Zwróć uwagę na formy wyrazów zastosowane w utworze.

Wiersz reprezentuje typ liryki inwokacyjnej, co oznacza, że podmiot liryczny zwraca się bezpośrednio do adresata. Świadczy o tym obecność apostrof, np. „człowiecze z końca wieku”.

Przypomnij sobie, czemu służy zastosowanie podanych środków stylistycznych i jak można to odnieść do nastroju panującego w wierszu.

Zwróć uwagę na pytania występujące w wierszu, które za każdym razem otrzymują odpowiedź negatywną.

Przekleństwo – Cywilizowany człowiek wie, że nie ma komu złorzeczyć.
Ironia – Świat bywa bardziej ironiczny niż najbardziej zjadliwe ludzkie szyderstwo.
Wzgarda – Nie można gardzić trudami tylko dlatego, że jest się zbyt słabym, aby je unieść.
Rozpacz – To tylko ucieczka, nie rozwiązanie problemu.
Walka – Walka jest z góry przegrana.
Rezygnacja – Nie zmniejszy cierpienia.
Byt przyszły – Człowiek nie jest w stanie pojąć tajemnicy kosmosu, tym bardziej nie dowie się, czy istnieje życie wieczne.
Użycie – Nic nie nasyci człowieka.

Zastanów się, jak dekadent odnosi się do wiary, do planów, do działania, w jaki sposób patrzy na innych ludzi, jakie są jego pragnienia, jaka jest jego kondycja psychiczna.

Przykładowa odpowiedź:
Brak wiary, brak marzeń, niechęć do działania, pogarda dla pracy innych, obrazoburstwo, staczanie się w szaleństwo, przekonanie o determinizmie ludzkich losów, pragnienie niepamięci, pragnienie nicości.

Jest to obraz analogiczny do tego, który można zauważyć w wierszu Koniec wieku XIX, w którym podmiot liryczny szuka sposobów na przezwyciężenie swoich słabości, zmianę stanu, w którym się znajduje, ponosi jednak klęskę, wszystkie sposoby okazują się bowiem nieskuteczne.

Poszukaj nawiązań do Pisma Świętego i innych tekstów religijnych, zastanów się, jaki rodzaj pobożnych utworów można porównać do kompozycji Hymnu do Nirwany. Zastanów się także nad stylem kreowania wypowiedzi i nad tematyką wiersza.

Nawiązanie w tytule do Hymnu o miłości (Hymnu do miłości w innym tłumaczeniu) św. Pawła z Pierwszego Listu do Koryntian; litanijny charakter utworu – powtarzane zawołanie „Nirwano” i kolejne wezwania, uroczysty ton wiersza, trawestacja modlitwy Ojcze nasz, opis wewnętrznej nędzy podobny do pokutniczych pieśni religijnych.

Pod tym względem wiersz różni się znacznie od Końca wieku XIX, gdzie sfera duchowa jest jedynie wspomniana w początkowych wersach w kontekście złorzeczenia „swojemu bogu”. Utwór cechuje odejście od problematyki sacrum i nasycenie nastrojem pesymizmu i rezygnacji.

Zastanów się nad tematyką wierszy, co mówią o ludzkich działaniach, o cywilizacji, na jakich uczuciach się koncentrują, jakie pytania zadają oraz czy ich autorzy poszukują rozwiązania opisywanej tragicznej sytuacji człowieka.

Podobieństwa: oba wiersze mówią o upadku cywilizacji, bankructwie idei, o daremności ludzkich działań, o braku motywacji, o nudzie, niepoznawalności sfery wewnętrznej, w której człowiek odczuwa nieustającą troskę. W obu utworach pojawiają się zapytania o solucję (rozwiązanie problemu) i o przyszłość.

Różnice: Verlaine nie rozważa żadnego rozwiązania, wszelkie pytania o sposób działania pozostają bez odpowiedzi; wspomina natomiast o barbarzyńskich ludach niszczących dorobek dotychczasowej kultury, o których Przerwa‑Tetmajer nic w wierszu nie mówi. Pisze także o niemocy twórczej, o czym w Końcu wieku XIX nie ma mowy.