Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

R19cNBQ63cK4r1

Ćwiczenie 1

Uzupełnij poniższe zdania.

bezbarwną cieczą, $C_{7} H_{9}$ , $C_{7} H_{8}$ , bezbarwną cieczą, $C_{6} H_{6}$ , fenol, toluen, brunatną cieczą, żółtą cieczą

Benzen o wzorze sumarycznym .................................... jest .................................... o charakterystycznym zapachu. Metylobenzen o wzorze sumarycznym .................................... jest pochodną benzenu. Jego nazwa zalecana przez IUPAC to ..................................... Metylobenzen jest .................................... o przyjemnym, intensywnym zapachu. Po raz pierwszy został odkryty przez Polaka – Filipa Neriusza Waltera.

R1ef8BwHlQGit1

Ćwiczenie 2

Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

R1KTiUTw04KNW1

Ćwiczenie 2

Rs5MAZJffwfxt1

Ćwiczenie 3

Elektrofilem w reakcji otrzymywania toluenu metodą Friedla-Craftsa jest:

karbokation ${CH}_{3}^{+}$ .
chlorek glinu.
chlorometan.
benzen.

Rqb0WuUZUnsDV2

Ćwiczenie 4

Uzupełnij poniższe zdanie.

elektrofilowy, chlorometan, acylowania, nukleofilowy, benzen, alkilowania

W pierwszym etapie reakcji .......................... benzenu, metodą Friedla-Craftsa tworzony jest czynnik ........................... W reakcji tej zasadą Lewisa jest .........................., a kwasem Lewisa chlorek glinu.

Ćwiczenie 5

Przedstaw ogólny schemat reakcji alkilowania benzenu metodą Friedla-Craftsa.

RIx7Yy6pFcD9t

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1coElzz5zxKA2

Ćwiczenie 5

Ćwiczenie 6

Przedstaw mechanizm otrzymywania toluenu na drodze alkilowania benzenu metodą Friedla-Craftsa. Uwzględnij poszczególne etapy reakcji.

R8Za0xAI7QH1K

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

W pierwszym etapie powstaje kabokation ${CH}_{3}^{+}$ .

Etap 1. Utworzenie elektrofila

{CH}_{3} Cl + AlCl \to {CH}_{3}^{+} + {AlCl}_{4}^{-}

Etap 2. Utworzenie karbokationu (produkt pośredni)

R10BKofGVioYZ

Ilustracja — Źródło: GroMar Sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.

Etap 3. Utworzenie toluenu

RLztXJcp1l3HW

RrADzM3RccxAE2

Ćwiczenie 6

Ćwiczenie 7

Oblicz procentową zawartość węgla w benzenie oraz toluenie. Wynik podaj z dokładnością do pierwszego miejsca po przecinku.

R1DmaBm2ssK3c

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

RUilvm6kCQ0f6

Zawartość procentową pierwiastka w danym związku liczymy jako: masę pierwiastka do masy danego związku razy 100%.

% (pierwiastka) = \frac{M_{pierwiastka}}{M_{związku}} \cdot 100 %

M_{benzenu} = 78 \frac{g}{mol}

M_{toluenu} = 92 \frac{g}{mol}

% C w benzenie = \frac{6 \cdot m_{C}}{M_{benzenu}} \cdot 100 % = \frac{72 g}{78 g} \cdot 100 % = 92,3 %

% C w toluenie = \frac{7 \cdot m_{C}}{M_{toluenu}} \cdot 100 % = \frac{84 g}{92 g} \cdot 100 % = 91,3 %

Ćwiczenie 8

W reakcji otrzymywania toluenu metodą Friedla-Craftsa użyto 120 mg benzenu oraz nadmiaru chlorometanu. Oblicz, ile mg toluenu otrzymano, jeżeli reakcja przebiegła z 85% wydajnością. Wynik podaj z dokładnością do drugiego miejsca po przecinku.

RW93DgLlRasum

Rozwiązanie oraz odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Rv7SaQ2TQhG4J

Ponieważ chlorometan został użyty w nadmiarze, to substratem limitującym przebieg reakcji jest benzen.

Z równania reakcji wynika, że 1 mol benzenu daje 1 mol toluenu.

M_{benzenu} = 78 \frac{g}{mol}

M_{toluenu} = 92 \frac{g}{mol}

78 g — 92 g

120 mg — x

x = \frac{92 g \cdot 120 mg}{78 g} = 141,54 mg

Przy 100% wydajności reakcji powstałoby 141,54 mg toluenu. Wydajność tej reakcji wyniosła 85%, dlatego:

100 % — 141,54 mg

85 % — y

y = \frac{85 % \cdot 141,54 mg}{100 %} = 120,31 mg

Wirtualne laboratorium – I

Dla nauczyciela