Zastanów się, jaki stan skupienia mają powyższe mieszaniny. Następnie, w każdym z przykładów, określ, jakie substancje stanowią fazę zdyspergowaną, a jakie ośrodek rozpraszający.

1. Faza zdyspergowana – ciało stałe (skrobia), ośrodek rozpraszający – ciecz (woda).

2. Faza zdyspergowana – ciecz (woda), ośrodek rozpraszający – ciało stałe (proszek).

3. Faza zdyspergowana – ciecz (woda), ośrodek rozpraszający – gaz (powietrze).

Jaką wielkość mają drobiny ulegające tym metodom?

Metoda dyspersyjna opiera się głównie na procesach fizycznych i polega na rozdrobnieniu większych cząstek na mniejsze w ośrodku dyspersyjnym. Metoda kondensacyjna otrzymywania koloidów polega nie na rozpadzie, a na łączeniu się jonów lub cząstek w większe cząsteczki czy zespoły. Metoda kondensacyjna opiera się zarówno o procesy fizyczne, jak i reakcje chemiczne.

Obserwacje: Zwróć uwagę, w jaki sposób wiązka światła przechodzi przez naczynie z mieszaniną. Czy obserwujesz załamywanie się światła?

Przykładowe doświadczenie, które pozwala wykazać różnice pomiędzy roztworem właściwym, koloidalnym i zawiesiną.

Sprzęt i odczynniki laboratoryjne:

• trzy szklane zlewki;

• siarczan($\text{VI}$) miedzi($\text{II}$);

• mleko;

• mąka;

• woda.

Przebieg doświadczenia:

• Należy przygotować trzy zlewki.

• W pierwszej zlewce przygotować roztwór właściwy (np. poprzez rozpuszczenie szczypty siarczanu($\text{VI}$) miedzi($\text{II}$) w wodzie), w drugiej roztwór koloidalny, np. mleko, w trzeciej zawiesinę, np. mąkę z wodą.

• Następnie, na skutek obserwacji wizualnej, można zaobserwować znaczne różnice między tymi roztworami i rozróżnić je od siebie.

• Udać się do zaciemnionego pomieszczenia. Wszystkie trzy zlewki z zawartościami należy ustawić w pobliżu (w odległości ok. $5 \mathrm{cm}$ ) białej ściany, następnie przez każdą z nich należy przepuścić wiązkę światła z latarki lub lasera.

Obserwacje:

Roztwór właściwy, np. wodny roztwór siarczanu($\text{VI}$) miedzi($\text{II}$): wiązka światła przechodzi bez załamywania się na rozpuszczonych cząstkach w roztworze  (intensywność światła na ścianie będzie taka sama).

Roztwór koloidalny, np. mleko – światło ulega rozproszeniu i widać charakterystyczny stożek świetlny.

Zawiesina, np. mieszanina mąki i wody – wiązka światła nie przechodzi przez zawiesinę, nie obserwuje się światła na ścianie.

Schemat doświadczenia:

R14fXgar2mPEK

Ilustracja przedstawiająca schemat doświadczenia opisany: "Oddziaływanie światła z różnymi mieszaninami ciekłymi". Na stole laboratoryjnym znajdują się kolejno ustawione zlewki: pierwsza z roztworem właściwym, druga z koloidem oraz trzecia z zawiesiną. Przez zlewki przechodzi światło latarki.

Mleko wapienne to zawiesina wodorotlenku wapnia ($\text{Ca}{\left(\text{OH}\right)}_2$) w wodzie. Mleko krowie jest roztworem koloidalnym.

Sposób $\text{I}$:

Uczeń mógłby odstawić zlewki z badanymi próbkami na pewien czas (np. na dwie godziny). Po tym czasie mógłby sprawdzić wygląd próbek. W jednej z nich uczeń nie powinien zaobserwować zmian (mleko krowie). Z kolei druga z próbek (mleko wapienne) powinna się w widoczny sposób rozwarstwić.

Sposób $\text{II}$:

Uczeń mógłby rozróżnić badane próbki wykorzystując efekt Tyndalla. W tym celu powinien udać się do zaciemnionego pomieszczenia, ustawić zlewki z próbkami w niewielkiej odległości od ściany i przez każdą z analizowanych próbek przepuścić wiązkę światła, np. z lasera (kierując ją w stronę ściany).

W przypadku jednej z próbek uczeń powinien zaobserwować charakterystyczny stożek świetlny (widoczny również na ścianie). Próbką tą będzie mleko krowie. W przypadku drugiej z próbek (mleko wapienne) uczeń powinien zaobserwować, że wiązka światła nie przechodzi przez próbkę (światło nie jest widoczne na ścianie).