskich koszulach, w jermakach zarzuconych na ramiona. - Wsiadajcie, wsiadajcie wszyscy! - krzyczy jeden z nich, młody jeszcze, z takim grubym karkiem i z twarzą mięsistą, czerwoną jak marchew.
- - - -
- Wszystkich powiozę, wsiadajcie! - Rozlega się śmiech i okrzyk: Taka chabeta, gdzież ona powiezie! Mikołka! Czy ty masz dobrze w głowie: taką szkapinę założyłeś do takiego wozu! Nie inaczej, tylko ta bułanka ma dobre dwadzieścia lat, chłopcy!
- - - -
- Wsiadajcie, wszystkich powiozę! - woła znów Mikołka, pierwszy wskakuje na wóz, ujmuje lejce i staje wyprostowany na przodku. - Gniadego wziął wczoraj Matwiej! - krzyczy z wozu. - A ta kobyłka, braciszkowie, tylko krew mi psuje; z ochotą zamordowałbym cholerę, darmo żre obrok. Wsiadajcie, mówię! Puszczę ją w cwał! cwałować będzie!. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7
Wyjaśnij na podstawie wiersza Aleksandra Puszkina pt. Prorok, kim jest tytułowa postać i jaka jest jej rola w świecie.
Aleksander PuszkinProrok
Spragniony chleba duchowego, W pustyni wlokłem żywot zbrzydły, Wtem na rozdrożu życia niego Serafin stanął sześcioskrzydły: I lekkiem palców swych ujęciem Mych źrenic dotknął: za dotknięciem Ocknęły się źrenice wieszcze, Jak ptak, porwany w strachu dreszcze. Mych uszu dotknął czarem ręki, I je napełnił szum i dźwięki; Jam pojął sfer niebieskich drganie, I jak wzlatują w górę duchy, I czem są płazów morskich ruchy I ziół powolne wyrastanie. I on do ust mych wnet przenika I rwie grzesznego mi języka Pełnego fałszu i próżności. Więc zbladły wargi me, jak chusta, A on prawicą krwawą w usta Wężowej żądło dał mądrości. I mieczem płatnął pierś na dwoje, Z niej wyjął serce życiem drżące I precz odrzucił serce moje, A włożył ogniem pałające. Jam był, jak trup, co leży w trumnie, I Boga głos zawołał ku mnie: „Proroku, powstań z życiem nowem! Niech duch mój, co w twej piersi płonie, Ognistem w świat wybuchnie słowem, Pałacem serca w ludzkiem łonie!
cyt1 Źródło: Aleksander Puszkin, Prorok.
RUr3SAB8WWXrE
(Uzupełnij).
Zwróć uwagę na znaczenie słowa „wieszcze”.
Prorok to artysta, poeta. Wybrany przez Boga do spełnienia ważnej misji, otrzymuje dar postrzegania rzeczywistości w sposób wyjątkowy. Potrafi widzieć, czuć i słyszeć więcej, jego wrażliwość wykracza poza wrażliwość zwykłych ludzi. Dając te cechy poecie/artyście, Bóg oczekuje, że wybraniec za pomocą mocy słowa poruszy ludzkie serca oraz umysły.
31
Ćwiczenie 8
Zapoznaj się z poniższym fragmentem prozy Antona Czechowa i podaj, do jakiego kierunku literackiego można przypisać ten utwór. Uzasadnij swoją opinię.
Anton CzechowKameleon
Przez rynek idzie przodownik policji Oczumiełow, w nowym płaszczu, z zawiniątkiem w ręku. Za nim kroczy rudy posterunkowy, niosąc sito, po brzegi napełnione skonfiskowanym agrestem… Cicho naokoło… Na rynku ani żywej duszy… Rozwarte drzwi sklepów i szynków spoglądają na świat Boży, jak zgłodniałe paszcze, nawet żebraków nie ma koło nich. – To ty będziesz kąsać, przeklęty! – słyszy nagle Oczumiełow. – Trzymajcie go. Teraz nie wolno kąsać! A… a! Słychać skowyczenie psa, Oczumiełow ogląda się i widzi, że ze składu drzewa kupca Pieczugina, skacząc na trzech łapach i oglądając się, pędzi pies. Za nim goni człowiek w kretonowej krochmalonej koszuli i rozpiętej kamizelce. Biegnie za nim, pochyla się ku przodowi, pada i łapie psa za tylne nogi. Znowu daje się słyszeć skowyczenie i okrzyk: – „Łapaj!”– Ze sklepów wysuwają się zaspane fizjonomie i wkrótce koło składu drzewa, jak wyrosły spod ziemi, zbiera się tłum.
RUr3SAB8WWXrE
(Uzupełnij).
2 Źródło: Anton Czechow, Kameleon, Warszawa 1926.
Przypomnij sobie, jakie kierunki były obecne w XIX‑wiecznej literaturze rosyjskiej. Jakie cechy któregoś z tych nurtów nosi powyższy fragment?
Nurt, który jest reprezentowany w tym fragmencie, należy zaliczyć do realizmu. Czechow przedstawia w Kameleonie proste życie i sprawy przeciętnych ludzi. Autor stara się zobrazować poranek w budzącym się mieście, ukazując błahe sprawy i rezygnując z budowania intrygującej fabuły. W tekście z pozoru niewiele się dzieje. Dwóch policjantów przemierza rynek miasta ze skonfiskowanym agrestem. Są świadkami pogoni sklepikarza za psem. Sposób, w jaki zostali przedstawieni bohaterowie, sprawia, że odnajdujemy w tekście realia rzeczywistego świata. Tak przedstawione postaci i zdarzenia mogłyby się wydarzyć w codziennej rzeczywistości.