Przypomnij sobie, na czym polegają oddziaływania nieantagonistyczne. Zauważ, że wszystkie one działają na korzyść przynajmniej jednego z organizmów będących w interakcji, przy czym żaden z nich nie ponosi strat. Zastanów się, jakie jest ich znaczenie biologiczne.

Komensalizm:

• sępy korzystające z resztek pokarmowych pozostawionych przez inne zwierzęta;

• hieny korzystające z resztek pokarmowych pozostawionych przez inne zwierzęta.

Mutualizm fakultatywny:

• bawoły i ptaki bąkojady – ptaki żywią się owadami bytującymi w skórze bawołów, natomiast bawoły pozbywają się w ten sposób uciążliwych pasożytów;

• owady zapylające i kwiaty – zapylacze korzystają ze słodkiego nektaru produkowanego przez kwiaty jako źródła pokarmu; jednocześnie, przelatując między różnymi kwiatami tego samego gatunku rośliny, przenoszą pyłek i dokonują zapylenia.

Mutualizm obligatoryjny:

• korzenie roślin i grzyby – rośliny dostarczają strzępkom grzyba część substancji pokarmowych wytworzonych w procesie fotosyntezy, w zamian grzyb wspomaga roślinę w pobieraniu wody i soli mineralnych oraz dostarcza jej substancje wzrostowe;

• rośliny bobowate i bakterie brodawkowe – bakterie dostarczają roślinom przyswajalne formy azotu, natomiast rośliny bobowate dzielą się z bakteriami substancjami odżywczymi wyprodukowanymi w procesie fotosyntezy.

Przypomnij sobie, jakie przystosowania w budowie i funkcjach organizmu wykształcili roślinożercy. Zastanów się, czym różni się przewód pokarmowy zwierząt roślinożernych od innych grup zwierząt.

Przykłady adaptacji:

• duża i silnie pobrużdżona powierzchnia zębów, która ułatwia rozcieranie pokarmu roślinnego;

• przewód pokarmowy jest na ogół dłuższy niż zwierząt mięsożernych;

• żołądek roślinożernych przeżuwaczy zasiedlają symbiotyczne bakterie rozkładające celulozę.

Zamieszczony tekst przedstawia trzy zależności między organizmami. Zastanów się, o jakie organizmy chodzi, i ustal, jaki rodzaj interakcji występuje między nimi.

Oddziaływanie pomiędzy sosną a hubą korzeniową to pasożytnictwo. Zależność między hubą korzeniową a grzybami żyjącymi w związkach z korzeniami brzozy i jawora to allelopatia. Interakcja między grzybami żyjącymi w związku z korzeniami brzóz i jaworów to mutualizm.

Pasożyty żyją kosztem żywiciela, czerpiąc z jego ciała substancje pokarmowe. Przypomnij sobie, które cechy budowy są przystosowaniami do pasożytniczego trybu życia. Zwróć uwagę na obecność struktur przytwierdzających pasożyta do ciała żywiciela oraz na budowę i funkcje ich układu rozrodczego.

Tasiemiec uzbrojony jest pasożytem zwierzęcym, którego przystosowaniami do pasożytnictwa są: silnie rozwinięty układ rozrodczy, produkujący dużą liczbę jaj, oraz haczyki i przyssawki, przytwierdzające tasiemca do ściany jelita cienkiego gospodarza.

Kleszcz jest pasożytem zwierzęcym, którego przystosowaniami do pasożytnictwa są: odnóża gębowe, pozwalające wykryć potencjalnego żywiciela, oraz ssący narząd gębowy, pozwalający na zakotwiczenie się w skórze i pobieranie krwi z ciała gospodarza.

Zwróć uwagę na to, że próba kontrolna jest próbą odniesienia, którą możemy porównać do pozostałych. Różni się od próby badanej tym, że nie działa na nią żaden badany czynnik. Pomyśl, jaka zależność ekologiczna istnieje między siewkami jabłoni domowej a substancjami wydzielanymi przez trawę. Weź pod uwagę, czy woda przepuszczona przez glebę i przez glebę z trawą wzbogaca się o jakieś substancje. Jeśli tak, to jak je nazywamy? Następnie sformułuj hipotezę, czyli zdanie oznajmujące uwzględniające zależność między badanymi organizmami. W kolejnym kroku sformułuj wniosek, który będzie potwierdzeniem lub zaprzeczeniem postawionej hipotezy.

Próbą kontrolną jest zestaw A.

Przykładowa hipoteza badawcza:

Substancje wydzielane przez trawę wpływają negatywnie na wzrost siewek jabłoni domowej.

Przykładowe wnioski:

Trawa wydziela substancje allelopatyczne hamujące wzrost siewek jabłoni domowej.