Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R1BrW8rrmbq651

Ćwiczenie 1

Liczbą przestrzenną (Lp) nazywamy:

sumę wolnych par elektronowych atomu centralnego oraz par elektronowych sigma (σ)
sumę wolnych par elektronowych atomu centralnego oraz par elektronowych pi (Π)
sumę wolnych par elektronowych dowolnego atomu oraz par elektronowych pi (Π)

RkWKID0mVkXNz1

Ćwiczenie 2

Połącz w pary nazwy orientacji przestrzennych z odpowiednimi związkami. orientacja dygonalna Możliwe odpowiedzi: 1.

{IF}_{7}

, 2.

{SF}_{6}

, 3.

{CO}_{3}^{2 -}

{BF}_{3}

{NO}_{3}^{-}

, 4.

{NH}_{4}^{+}

{CH}_{4}

, 5.

{CO}_{2}

{BeCl}_{2}

HCN

, 6.

{PCl}_{5}

orientacja trygonalna Możliwe odpowiedzi: 1.

{IF}_{7}

, 2.

{SF}_{6}

, 3.

{CO}_{3}^{2 -}

{BF}_{3}

{NO}_{3}^{-}

, 4.

{NH}_{4}^{+}

{CH}_{4}

, 5.

{CO}_{2}

{BeCl}_{2}

HCN

, 6.

{PCl}_{5}

orientacja tetragonalna (tetraedryczna) Możliwe odpowiedzi: 1.

{IF}_{7}

, 2.

{SF}_{6}

, 3.

{CO}_{3}^{2 -}

{BF}_{3}

{NO}_{3}^{-}

, 4.

{NH}_{4}^{+}

{CH}_{4}

, 5.

{CO}_{2}

{BeCl}_{2}

HCN

, 6.

{PCl}_{5}

orientacja pentagonalna Możliwe odpowiedzi: 1.

{IF}_{7}

, 2.

{SF}_{6}

, 3.

{CO}_{3}^{2 -}

{BF}_{3}

{NO}_{3}^{-}

, 4.

{NH}_{4}^{+}

{CH}_{4}

, 5.

{CO}_{2}

{BeCl}_{2}

HCN

, 6.

{PCl}_{5}

orientacja heksagonalna Możliwe odpowiedzi: 1.

{IF}_{7}

, 2.

{SF}_{6}

, 3.

{CO}_{3}^{2 -}

{BF}_{3}

{NO}_{3}^{-}

, 4.

{NH}_{4}^{+}

{CH}_{4}

, 5.

{CO}_{2}

{BeCl}_{2}

HCN

, 6.

{PCl}_{5}

orientacja heptagonalna Możliwe odpowiedzi: 1.

{IF}_{7}

, 2.

{SF}_{6}

, 3.

{CO}_{3}^{2 -}

{BF}_{3}

{NO}_{3}^{-}

, 4.

{NH}_{4}^{+}

{CH}_{4}

, 5.

{CO}_{2}

{BeCl}_{2}

HCN

, 6.

{PCl}_{5}

IF7, CO2, BeCl2, HCN, PCl5, NH4+, CH4, SF6, CO32-, BF3, NO3-

orientacja dygonalna
orientacja trygonalna
orientacja tetragonalna (tetraedryczna)
orientacja pentagonalna
orientacja heksagonalna
orientacja heptagonalna

Ćwiczenie 3

R2soUj2X3n8cG

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RHy0aTc1IaHrO

RufKP4zLJ2DZa

Grafika przedstawiająca kształt cząsteczki amoniaku. Atom azotu z wolną parą elektronów łączy się na dole z trzema atomami wodoru, tworząc piramidę trygonalną. Obok jest wzór amoniaku przypominający kształt latawca. — Grafika przedstawiająca kształt cząsteczki amoniaku
Źródło: GroMar Sp. z o.o. opracowano na podstawie: M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia : Liceum - poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko-Biała 2010, licencja: CC BY-SA 3.0.

L_{WPE} = \frac{1}{2} \cdot (5 - 3 \cdot 1) = 1

L_{H} = 3 + 1 = 4

Typ hybrydyzacji $s p^{3}$ .

Ćwiczenie 4

R7bM4GCFRYCoZ

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1bMsLyBbo9iy

R1QGa23RcIudE

Na ilustracji jest cząsteczka siarkowodoru. Atom siarki łączy się z dwoma atomami wodoru. Atom siarki ma dwie pary wolnych elektronów. — Cząsteczka siarkowodoru
Źródło: GroMar Sp. z o.o. opracowano na podstawie: M. Krzeczkowska, J. Loch, A. Mizera, Repetytorium chemia : Liceum - poziom podstawowy i rozszerzony, Wydawnictwo Szkolne PWN, Warszawa - Bielsko-Biała 2010, licencja: CC BY-SA 3.0.

L_{H} = 2 + \frac{1}{2} \cdot (6 - 2 \cdot 1) = 4

Hybrydyzacja $s p^{3}$ .

Budowa kątowa.

$Kąt pomiędzy wiązaniami = 92,2 °$

Dwie wolne pary elektronowe.

