Kodeks Napoleona. O ogłaszaniu, skutkach i stosowaniu praw w ogólności

Art. 2. Prawo obowiązuje tylko na przyszłość, nie ma mocy wstecznej.

cytat1 Źródło: Kodeks Napoleona. O ogłaszaniu, skutkach i stosowaniu praw w ogólności, 29.12.2019 r., dostępny w internecie: pwsz.legnica.edu.pl [dostęp 28.02.2020 r.].

Kodeks Napoleona. O ogłaszaniu, skutkach i stosowaniu praw w ogólności

Art. 4. Sędzia odmawiający wyrokowania, pod pozorem że prawo milczy, że jest ciemne, albo niedostateczne, może być pociągniętym jako winny odmówienia sprawiedliwości.

cytat1 Źródło: Kodeks Napoleona. O ogłaszaniu, skutkach i stosowaniu praw w ogólności, 29.12.2019 r., dostępny w internecie: pwsz.legnica.edu.pl [dostęp 28.02.2020 r.].

Aleksandra Rzepa‑Balderas Z dziejów europejskiej kultury prawnej. Kodeks Napoleona

Dlaczego wprowadzono Code civil? Spójrzmy na przedrewolucyjną Francję oczami Voltaire: »Czyż nie jest absurdem i rzeczą niespotykaną, że to co jest zgodne z prawem w jednej miejscowości, w innej jest przestępstwem? Jakimż barbarzyństwem jest fakt, że obywatele jednego kraju muszą stosować się do odmiennych praw! Podróżując po tym państwie, systemy prawne zmienia się tak często jak rozstawne konie«. Kiedy wybuchła rewolucja, we Francji obowiązywało ponad 360 różnych ustaw. Wynikało to z uwarunkowań historycznych. Na północy kraju źródłem prawa było teutońskie prawo zwyczajowe, a na południu obowiązywało jeszcze prawo rzymskie. Jeżeli dodamy do tego wpływy feudalne i prawo kanoniczne Kościoła Katolickiego, możemy wyobrazić sobie panujący tam chaos.

cytat2 Źródło: Aleksandra Rzepa‑Balderas, Z dziejów europejskiej kultury prawnej. Kodeks Napoleona, 6.06.2014 r., dostępny w internecie: elc4u.org [dostęp 28.02.2020 r.].

mjm Kodeks Napoleona – fundament prawa cywilnego

(…) Wolność, równość, braterstwo

Pomysł nowej kodyfikacji prawa cywilnego pojawił się już w pierwszych latach rewolucji francuskiej. Odrzucono wszystkie rozwiązania prawne doby absolutystycznej. Porzucono zasady prawa feudalnego, prawa rzymskiego i zwyczajowego prawa francuskiego. Nowe miały być sformułowane w zgodzie z hasłami o wolności i równości jednostek. Wyobrażano sobie kodeks jako zwarty podręcznik praktycznej moralności. Utopijny projekt nie dał się zrealizować, trzy kolejne projekty kodeksu odrzucono.

Kodeks cywilny Francuzów

Dopiero 21 marca 1804 projekt, opracowany przez komisję powołaną przez Napoleona, stał się prawem obowiązującym jako Kodeks cywilny Francuzów. Trzy lata później nazwę zmieniono na Kodeks Napoleona.

– W ponad dwóch tysiącach artykułów, traktujących o osobach, majątkach i własności, zawarto całość przepisów z dziedziny prawa cywilnego – mówił na antenie PR prof. Stanisław Rusecki.

Liberalny kodeks zakładał minimalną ingerencję państwa w stosunki cywilno‑prawne i regulowanie spraw z punktu widzenia możliwie nieskrępowanych interesów jednostki. Wszystko z zachowaniem naczelnej zasady prawa cywilnego – świętej i nienaruszalnej własności prywatnej.

Wprowadzono formalną równość wobec prawa, bez względu na pochodzenie społeczne i przynależność klasową, choć nie respektowano jej z punktu podziału na płeć. Jedną z myśli przewodnich Kodeksu Napoleona było utrzymanie starych, paternalistycznych stosunków w rodzinie. (…)

cytat3 Źródło: mjm, Kodeks Napoleona – fundament prawa cywilnego, 21.03.2019 r., dostępny w internecie: polskieradio.pl [dostęp 28.02.2020 r.].

bż/gp Reprywatyzacja: resort pisze nowe prawo, a w Łodzi skorzystali z Kodeksu Napoleona

Prace nad nim rozpoczęły się tuż po rewolucji francuskiej, a został wprowadzony w 1804 roku. Kodeksem Napoleona oprócz historyków zajęli się ostatnio łódzcy urzędnicy – żeby zapobiec reprywatyzacji jednej z kamienic. I wygrali w sądzie.

Jeżeli zdradza żona, to mąż może żądać rozwodu. Jeżeli zdradza mąż, to kobiecie rozwód należy się tylko wtedy, jeżeli »ta druga« mieszka z małżeństwem pod jednym dachem. To jeden z zapisów Kodeksu Napoleona, który zaczął obowiązywać w 1804 roku. Mimo wielu absurdalnych dziś zapisów trzeba pamiętać, że wtedy Kodeks był jednym z najnowocześniejszych aktów prawnych. Mimo to trudno uwierzyć, że tak archaiczne prawo było podstawą w całkiem współczesnym sporze o kamienicę na osiedlu Górna.

– Pojawiły się osoby, które przedstawiły się jako spadkobiercy gmachu. Miasto powołało się na zapis Kodeksu Napoleona. Wskazano w nim, że prawo do przejęcia spadku przemija po 30 latach od śmierci właściciela mienia. W zeszły wtorek sąd pierwszej instancji przyznał nam rację i uchylił żądania spadkowe – mówi Sebastian Bohusiewicz z Oddziału ds. Ochrony Praw Własności do Nieruchomości, czyli specjalnego zespołu miejskiego, który ma walczyć z nielegalną reprywatyzacją.

Jak to możliwe, że prawo sprzed ponad dwustu lat mógł mieć znaczenie w sporze? Zapisy Kodeksu Napoleona zostały wprowadzone w 1826 roku w Królestwie Polskim i obowiązywały w Polsce po odzyskaniu niepodległości. Prawo zmieniono dopiero w 1947 roku – już w PRL.

A ponieważ właściciel kamienicy (magistrat do uprawomocnienia się wyroku nie chce podawać adresu nieruchomości) zmarł przed 1947 rokiem, to urzędnicy stwierdzili, że mogą powołać się na obowiązujące wówczas prawo.

– Wprowadzone po Kodeksie Napoleona prawo nie zakładało już przedawnienia spraw spadkowych. Było więc mniej korzystne z perspektywy miasta – tłumaczy Bohuszewicz. (…)

cytat4 Źródło: bż/gp, Reprywatyzacja: resort pisze nowe prawo, a w Łodzi skorzystali z Kodeksu Napoleona, 13.10.2017 r., dostępny w internecie: tvn24.pl [dostęp 28.02.2020 r.].