Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:

Tekst do ćwiczenia 1.

Ignacy Krasicki Groch przy drodze

Oszukany gospodarz turbował sięturbowaćturbował się srodzesrodzesrodze:
Zjedli mu przechodzący groch zeszłyzejśćzeszły przy drodze.
Chcąc wetowaćwetowaćwetować i pewnym cieszyć się profitemprofitprofitem,
Drugiego roku wszystek groch posiał za żytem.
Przyszło zbierać; gdy mniemał mieć korzyśćmniemał mieć korzyśćmniemał mieć korzyść obfitą,
Znalazł i groch zjedzony, i stłoczone żytostłoczone żytostłoczone żyto.
Niech się miary trzymają i starzy, i młodzi:
I ostrożność zbyteczna częstokroć zaszkodzi.

2 Źródło: Ignacy Krasicki, Groch przy drodze.
turbować
srodze
zejść
wetować
profit
mniemał mieć korzyść
stłoczone żyto
RNQeYZkFyIgNU1
Ćwiczenie 1
Zaznacz nadrzędne zasady, wokół których zbudowany został morał bajki Groch przy drodze: Możliwe odpowiedzi: 1. poświęcenie, 2. umiar, 3. wstrzemięźliwość, 4. przebiegłość

Tekst do ćwiczeń 2–4

Ignacy Krasicki Wyżeł i brytan

Wyżeł, czołgacz podchlebny, zdrajca skryty w duchu,
Chcąc się panu przymilić stawał na podsłuchu
I nosił raz w raz plotki, układny i tajny,
Jak to jemu podobnych obyczaj zwyczajny,
Wtem złodziej, co na dobrą porę w nocy czekał,
Nakarmił wyżła skrycie i wyżeł nie szczekał;
A gdy i brytanowi przysmaczka użyczył,
Rzucił wierny pieczenia, złodzieja skaleczył. 
Uciekł ten; wyżeł pobiegł tymczasem do pana,
Dzikim, wściekłym zabójcą mianował brytana.
I wypchnięto go z domu; a złodziej skradłskradłskradł w nocy.
Poznał pan poniewczasie, jak był ku pomocy
Ów, którego wypędził, więc nazad powrócił,
A wyżeł zdrajca, co się lizał, bałamucił,
Gdy na nowo zamyślał, jak kogo uwięziuwięzićuwięzi,
Zyskał, czego był godzien: uwiązłuwiązłuwiązł na gałęzi.

3 Źródło: Ignacy Krasicki, Wyżeł i brytan.
skradł
uwięzić
uwiązł
111
Ćwiczenie 2

Scharakteryzuj bohaterów bajki Wyżeł i brytan. W tym celu uzupełnij mapę myśli, w której zgromadzisz jak najwięcej potrzebnego słownictwa.

R1Ef6N2MtxTKR
(Uzupełnij).
R1O2rjqWqPy3T
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: bohaterowie
    • Elementy należące do kategorii bohaterowie
    • Nazwa kategorii: wyżeł
      • Elementy należące do kategorii wyżeł
      • Nazwa kategorii: cechy
      • Nazwa kategorii: cytaty
      • Koniec elementów należących do kategorii wyżeł
    • Nazwa kategorii: brytan
      • Elementy należące do kategorii brytan
      • Nazwa kategorii: cechy
      • Nazwa kategorii: cytaty
      • Koniec elementów należących do kategorii brytan
      Koniec elementów należących do kategorii bohaterowie
Rjfo7k0TxXUyf1
Ćwiczenie 3
Zaznacz klasycystyczną zasadę, na jakiej zbudowana jest bajka Wyżeł i brytan: Możliwe odpowiedzi: 1. podobieństwo, 2. analogia, 3. kontrast, 4. dysproporcja
11
Ćwiczenie 4

Zapoznaj się z fragmentem tekstu Wacława Borowego, a następnie wyjaśnij, na czym polega ironia w bajce Wyżeł i brytan.

