Sprawdź się
Umieść na osi czasu podane wynalazki, dokonania i teorie naukowe.
1783 — (tu wybierz) 1. pierwszy pokaz lotu balonem, 2. pierwszy parostatek, 3. pierwsza linia kolejowa, 4. gruszka Bessemera, początek przemysłowego wytopu stali, 5. teoria ewolucji Darwina, 6. opatentowanie maszyny parowej, 7. lampa naftowa.
1807 — (tu wybierz) 1. pierwszy pokaz lotu balonem, 2. pierwszy parostatek, 3. pierwsza linia kolejowa, 4. gruszka Bessemera, początek przemysłowego wytopu stali, 5. teoria ewolucji Darwina, 6. opatentowanie maszyny parowej, 7. lampa naftowa.
1828 — (tu wybierz) 1. pierwszy pokaz lotu balonem, 2. pierwszy parostatek, 3. pierwsza linia kolejowa, 4. gruszka Bessemera, początek przemysłowego wytopu stali, 5. teoria ewolucji Darwina, 6. opatentowanie maszyny parowej, 7. lampa naftowa.
1853 — (tu wybierz) 1. pierwszy pokaz lotu balonem, 2. pierwszy parostatek, 3. pierwsza linia kolejowa, 4. gruszka Bessemera, początek przemysłowego wytopu stali, 5. teoria ewolucji Darwina, 6. opatentowanie maszyny parowej, 7. lampa naftowa.
1855 — (tu wybierz) 1. pierwszy pokaz lotu balonem, 2. pierwszy parostatek, 3. pierwsza linia kolejowa, 4. gruszka Bessemera, początek przemysłowego wytopu stali, 5. teoria ewolucji Darwina, 6. opatentowanie maszyny parowej, 7. lampa naftowa.
1859 — (tu wybierz) 1. pierwszy pokaz lotu balonem, 2. pierwszy parostatek, 3. pierwsza linia kolejowa, 4. gruszka Bessemera, początek przemysłowego wytopu stali, 5. teoria ewolucji Darwina, 6. opatentowanie maszyny parowej, 7. lampa naftowa.
Zapoznaj się ze źródłami poniżej, a następnie wykonaj polecenia.
Wydobycie węgla w Europie i w Stanach Zjednoczonych w pierwszej połowie XIX w. (w mln ton)
Rok | Wielka Brytania | Niemcy | Francja |
|---|---|---|---|
1790 | 6 | 0,3 | 0,8 |
1800 | 10 | 1 | 1 |
1820 | 12,5 | 1,5 | 1,1 |
1830 | 16 | 1,7 | 2 |
1840 | 30 | 3,4 | 3 |
1850 | 49 | 6,7 | 5 |
1860 | 80 | 17 | 8 |
Indeks dolny Na podstawie: Wiek XIX w źródłach, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 152. Indeks dolny koniecNa podstawie: Wiek XIX w źródłach, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, Warszawa 1998, s. 152.
- 1. zestaw danych:
- rok: 1750
- Wielka Brytania: 1,9%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- Francja: 4,0%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- Niemcy: 2,9%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- USA: 0,1%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- 2. zestaw danych:
- rok: 1800
- Wielka Brytania: 4,3%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- Francja: 4,2%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- Niemcy: 3,5%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- USA: 0,8%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- 3. zestaw danych:
- rok: 1830
- Wielka Brytania: 9,5%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- Francja: 5,2%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- Niemcy: 3,5%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- USA: 2,4%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- 4. zestaw danych:
- rok: 1860
- Wielka Brytania: 19,9%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- Francja: 7,9%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- Niemcy: 4,9%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
- USA: 7,2%; Podpis osi wartości: Udział w produkcji przemysłowej (%)
Na podstawie danych z wykresu scharakteryzuj demograficzne skutki pierwszej rewolucji przemysłowej.
- 1. zestaw danych:
- Lata: 1000
- Francja: 9
- Wielka Brytania: 2,5
- 2. zestaw danych:
- Lata: 1350
- Francja: 15
- Wielka Brytania: 3,3
- 3. zestaw danych:
- Lata: 1500
- Francja: 15,5
- Wielka Brytania: 5
- 4. zestaw danych:
- Lata: 1650
- Francja: 16,5
- Wielka Brytania: 6,6
- 5. zestaw danych:
- Lata: 1772
- Francja: 24,1
- Wielka Brytania: 12,2
- 6. zestaw danych:
- Lata: 1850
- Francja: 34,9
- Wielka Brytania: 27,6
- 7. zestaw danych:
- Lata: 1900
- Francja: 36,9
- Wielka Brytania: 41,3
- 8. zestaw danych:
- Lata: 1910
- Francja: 39,6
- Wielka Brytania: 45,3
- 9. zestaw danych:
- Lata: 1920
- Francja: 39,2
- Wielka Brytania: 47,3
- 10. zestaw danych:
- Lata: 1936
- Francja: 41,1
- Wielka Brytania: 50,4
- 11. zestaw danych:
- Lata: 1946
- Francja: 40,3
- Wielka Brytania: 52,2
Zapoznaj się ze źródłami poniżej, a następnie wykonaj polecenia.
