Sprawdź się
Które ze zdań w tabeli trafnie oddają treść dialogu Fedon?
| zdanie | trafne | nietrafne |
| Śmierć to nic innego jak rozdzielenie ciała i duszy. | □ | □ |
| Dusza jest bytem niezłożonym, ciało bytem złożonym. | □ | □ |
| Zmienność jest cechą duszy, niezmienność jest cechą ciała. | □ | □ |
| W duszy zawarty jest pierwiastek śmierci i pierwiastek życia. | □ | □ |
Rozwiąż krzyżówkę.
- Jeden z dialogów, w których Platon zawarł dowody na nieśmiertelność duszy.
- Możliwy tylko do poznania intelektualnego, umysłowego.
- Zarządza ciałem.
- Bohater Fedona.
- Cecha duszy stanowiąca przesłankę trzeciego dowodu na nieśmiertelność duszy w Fedonie.
| 1 | ||||||||||||||||||||
| 2 | ||||||||||||||||||||
| 3 | ||||||||||||||||||||
| 4 | ||||||||||||||||||||
| 5 |
Platon pisze, że dusza gardzi ciałem i ucieka od niego, pragnąc pozostawać sama ze sobą
. Podaj powody, dla których tak się dzieje.
W dialogu Fedon Platon dowodzi nieśmiertelności duszy. Zaznacz odpowiedzi, które są zgodne z jego argumentami.
- Dusza człowieka należy do wiecznego inteligibilnego świata, w którym odkrywa ona i poznaje idee.
- Dusza jest bytem niewidzialnym i niezłożonym, który ostatecznie podlega rozpadowi.
- W umyśle nie ma wiedzy apriorycznej.
- Prawdziwe poznanie jest możliwie tylko wtedy, gdy dusza oddzieli się ciała.
- Aby dusza mogła poznać idee – byty wieczne, musi mieć pokrewną im naturę, czyli musi być nieśmiertelna.
Przyjmijmy – odpowiedział.
I że ten, co niewidzialny jest 1. widzialne, 2. widzialny, 3. niewidzialny, 4. nie jest widzialna, 5. ciało, 6. dusza, 7. zawsze taki sam, 8. ciało, zaś ten, co widzialny, nigdy.
Tak, to też przyjmijmy.
Idźmy dalej – rzekł tamten – Czy nie jest tak, że w nas samych istnieje 1. widzialne, 2. widzialny, 3. niewidzialny, 4. nie jest widzialna, 5. ciało, 6. dusza, 7. zawsze taki sam, 8. ciało jak i 1. widzialne, 2. widzialny, 3. niewidzialny, 4. nie jest widzialna, 5. ciało, 6. dusza, 7. zawsze taki sam, 8. ciało?
Jakżeby inaczej.
Do którego rodzaju, powiemy, 1. widzialne, 2. widzialny, 3. niewidzialny, 4. nie jest widzialna, 5. ciało, 6. dusza, 7. zawsze taki sam, 8. ciało jest bardziej podobne i z którym bardziej spokrewnione?
Dla każdego jest jasne – odrzekł – że z tym, co 1. widzialne, 2. widzialny, 3. niewidzialny, 4. nie jest widzialna, 5. ciało, 6. dusza, 7. zawsze taki sam, 8. ciało.
No a dusza? Czy jest widzialna, czy niewidzialna?
Przez ludzi, w każdym razie, 1. widzialne, 2. widzialny, 3. niewidzialny, 4. nie jest widzialna, 5. ciało, 6. dusza, 7. zawsze taki sam, 8. ciało, Sokratesie.
Platon, Fedon, Kraków–Warszawa 2017, tłum. R. Legutko, s. 309.
Uzupełnij tekst Platona podanymi wyrażeniami.
zawsze taki sam, widzialne, niewidzialny, widzialny, ciało, dusza, ciało, nie jest widzialna
Przyjmijmy zatem, jeśli chcesz, że istnieją dwa rodzaje przedmiotów: rodzaj .................................... i rodzaj .....................................
Przyjmijmy – odpowiedział.
I że ten, co niewidzialny jest ...................................., zaś ten, co widzialny, nigdy.
Tak, to też przyjmijmy.
Idźmy dalej – rzekł tamten – Czy nie jest tak, że w nas samych istnieje .................................... jak i ....................................?
Jakżeby inaczej.
Do którego rodzaju, powiemy, .................................... jest bardziej podobne i z którym bardziej spokrewnione?
Dla każdego jest jasne – odrzekł – że z tym, co .....................................
No a dusza? Czy jest widzialna, czy niewidzialna?