Wacław Borowy O bajkach Krasickiego

[…] obiektywizm narracyjny Krasickiego bywa często ironiczny. Ironia jest naczelnym środkiem, przy którego pomocy zaznacza on w bajkach udział swojej indywidualności uczuciowej, dystans, jaki go dzieli od zjawisk przedstawionych. Są pewne bajki, które od początku do końca są ironiczne.

4 Źródło: Wacław Borowy, O bajkach Krasickiego, [w:] Józef T. Pokrzywniak, Ignacy Krasicki, Warszawa 1992, s. 244–245.
R1YAZG1cEXHij
(Uzupełnij).

Tekst do ćwiczenia 5.

Ignacy Krasicki Kogut i kot

Kot sprawiedliwy koguta dławiłdławićdławił
Za to, iż się czynami zbyt złymi osławiłosławić sięosławił.
A te czyny były takie:
Budził zwierzęta wszelakie,
A budzić się nie godzi,
Sen przerwany zdrowiu szkodzi. 
Małżeńskiej wiary koty wielbiciele —
On miał żon wiele;
A co gorzej nieprzykładnie,
Szkaradnie,
Bez względu na pokrewieństwa
Wchodził w małżeństwa. 
Dławiącemu,
Jak mógł, rzekł po swojemu
DławnydławnyDławny:
«Sędzio sławny!
Przykładny kocie!
Wiem ja o twojej żarliwej cnocie
I kiedy się jej dziwię,
Pozwól, niech się też usprawiedliwię:
Mój ród jeśli rozpładzam,
Ludziom przeto dogadzam,
Piejąc budzę do pracy:
I majętni, i żebracy
Dlatego mnie chowają».
«Na tobie się nie znają —
Rzekł kot. — A że ja głodny,
Więc ty życia niegodny».

5 Źródło: Ignacy Krasicki, Kogut i kot.
dławić
osławić się
dławny
11
Ćwiczenie 5

Udowodnij, że w bajce Kogut i kot Ignacego Krasickiego występują konwencjonalne postaci, a utwór jest alegoryczny. W tym celu uzupełnij formularz. 

RexaKW4m1cgVm
kogut (Uzupełnij). kot (Uzupełnij). alegoria (Uzupełnij).
RGE6JnmNIhbkE
uniwersalna wymowa (Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 6

Zgromadź po trzy argumenty świadczące o tym, że w bajkach Ignacego Krasickiego można odnaleźć nawiązania do takich nurtów filozoficznych jak empiryzm i racjonalizm. Swoje spostrzeżenia uzupełnij odpowiednimi cytatami. 

RJ11Rsdxu3LT2
Empiryzm. argumenty (Uzupełnij). cytaty (Uzupełnij). Racjonalizm. argumenty (Uzupełnij). cytaty (Uzupełnij).
R1WGpX4SvPgX7
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z fragmentem tekstu starożytnego filozofa Sekstusa Empiryka i wyjaśnij, na czym polega sceptycyzm Ignacego Krasickiego w bajkach. Przytocz odpowiednie cytaty.

Sekstus Empirikus Zarysów Pirrońskich księga pierwsza, druga i trzecia

Sceptyk tedy, widząc tak wielką rozbieżność w świecie, wstrzymuje się od wyrokowania, że coś jest z natury dobre czy też złe, albo że w ogóle winno być zrobione, za czym i w tej dziedzinie stroni od dogmatycznej karkołomności, idzie zaś, beż żadnych uroszczeń stanowieńczych, tylko za doświadczeniem życiowym i dlatego pozostaje zgoła nieczuły na rzeczy urojone, a rzeczy narzucone musem odczuwa w sposób umiarkowany.

6 Źródło: Sekstus Empirikus, Zarysów Pirrońskich księga pierwsza, druga i trzecia, tłum. A. Krokiewicz, Kraków 1931, s. 159.
ReVU9hFi2WJnV
przykład antonimu: (Uzupełnij). uzasadnienie jego zastosowania: (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Ignacy Krasicki – mentor, dydaktyk czy moralizator? Omów zagadnienie na podstawie bajek. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.

RcZHrCrsHToHK
(Uzupełnij).