Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Pełnia komunistycznego reżimuSystem sprawowania władzy ostatecznie zadekretowano w konstytucji. Przygotowany przez funkcjonariuszy PZPR i skorygowany przez Stalina tekst został przyjęty przez Sejm Ustawodawczy 22 lipca 1952 r. Powstały w konsultacji z Kremlem dokument nie zawierał żadnych gwarancji praw i swobód obywatelskich. Zmodyfikowano nieco system organów władzy państwowej, za które uznano sejm, Radę Państwa i rady narodowe, natomiast za organ administracji państwowej – Radę Ministrów. Zlikwidowano urząd prezydenta, a część jego kompetencji przejęła instytucja kolegialna – Rada Państwa, której pierwszym przewodniczącym został Bierut.
Zapoznaj się z tekstem, a następnie wykonaj ćwiczenie.
Non possumusA gdyby zdarzyć się miało, że czynniki zewnętrzne będą nam uniemożliwiały powoływanie na stanowiska duchowne ludzi właściwych i kompetentnych, jesteśmy zdecydowani nie obsadzać ich raczej wcale, niż oddawać religijne rządy dusz w ręce niegodne. Kto by zaś odważył się przyjąć jakiekolwiek stanowisko kościelne skądinąd, wiedzieć powinien, że popada tym samym w ciężką karę kościelnej klątwy. Podobnie, gdyby postawiono nas wobec alternatywy: albo poddanie jurysdykcji kościelnej, albo osobista ofiara – wahać się nie będziemy. Pójdziemy za głosem apostolskiego naszego powołania i kapłańskiego sumienia, idąc z wewnętrznym spokojem i świadomością, że do prześladowania nie daliśmy najmniejszego powodu, że cierpienie staje się naszym udziałem nie za co innego, lecz za sprawę Chrystusa i Chrystusowego Kościoła. Rzeczy Bożych na ołtarzach Cezara składać nam nie wolno. Non possumus.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
70 lat temu powstała Polska Zjednoczona Partia RobotniczaSiłowe pozbycie się konkurencyjnej partii byłoby dużym błędem taktycznym i w PPR doskonale zdawano sobie z tego sprawę. Owszem, inwigilowano i przeciągano na swoją stronę poszczególnych jej członków, ale z wierzchu zachowywano pozory idealnej współpracy. Prof. Krystyna Kersten pisała o tym w Narodzinach systemu władzy: „Kierownictwo PPR unikało dotąd w swoich stosunkach z PPS drastycznej presji. Gomułka chciał zwłaszcza połączenia z PPS, widząc w tym szansę znacznego wzmocnienia siły i autorytetu sprawującej władzę partii”. I nie była to tajemnica. Władysław Gomułka kokietował otwarcie:
„PPS jest potrzebna i konieczna Polsce, tak samo jak konieczna jest PPR. I pożyteczne, potrzebne i konieczne jest połączenie wartości twórczych obu partii we wspólnym wysiłku. Nie jesteśmy partiami konkurencyjnymi, jesteśmy partiami dopełniającymi się wzajemnie”.
Gomułka jednak wówczas nie wiedział jeszcze, że zostanie odstawiony na boczny tor, kilka miesięcy później Bolesław Bierut wygłosi przeciwko niemu słynny referat „o odchyleniu prawicowym i nacjonalistycznym w kierownictwie partii i o sposobach jego przezwyciężania”, a wypadki będą się toczyć już bez jego udziału.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj ćwiczenie.
KominformNa czele delegacji Polskiej Partii Robotniczej stali Władysław Gomułka i Hilary Minc. Oprócz nich w charakterze gości na obradach obecni byli czterej inni członkowie Biura Politycznego KC PPR: Jakub Berman, Stanisław Radkiewicz, Roman Zambrowski i Aleksander Zawadzki.
Referat programowy O sytuacji międzynarodowej wygłosił na konferencji Andriej Żdanow, najbliższy współpracownik Stalina. Najważniejsze w nim było stwierdzenie o konieczności zacieśnienia współpracy światowego ruchu komunistycznego wobec ostatecznego rozpadu dawnej koalicji antyhitlerowskiej, na miejscu której powstały dwa wrogie wobec siebie obozy: „imperialistyczny i antydemokratyczny” oraz „antyimperialistyczny i demokratyczny”. „Główne niebezpieczeństwo dla klasy robotniczej – mówił Żdanow – w chwili obecnej polega na niedocenianiu sił własnych oraz przecenianiu sił przeciwnika”. Sprawę powołania Biura Informacyjnego, które miałoby zajmować się „koordynacją” działań światowego ruchu komunistycznego, zreferował Władysław Gomułka. Obawiał się on jednak, ażeby nowa instytucja nie miała zbyt szerokich kompetencji i nie stała się tym, czym w przeszłości był Komintern, czyli organizacją ograniczającą samodzielność poszczególnych partii komunistycznych i narzucającą im taktykę oraz główne kierunki działania.