Sprawdź się
Umieść na osi czasu podane wynalazki, dokonania i teorie naukowe.
Zapoznaj się ze źródłami poniżej, a następnie wykonaj polecenia.
Wydobycie węgla w Europie i w Stanach Zjednoczonych w pierwszej połowie XIX w. (w mln ton)
Rok | Wielka Brytania | Niemcy | Francja |
---|---|---|---|
1790 | 6 | 0,3 | 0,8 |
1800 | 10 | 1 | 1 |
1820 | 12,5 | 1,5 | 1,1 |
1830 | 16 | 1,7 | 2 |
1840 | 30 | 3,4 | 3 |
1850 | 49 | 6,7 | 5 |
1860 | 80 | 17 | 8 |
Indeks dolny Na podstawie: Wiek XIX w źródłach, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 152. Indeks dolny koniecNa podstawie: Wiek XIX w źródłach, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 152.
Na podstawie danych z wykresu scharakteryzuj demograficzne skutki pierwszej rewolucji przemysłowej.
Zapoznaj się ze źródłami poniżej, a następnie wykonaj polecenia.
Źródło A
Fragment listu Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego z 1825 rokuPrzemysł domaga się wielkim głosem czynnej pomocy, gdy skarb może mu dostarczyć zaledwie słabej zachęty; rolnictwo błaga o wsparcie, a smutny jego stan grozi zahamowaniem wpływu części dochodów publicznych. Powinniśmy więc uważać się jakby w stanie kryzysu, w którym każde załamanie się byłoby straszne i które trzeba zakończyć możliwie najszybciej. W tych okolicznościach pragnę, by Rząd miał do dyspozycji 40 milionów złotych w ciągu trzech lat; […] suma ta […] da nam środki na jak najczynniejsze posuwanie robót publicznych: kanałów, nadbrzeży, dróg, budynków […]. Podobne zastosowanie będzie miało ogromny wpływ na rolnictwo odciągając odeń zbędne ręce i dostarczając mu konsumentów, którzy ułatwią mu uiszczanie się z ciężarów publicznych; handel wewnętrzny powstanie sam z siebie pod tym nagłym impulsem, jak i dzięki rozwojowi, który stanie się wtedy udziałem przemysłu fabrycznego […].
Źródło B
Ułóż test, który pomoże ci zapamiętać nowe pojęcia. Będzie to test polegający na ułożeniu zdań prawdziwych i fałszywych z wykorzystaniem tych pojęć. Zadanie osób, które będą ten test rozwiązywać, to odgadnięcie, które ze zdań są prawdziwe.
Oto przykład:
pojęcie: płodozmian
Zdanie prawdziwe: „Płodozmian był formą uprawy dającą wyższe plony niż formy stosowane wcześniej”.
Zdanie fałszywe: „Płodozmian prowadził do szybkiego wyjałowienia ziemi”.
Pojęcia do testu:
urbanizacja
akumulacja kapitału
rewolucja przemysłowa
liberalizm ekonomiczny
Opisz, na czym polegały w XVIII–XIX w. związki między:
a) wydajnością upraw rolnych,
b) rozwojem miast,
c) liczbą ludności,
d) szybkością rozprzestrzeniania się epidemii,
e) rozwojem specjalizacji pracy,
f) klimatem,
g) cechami mentalności ludzkiej.
Wybierz po dwie „dane” i zastanów się nad ich związkiem, a następnie zbadaj szersze zależności.
Wielka encyklopedia francuska zawierała wiadomości i artykuły ze wszystkich niemal dziedzin życia. Kolejne tomy Encyklopedii ukazywały się przez blisko 30 lat. W sumie wydano 17 tomów tekstów, 11 tomów ilustracji oraz 7 tomów suplementów. Inicjatorem całego przedsięwzięcia i jego czynnym uczestnikiem był pisarz i filozof Denis Diderot, a w późniejszym czasie „redaktorem naczelnym” Encyklopedii był matematyk Jean d’Alembert. Wydawaniu Encyklopedii sprzeciwiał się Kościół, a zwłaszcza jezuici. Król Ludwik XV wydał dwa dekrety zakazujące drukowania i rozpowszechniania dzieła.
Poradzono sobie z tym jednak: wiele tomów zostało wydrukowanych za granicą, a następnie przemycano je do Francji. Encyklopedia rozchodziła się w subskrypcji, to znaczy, że poszczególne tomy otrzymywały osoby, które je wcześniej zamówiły. Jedną z tych osób był król Stanisław August Poniatowski.
Oto kilka definicji zaczerpniętych z Encyklopedii.
Praca – „codzienne zajęcie, na które skazuje człowieka potrzeba, a któremu zarazem zawdzięcza on zdrowie, istnienie, pogodę umysłu, zdrowy rozsądek, a może nawet cnotę.
Człowiek uważa pracę za karę, a co z tego wynika, za wroga swego wypoczynku. Tymczasem jest ona źródłem wszystkich jego przyjemności oraz najpewniejszym lekarstwem przeciw nudzie”.
Przemysł – „słowo to ma dwojakie znaczenie: albo zwykłą pracę rąk, albo wynalazczość umysłu dotyczącą machin przydatnych sztukom i rzemiosłom; słowo przemysł zawiera to jedno, to drugie z tych pojęć, a często je łączy. Przemysł odnosi się do kultury rolnej, do manufaktur i do rzemiosł […]”.
Najemnik dzienny – „żyjący z pracy rąk robotnik, któremu się płaci co wieczór za dniówkę. Ten rodzaj ludzi tworzy największą część narodu; uczciwy rząd powinien mieć przede wszystkim ich los na uwadze. Jeśli najemnik dzienny jest biedny, biedny jest cały naród”.