Przez ludzi, w każdym razie, ...................................., Sokratesie.
Platon, Fedon, Kraków–Warszawa 2017, tłum. R. Legutko, s. 309.
Uzupełnij tabelę, odpowiadając na pytania podane w kolumnach 2–3. Wpisz do tabeli TAK lub NIE.
Zastanów się, czy wśród poniższych ujęć wymienionych bytów istnieje takie, które sytuuje któryś byt poza czasem. Uzasadnij swój pogląd.
| Czy się rodzi? | Czy umiera? | |
|---|---|---|
| bóg (bogowie) w ujęciu mitycznej tradycji greckiej | ||
| dusza (w ujęciu Platona) | ||
| ciało (w ujęciu Platona) | ||
| Bóg (w ujęciu chrześcijańskim) | ||
| dusza (w ujęciu chrześcijańskim) | ||
| ciało (w ujęciu chrześcijańskim) |
Przeczytaj tekst. Podaj przykład stanowiska filozoficznego, którego przedstawiciele mogliby, z punktu widzenia Platona, być tymi, których dusze całe życie będą błąkać się pełne niepokoju, zataczając się niby pijane
. Swój wybór uzasadnij.
FedonNo a czy nie mówiliśmy przed chwilą, że kiedy dusza korzysta z ciała dla badania czegokolwiek, czy to za pomocą wzroku, czy słuchu, czy jakiegoś innego zmysłu – korzystanie z pomocy ciała polega właśnie na badaniu rzeczy zmysłem – wtedy ciało ciągnie ją do tych rzeczy, które nigdy nie są takie same? Ona zaś błąka się, pełna niepokoju, zataczając się niby pijana, bo się z rzeczami tego rodzaju zetknęła?
Źródło: Platon, Fedon, tłum. R. Legutko, Warszawa 2017, s. 311.
Przeczytaj tekst Richarda Shustermana. Wybierz i wykonaj jedno z poniższych zadań.
Zrekonstruuj podaną przez autora przyczynę deprecjonowania cielesności w filozofii i teologii europejskiej i przedstaw ją w krótkiej wypowiedzi.
Napisz do autora w imieniu Platona list, w którym będziesz bronił hierarchicznego dualizmu ciała i duszy.
Myślenie poprzez ciało. Rozwinięcie nauk humanistycznych – uzasadnienie dla somaestetykiFilozofia jest znana z radykalnej krytyki ciała i jego zmysłów, jako instrumentu służącego do zdobywania wiedzy. Odkąd Sokrates w Platońskim Fedonie widział cel filozofii w oddzieleniu mądrego rozumu od jego zwodniczego cielesnego więzienia, cielesne zmysły i pragnienia były wielokrotnie potępiane za wprowadzanie naszych sądów w błąd, jak i zarazem za odciąganie naszej uwagi od dążenia do prawdy (…).
Chociaż pole nauk humanistycznych ustanowiono pierwotnie w opozycji do teologicznych studiów nad boskością, humaniści wydają się niezadowoleni z bycia ludźmi. Chcą bowiem w sposób sekretny przekroczyć śmiertelność, słabość oraz grzech i żyć jak bogowie. Ponieważ życie cielesne nie zezwala na to, skupili się więc na rozumie.
Instrumentalna funkcja ciała jest etymologicznie wskazana w takich słowach jak „organizm” i „organ”, wywodzących się od greckiego terminu organon, który oznacza „narzędzie”. Tak więc, kiedy humaniści bronią ciała i są zwolennikami jego kultywowania, zwykle robią to w terminach jego instrumentalności, jego niezbędnej roli w podtrzymywaniu życia oraz jego użyteczności względem wyższych funkcji organizmu utożsamianych z duszą. Aby postrzegać ciało jako podstawowe i niezbędne narzędzie ludzkości, należy wypracować jednoznaczny argument świadczący za humanistyczną kultywacją ciała. Niestety, samo pojęcie instrumentalności zachowuje w kulturze humanistycznej silne negatywne konotacje, z tej racji, że na ogół mechaniczne środki przeciwstawia się i podporządkowuje szlachetnym celom. Ów negatywny niuans daje się zauważyć w ujęciu Rousseau, u którego ciało jest sługą duszy – bliska analogia wywodząca się z filozofii starożytnej Grecji i chrześcijańskiej teologii, która przetrwała do nowoczesności.
Źródło: Richard Shusterman, Myślenie poprzez ciało. Rozwinięcie nauk humanistycznych – uzasadnienie dla somaestetyki, tłum. S. Stankiewicz, s. 54–55.