Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
RQRVgxWXcJJ8M1
Ćwiczenie 1
Dokończ zdanie.
Kraje wysoko rozwinięte według HDI mają wskaźnik powyżej… Możliwe odpowiedzi: 1. 0,9., 2. 0,8., 3. 0,7., 4. 0,6.
RSsLJSsrpSnki1
Ćwiczenie 2
Zaznacz państwa zaliczane do globalnego Południa. Możliwe odpowiedzi: 1. większość państw afrykańskich, 2. państwa Ameryki Łacińskiej, 3. Australia i Nowa Zelandia, 4. Państwa Europy Zachodniej
RW8VSuJW1KDyt2
Ćwiczenie 3
Zaznacz, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe. Kraje globalnej Północy charakteryzuje niski przyrost naturalny. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Japonia, podobnie jak inne kraje azjatyckie, należy do krajów rozwijających się. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. PKB per capita poniżej 1005 USD według OECD charakteryzuje państwa słabo rozwinięte. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Gospodarka krajów globalnego Południa oparta jest głównie na rolnictwie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
RHB6uCSSPBJet2
Ćwiczenie 4
Przyporządkuj cechy do odpowiedniego pojęcia. Globalna Północ Możliwe odpowiedzi: 1. kultura prowadząca do izolowania się ludzi, 2. wysokie zarobki, 3. wysoki przyrost naturalny, 4. rodziny mononuklearne, 5. gospodarka oparta na usługach, 6. rodziny wielopokoleniowe, 7. wysokie zadłużenie zagraniczne, 8. ograniczona konsumpcja Globalne Południe Możliwe odpowiedzi: 1. kultura prowadząca do izolowania się ludzi, 2. wysokie zarobki, 3. wysoki przyrost naturalny, 4. rodziny mononuklearne, 5. gospodarka oparta na usługach, 6. rodziny wielopokoleniowe, 7. wysokie zadłużenie zagraniczne, 8. ograniczona konsumpcja
31
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z opisem i wykonaj polecenie.

1
Gospodarka Nepalu

Warunki naturalne nie sprzyjają rozwojowi rolnictwa – tereny górskie, wieczne śniegi i lodowce stanowią aż 15% powierzchni kraju. Nierównomierne jest rozmieszczenie upraw. W Terai skupia się ponad połowa wszystkich upraw. Uprawia się głównie ryż (poza nim kukurydzę, pszenicę, ziemniaki, trzcinę cukrową). Hoduje się bydło rogate, kozy, bawoły, wypasa owce i jaki. Lasy dostarczają cennych gatunków drzew na eksport (drewno salowe), niestety eksploatacja ich ma charakter gospodarki rabunkowej. Nepal jest też znaczącym producentem narkotyków – haszyszu i marihuany.

Do 1951 r. przemysł nie istniał, obecnie działają zakłady przemysłu przetwórstwa produktów rolnych, bawełny i juki, tartaki, zakłady tytoniowe i cementownie. Są one zlokalizowane głównie w kotlinie Katmandu i w rejonie przygranicznym z Indiami. Nadal jednak ze względu na brak odpowiedniej sieci komunikacyjnej brakuje warunków do rozwoju. Ponadto bogactwa mineralne są słabo zbadane. Stwierdzono występowanie rud żelaza, miedzi i innych, jednak wydobywa się [jedynie - dop. red.] mikę we wschodniej części kraju.

Bardzo ważną rolę odgrywa produkcja rzemieślnicza i chałupnictwo. Tradycyjne rzemiosło rozwinięte jest w całym kraju zarówno na wsi, jak i w miastach.

cyt2 Źródło: Gospodarka Nepalu, dostępny w internecie: travelplanet.pl [dostęp 19.07.2020 r.].
R1X4S6hM7K8rA
Podaj, do jakiej grupy krajów pod względem rozwoju należy państwo scharakteryzowane w powyższym tekście. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 6
Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj polecenie.
Zapoznaj się z opisem ilustracji i wykonaj polecenie.
RAnsach0wSLzZ
Źródło: Zouavman Le Zouave , licencja: CC BY-SA 3.0.
R1aNR3tokd24v
Wskaż, jaki problem został przedstawiony na ilustracji. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.

1
PAP W ciągu 15 lat na świecie może przybyć 1 mld mieszkańców slumsów

Dziś w miastach mieszka już 54 proc. mieszkańców globu, a w 2050 r. będzie ich 66 proc. Wyzwaniem dla rządzących będzie bieda - w slumsach obecnie mieszka miliard ludzi, a jeśli nic się nie zmieni, to w ciągu 15 lat liczba ta się podwoi - wynika z raportu EY.

750 największych miast świata odpowiada dziś za 57 proc. globalnego PKB, a do 2030 r. liczba ta zwiększy się do 61 proc.

Do 2030 r. w tych największych miastach będzie mieszkało o 220 mln konsumentów klasy średniej więcej niż obecnie. Będą oni odpowiadali za 60 proc. światowych wydatków.

Gdzie najwięcej?