Źródło A
Fragment listu Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego z 1825 rokuPrzemysł domaga się wielkim głosem czynnej pomocy, gdy skarb może mu dostarczyć zaledwie słabej zachęty; rolnictwo błaga o wsparcie, a smutny jego stan grozi zahamowaniem wpływu części dochodów publicznych. Powinniśmy więc uważać się jakby w stanie kryzysu, w którym każde załamanie się byłoby straszne i które trzeba zakończyć możliwie najszybciej. W tych okolicznościach pragnę, by Rząd miał do dyspozycji 40 milionów złotych w ciągu trzech lat; […] suma ta […] da nam środki na jak najczynniejsze posuwanie robót publicznych: kanałów, nadbrzeży, dróg, budynków […]. Podobne zastosowanie będzie miało ogromny wpływ na rolnictwo odciągając odeń zbędne ręce i dostarczając mu konsumentów, którzy ułatwią mu uiszczanie się z ciężarów publicznych; handel wewnętrzny powstanie sam z siebie pod tym nagłym impulsem, jak i dzięki rozwojowi, który stanie się wtedy udziałem przemysłu fabrycznego […].
Źródło: Fragment listu Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego z 1825 roku, [w:] J. Skowronek, Od Kongresu Wiedeńskiego do Nocy Listopadowej, Warszawa 1987, s. 12.
Źródło B

Ułóż test, który pomoże ci zapamiętać nowe pojęcia. Będzie to test polegający na ułożeniu zdań prawdziwych i fałszywych z wykorzystaniem tych pojęć. Zadanie osób, które będą ten test rozwiązywać, to odgadnięcie, które ze zdań są prawdziwe.
Oto przykład:
pojęcie: płodozmian
Zdanie prawdziwe: „Płodozmian był formą uprawy dającą wyższe plony niż formy stosowane wcześniej”.
Zdanie fałszywe: „Płodozmian prowadził do szybkiego wyjałowienia ziemi”.
Pojęcia do testu:
urbanizacja
akumulacja kapitału
rewolucja przemysłowa
liberalizm ekonomiczny
Opisz, na czym polegały w XVIII–XIX w. związki między:
a) wydajnością upraw rolnych,
b) rozwojem miast,
c) liczbą ludności,
d) szybkością rozprzestrzeniania się epidemii,
e) rozwojem specjalizacji pracy,
f) klimatem,
g) cechami mentalności ludzkiej.
Wybierz po dwie „dane” i zastanów się nad ich związkiem, a następnie zbadaj szersze zależności.
Wielka encyklopedia francuska zawierała wiadomości i artykuły ze wszystkich niemal dziedzin życia. Kolejne tomy Encyklopedii ukazywały się przez blisko 30 lat. W sumie wydano 17 tomów tekstów, 11 tomów ilustracji oraz 7 tomów suplementów. Inicjatorem całego przedsięwzięcia i jego czynnym uczestnikiem był pisarz i filozof Denis Diderot, a w późniejszym czasie „redaktorem naczelnym” Encyklopedii był matematyk Jean d’Alembert. Wydawaniu Encyklopedii sprzeciwiał się Kościół, a zwłaszcza jezuici. Król Ludwik XV wydał dwa dekrety zakazujące drukowania i rozpowszechniania dzieła.
Poradzono sobie z tym jednak: wiele tomów zostało wydrukowanych za granicą, a następnie przemycano je do Francji. Encyklopedia rozchodziła się w subskrypcji, to znaczy, że poszczególne tomy otrzymywały osoby, które je wcześniej zamówiły. Jedną z tych osób był król Stanisław August Poniatowski.
Oto kilka definicji zaczerpniętych z Encyklopedii.
Praca – „codzienne zajęcie, na które skazuje człowieka potrzeba, a któremu zarazem zawdzięcza on zdrowie, istnienie, pogodę umysłu, zdrowy rozsądek, a może nawet cnotę.
Człowiek uważa pracę za karę, a co z tego wynika, za wroga swego wypoczynku. Tymczasem jest ona źródłem wszystkich jego przyjemności oraz najpewniejszym lekarstwem przeciw nudzie”.
Przemysł – „słowo to ma dwojakie znaczenie: albo zwykłą pracę rąk, albo wynalazczość umysłu dotyczącą machin przydatnych sztukom i rzemiosłom; słowo przemysł zawiera to jedno, to drugie z tych pojęć, a często je łączy. Przemysł odnosi się do kultury rolnej, do manufaktur i do rzemiosł […]”.
Najemnik dzienny – „żyjący z pracy rąk robotnik, któremu się płaci co wieczór za dniówkę. Ten rodzaj ludzi tworzy największą część narodu; uczciwy rząd powinien mieć przede wszystkim ich los na uwadze. Jeśli najemnik dzienny jest biedny, biedny jest cały naród”.