Ćwiczenie 5

RTclwaPjhlcj2

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1Awgujt2d2bA

L_{W} = 4

L_{WPE} = \frac{1}{2} \cdot (5 - 4 \cdot 2 + 3) = 0

L_{H} = 0 + 4 = 4

Hybrydyzacja $s p^{3}$ .

Kształt jonu: tetraedryczny.

Ćwiczenie 6

ReZhxNCLn5hVT

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RqCTiEooHvTca

Cząsteczka ${BH}_{3}$ ma kształt trójkątny.

Liczba wiązań sigma: $3$ .

Liczba wolnych par elektronowych:

\frac{(3 - 3 \cdot 1)}{2} = 0

Liczba orbitali zhybrydyzowanych: $3 + 0 = 3$ , czyli występują trzy orbitale zhybrydyzowane, z czego wynika, że atom B jest w stanie hybrydyzacji $s p^{2}$ .

Ćwiczenie 7

RIlTH1Jb8K8hO

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RFHNMTXiML9Vd

L_{WPE} = \frac{1}{2} \cdot (4 - 4 \cdot 1) = 0

L_{H} = 0 + 4 = 4

Hybrydyzacja $s p^{3}$ .

Kształt cząsteczki: tetraedryczny.

Ćwiczenie 8

RC3vF68ZtgJj1

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Rf0lB9yAQLC1m

Cząsteczka ${NO}_{2}$

Ze wzoru Lewisa wynika, że dla cząsteczki ${NO}_{2}$ wartość $m$ wynosi $2$ (atom centralny otoczony jest dwoma innymi atomami). Liczbę przestrzenną obliczamy ze wzoru:

L p = n + m

n = \frac{1}{2} (V - C - O) = \frac{1}{2} (5 + 0 - 4) = 0,5

L p = 2 + 0,5 = 2,5

Połówkowa wartość liczby przestrzennej wskazuje, że dwutlenek azotu jest rodnikiem. Geometria niewiążących par elektronowych oraz elektronowych wiązań wokół atomu centralnego odpowiada kształtowi trygonalnemu (hybrydyzacja $s p^{2}$ ). Cząsteczka ma kształt zgięty (litery $V$ ).

Kation nitroniowy ${NO}_{2}^{+}$

Ze wzoru Lewisa wynika, że dla kationu nitroniowego ${NO}_{2}^{+}$ wartość $m$ wynosi $2$ (atom centralny otoczony jest przez dwa inne atomy). Obliczamy liczbę przestrzenną:

n = \frac{1}{2} (5 - 1 - 4) = 0

L p = 2 + 0 = 2

Geometria par elektronowych wiązań wokół atomu centralnego (brak wolnych par elektronowych) jest liniowa (hybrydyzacja $s p$ ).

Anion azotanowy( $III$ ) ${NO}_{2}^{-}$

Ze wzoru Lewisa wynika, że dla anionu azotanowego( $III$ ) ${NO}_{2}^{-}$ wartość $m$ wynosi $2$ (atom centralny otoczony jest przez dwa inne atomy). Obliczamy liczbę przestrzenną:

n = \frac{1}{2} (5 + 1 - 4) = 1

L p = 2 + 1 = 3

Geometria wolnych par elektronowych i par elektronowych wiązań wokół atomu centralnego jest trygonalna (hybrydyzacja $s p^{2}$ ). Po odrzuceniu niewiążącej pary elektronowej kształt cząsteczki jest kątowy (litera $V$ ).

Ćwiczenie 9

R1cDU0Z7L990O

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1NplyI8GTGsC

$L_{H} = 3 + \frac{1}{2} \cdot (3 - 3 \cdot 1) = 3$ ⇒ hybrydyzacja $s p^{2}$ ⇒ kształt cząsteczki: trójkąt (w środku atom boru).

Ze względu na symetryczność cząsteczki (oś symetrii), wnioskujemy o jej zerowym momencie dipolowym.

RNC8WFqEpBntq31

Ćwiczenie 10

W oparciu o koncepcję VSEPR uzupełnij poniższą tabelkę.

typ hybrydyzacji atomu centralnego, liczba wolnych par elektronowych na atomie centralnym, liczba wiązań sigma, kształt przestrzenny, kąt między wiązaniami [°], sp³, 107, sp³, brak, tetraedr, sp³, 105, sp³, 1, piramida trygonalna, 1, 4, 5, 5, 6, 6, brak, piramida trygonalna, piramida trygonalna, tetraedr, układ kątowy, układ kątowy, 108, 108, 106, 105, 110, 109, układ kątowy, tetraedr, tetraedr, brak

cząsteczka lub jon	NH₃	NH₄⁺	H₂O	H₃O⁺
typ hybrydyzacji atomu centralnego	sp³	sp³	sp³	sp³
liczba wolnych par elektronowych na atomie centralnym		brak		1
liczba wiązań sigma
kształt przestrzenny		tetraedr		piramida trygonalna
kąt między wiązaniami [°]	107		105

Gra edukacyjna

Dla nauczyciela