Najwięcej młodych ludzi będzie rodzić się w miastach Afryki, takich jak Lagos, Abuja, Dar es Salaam i Luanda. EY nazywa to wręcz „eksplozją demograficzną”, bo w 2030 r. 90 proc. dzieci w grupie wiekowej 0‑14 zamieszkiwać będzie jedno z afrykańskich miast. Jednocześnie w 122 miastach spośród 750 największych aglomeracji świata populacja będzie się kurczyć. Większość z tych miast zlokalizowanych jest w Europie Wschodniej, Niemczech, Włoszech, Japonii, Korei Płd. i Chinach.

Zdaniem autorów raportu miasta będą rozwijać się przede wszystkim w krajach z szybkim wzrostem PKB, w tym głównie w Afryce. Jednak pięć największych metropolii, czyli Tokio, Nowy Jork, Los Angeles, Londyn i Paryż utrzyma swoją kluczową rolę biznesową i handlową. Będzie jednak stopniowo rosło również znaczenie największych chińskich aglomeracji.

cyt3 Źródło: PAP, W ciągu 15 lat na świecie może przybyć 1 mld mieszkańców slumsów, 15.05.2015 r., dostępny w internecie: newsweek.pl [dostęp 19.07.2020 r.].
R1LyxuH16ugl4
Wyjaśnij, jaka jest rola miast w zmniejszaniu różnic w rozwoju państw na świecie. (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z tekstem i wykonaj polecenie.

1
Czy Globalne Południe różni się od Globalnej Północy tylko poziomem rozwoju materialnego?

Kraje globalnego Południa mają olbrzymi, choć często niedoceniany dorobek cywilizacyjny – wystarczy pomyśleć, gdzie wymyślono cyfry i dziesiętny system pozycyjny (Indie), skąd przyszedł do nas papier (Chiny), czy które kraje wydobywają niezbędne do produkcji wszechobecnej w krajach Globalnej Północy elektroniki metale (krajami bogatymi w te surowce są np. Demokratyczna Republika Konga, Zambia, Republika Południowej Afryki). Najpopularniejszy napój na świecie – kawa – wywodzi się z Etiopii. Dziś kawa uprawiana jest w wielu krajach Afryki i Ameryki Południowej.

Mówiąc o dorobku cywilizacyjnym, nie powinniśmy zapominać o bogatej w smaku kuchni, kulturze ubioru czy muzyce. Na przykład gwatemalskie stroje ludowe ze względu na ich unikatowość i czasochłonne wykonanie są przekazywane jako pamiątki z pokolenia na pokolenie i traktowane jak dzieła sztuki. Tango, pochodzące z Argentyny, od wieków jest jednym z tańców wywołujących najwięcej emocji wśród mieszkańców różnych regionów świata. Jeśli chodzi o potrawy, mało który kraj dorównuje Peru, w którym jest podobno blisko 500 tradycyjnych potraw.

Nie mniej istotnym bogactwem są cuda natury. Kraje Południa posiadają unikatowe skarby, takie jak np. wodospad Wiktorii w Zambii, Puszcza Amazońska w Brazylii i Boliwii, rozległe przestrzenie parków narodowych pełnych dzikich i wolno żyjących zwierząt w Tanzanii czy Kenii, najwyższe góry świata w Nepalu. Mówiąc o Nepalu, nie można zapomnieć, że żyje tam słynny lud Szerpów, od pokoleń zamieszkujący najwyższe partie Himalajów. W żadnym narodzie na świecie nie ma tylu himalaistów i zdobywców najwyższej góry świata.

Również w dziedzinie sportu niektóre kraje Południa przewyższają bogatą Północ. Przykładem mogą być sławni na cały świat biegacze z rejonu Wschodniej Afryki czy robiący zawrotną karierę sprinterzy z Jamajki. Rekordy tych sportowców zachwycają również z racji tego, że ich talenty nie są finansowo wspierane, tak jak to ma miejsce w krajach Północy, gdzie wielu sportowców otrzymuje ogromne stypendia i wsparcie, tak aby mogli się skupić jedynie na treningach.

Kraje Południa opierają się również unifikacji, jeśli chodzi o tradycyjne wierzenia i praktyki religijne. Jest to zagadnienie szczególnie ciekawe ze względu na to, że wierzenia te są żywe i ulegają ciągłym zmianom, również synkretyzując się z religiami, takimi jak chrześcijaństwo czy islam. Np. w Afryce wielu ludzi jednocześnie deklaruje bycie chrześcijaninem oraz przynależność do tradycyjnego systemu wierzeń. Powszechna jest również wiara w magię, zwłaszcza w religiach afrykańskich, jak również przypisywanie mocy przedmiotom czy przyrodzie. Zgłębianie tej dziedziny życia w krajach Południa pozwala odkryć niekończące się pokłady historycznych warstw kulturowych tworzących obecny sposób życia mieszkańców tych krajów.

cyt4 Źródło: Czy Globalne Południe różni się od Globalnej Północy tylko poziomem rozwoju materialnego?, dostępny w internecie: globalna.edu.pl [dostęp 19.07.2020 r.].
RxXEB7ju4EfBR
Wyjaśnij, co kraje Południa mogą oferować bogatej Północy. (Uzupełnij).