Sprawdź się
Wyjaśnij, jaki wpływ na odbiór czytelniczy i obserwację przemiany głównego bohatera ma narracja zastosowana przez Antoniego Liberę w powieści Madame.
Zapoznaj się z dwoma fragmentami Madame Antoniego Libery. Wyjaśnij, dlaczego narrator opowiedział swojemu uczniowi nieprawdę o historii zauroczenia sprzed lat. W swojej odpowiedzi odnieś się do metamorfozy, jaką przechodzi główny bohater.
Fragment 1.
MadameDzień po mych urodzinach nadeszła z Francji przesyłka. Był to niewielki pakiet. [...] Przesyłka zawierała płaskie, czarne pudełko z kolorowym portretem paroletniego Mozarta i złotym, stylizowanym, wytłaczanym napisem: „Hommage à Wolfgang Amadeus Mozart”. [...] Znała i pamiętała datę moich urodzin! Znała mój adres! - Skąd? - Mogła z papierów szkolnych. - Oznaczałoby to, że wypisała go sobie i zabrała go ze sobą. [...] Samym pomysłem prezentu - że ma to być właśnie pióro - nawiązywała zarówno do mojej interpretacji zajęcia gwiezdnej Panny, jak i do mego wyznania, iż chciałbym być pisarzem.
Źródło: Antonii Libera, Madame, Kraków 2008, s. 368–369.
Fragment 2.
Madame- Kiedy pan chodził do szkoły - zaczął niepewnym głosem - to dyrektorką była podobno jakaś Francuzka… czy może pół‑Francuzka? ... właśnie nie wiem dokładnie… -Była Polką - odrzekłem. - Tyle, że dwujęzyczną. Mówiła po francusku jak rodowita Francuzka. [...] -Ale czy prawdą jest… [...] że miał pan z nią wielki romans?
[...]
-Nie była mi obojętna. Fascynowała mnie. Pisałem pod jej kierunkiem kunsztowne wypracowania. Aż jedno z nich [...] zgłoszone przez nią na konkurs Ambasady Francuskiej dla młodzieży szkół średnich uczących się francuskiego, zyskało wyróżnienie i dało mi prawo udziału w tak zwanej ,,letniej szkole” w pobliżu Tours nad Loarą. Zasada była taka, że jechało się na nią ze swoim nauczycielem [...]. Pojechaliśmy razem. Uczeń i pani profesor. [...] Spotkaliśmy się na stacji i poszliśmy w masyw Mont Blanc. [...] Wzruszenie spotęgowane rozrzedzonym powietrzem [...] sprawiło, że zasłabła. Starałem się ją ocucić. „Na co sobie pozwalasz”, powiedziała przekornie, gdy odzyskała przytomność. „Ośmielam się panią ratować”, odpowiedziałem z uśmiechem. [...] Na pamiątkę tej całej, osobliwej przygody dostałem od niej pióro. [...] Opuścił wolno głowę. Nie wiedział, co zrobić z rękami. Wreszcie, po długiej chwili, wyszeptał - jakby do siebie: -Wtedy to były czasy!.Źródło: Antoni Libera, Madame, Kraków 2008, s. 387–388.
Zapoznaj się z fragmentem tekstu Tomasza Burka Grzech straconej młodości, w którym prezentuje on postać głównego bohatera Madame Antoniego Libery. Zacytuj fragmenty, w których autor objaśnia przyczyny klęski głównego bohatera.
Melancholik rozczarowany samym sobą, światem, który go otacza, marnością czasów, w których wypadło mu uczyć się, dojrzewać i stawiać chwiejne kroki na drodze życia. Urodził się wszak „w Polsce zrujnowanej przez wojnę i gwałtem opanowanej przez sowiecki komunizm i tam się wychował. Było to doświadczenie deprawujące, niszczące, wypaczające świadomość”. Kiedy zdarza mu się po latach zastanawiać nad wczesnymi etapami życia, niechybnie przesądzającymi o późniejszym jego losie, usposobieniu i stanie ducha, układają się one za każdym razem w czarną konstelację niedokonań i niespełnień. Trapiła go zagadka łaski wiary. Sprawiedliwie trzeba przyznać, że jego marzenia sięgały zawsze wysoko. W domenie intelektualnej pociągała go zwłaszcza zagadka materii i tajemnica kosmosu: chciał zostać bodaj astrofizykiem. Jednocześnie mirażami kariery artystycznej kusiła go muzyka. Tak czy inaczej pragnienia te okazały się nieziszczalne. [...] Jątrząca świadomość miłosnej porażki, podsycana absurdami i ciągłymi upokorzeniami życia w Polsce Ludowej, w realnym socjalizmie, kazała ujmować mu dolę człowieczą w fatalistycznych kategoriach straty nie do odrobienia i sprawy przegranej. Toteż tytuł jego pierwszej powieści, opublikowanej przez pewną oficynę emigracyjną w drugiej połowie lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku, choć nawiązywał do Conradowskiego romansu Zwycięstwo, nie mógł brzmieć inaczej niż Klęska.
Źródło: Tomasz Burek, Grzech straconej młodości, „Więź” 2009, nr 7, s. 15.
Napisz odpowiedź skierowaną do Tomasza Burka, którą można by zamieścić w liście otwartym stanowiącym obronę bohatera powieści Madame. Odnieś się do treści powieści, odpowiadając na poszczególne zarzuty krytyka. Twój tekst powinien liczyć 100‑150 słów.
Wybierz najtrafniejsze w twojej opinii zakończenie poniższego zdania i udowodnij jego trafność, formułując dwa argumenty.
Metamorfoza bohatera powieści Madame z młodzieńca‑marzyciela w człowieka dojrzałego, świadomego swoich dokonań i zaniechań
A. nie zakończyła się nigdy, gdyż bohater pozostał człowiekiem niedojrzałym, wiecznym chłopcem.
B. zakończyła się, kiedy zakończył pracę nad swoją książką, ukrywając się w czasie stanu wojennego.
C. zakończyła się po spotkaniu z uczniem, któremu opowiedział wyidealizowaną wersję historii swojego związku z Madame, wiedząc, że mit ,,dawnych czasów” musi funkcjonować.
Antoni Libera twierdzi, że Madame to parodia Bildungsroman, polemika z utartymi schematami prezentowania tematu dojrzewania. Wskaż przejawy zabiegów parodystycznych oraz elementy polemiki z wymienionymi schematami.
Antoni Libera twierdzi, że Madame to parodia Bildungsroman, polemika z utartymi schematami prezentowania tematu dojrzewania. Wymień przejawy zabiegów parodystycznych oraz elementy polemiki z wymienionymi schematami.