Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
RS32BlYmZQG1M11
Ćwiczenie 1
Na podstawie materiału z sekcji „Przeczytaj” zaznacz prawdziwe i nieprawdziwe zdania. Wpływ religii chrześcijańskiej spowodował, że coraz większego znaczenia w etosie rycerza nabierała miłość i dworność. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Dzięki postaci Robin Hooda widz zostaje utwierdzony w przekonaniu, że bycie rycerzem zawsze oznacza bycie dobrym i sprawiedliwym, a także nieprzeciętnie sprawnym fizycznie. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Dla twórców filmów i gier jedną z najważniejszych cech rycerza jest pobożność.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Dla średniowiecznego rycerza ważna była siła fizyczna i uroda.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Rycerz troszczył się o swe dobre imię i pożądał sławy, zarówno za życia, jak i po śmierci. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Do rycerzy i ich tradycji odwołują się zabawki, które z czasem rozrastają się do rozmiarów systemów rozrywkowych. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Na podstawie filmów o rycerzach powstają wielowątkowe serie gier i książek. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Elementem etosu rycerskiego była rozrzutność. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Serial Gra o Tron powstał w oparciu o popularną grę komputerową. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
R1A9LM7nNdE4f1
Ćwiczenie 2
Czy średniowieczny etos rycerza powielał wzorzec bohatera homeryckiego? Zaznacz właściwą odpowiedź. Możliwe odpowiedzi: 1. Etos rycerza średniowiecznego odzwierciedlał cechy bohaterów homeryckich, jednak został wzbogacony o miłość i dworność., 2. Etos rycerski kształtował się w oparciu o etos homerycki, jednak stanowił jego rozwinięcie, gdyż pod wpływem chrześcijaństwa coraz większego znaczenia nabierały wartości wyższe., 3. Etos rycerza średniowiecznego wyraźnie różnił się od wzorców znanych z OdyseiIliady, ponieważ niewielką rolę pełniło w nim szlachetne pochodzenie., 4. Etos rycerza średniowiecznego powstał w czasach chrześcijaństwa i stanowił zaprzeczenie wartości wyznawanych przez wojowników opisanych przez Homera.

Tekst do ćwiczeń 3–6

Horytnica Zawisza Czarny

W ogniu tureckiej nawałnicy, choć cesarz łódź swą po niego słał
Innym ratować życie kazał, na wrogim brzegu pozostał sam
Tylko patrzyliśmy bezsilnie w ciszy ściśniętych bólem serc
Jak wzór rycerskiej lojalności idzie w niewolę i na śmierć

Razem w żelaznych rękawicach z korzeniem rwaliśmy krzyżacki chwast
Aż wstyd pozostać w świetle życia, gdy taki przyjaciel opuścił nas
Znać wojownika tak wybitnego to duma i przywilej nasz
Choćby i wieków dziesięć minęło o nim pamiętać będzie czas

Ref: W pancerzu czarnym jak jego włos
W ramieniu jego straszliwa moc
Choć kruszył kopie z najświetniejszymi
Nie znajdziesz śmiałka co pobił go
Nie ustał w siodle żaden z wyzwanych
Gdy ich dosięgał Zawiszy cios

Do woli swojej traktaty gnąc
W poselstwach nosił Korony los
Pośród dworaków śliskich jak gady
Wciąż się wyróżniał spiżowy ton
Nie padło nigdy słowo nieprawdy
Tam gdzie rozbrzmiewał Zawiszy głos.

2 Źródło: Horytnica, Zawisza Czarny, 2021, CD, Vertex Records.
11
Ćwiczenie 3

Na podstawie tekstu piosenki wyjaśnij genezę powiedzenia „polegać jak na Zawiszy”.

R1bovG083uesN
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 4

Odwołując się do tekstu piosenki, zastanów się, czy rycerz Zawisza Czarny pozostaje autorytetem dla młodych ludzi. Uzasadnij swoje zdanie.

R3FXJVvvOVlyS
(Uzupełnij).
Re7wQXJ2KdrM82
Ćwiczenie 5
Zaznacz cnoty rycerskie Zawiszy Czarnego, do których odwołują się autorzy piosenki. Możliwe odpowiedzi: 1. wierność, 2. pobożność, 3. męstwo, 4. roztropność, 5. dworność, 6. hojność, 7. uczciwość, 8. uznanie innych, 9. waleczność, 10. lojalność, 11. odwaga, 12. umiłowanie ojczyzny
211
Ćwiczenie 6

Średniowieczni rycerze chętnie prezentowali swoje umiejętności na turniejach. Były one także sprawdzianem ich postawy etycznej. Uzupełnij mapę myśli o wartości i cnoty rycerskie, które można było zamanifestować podczas turnieju.

RhRLrOQKY8Phm
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: elementy kiczu literackiego
RhkBcyNPI3pkw
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z tekstem wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Modlitwa do Bogarodzicy i omów, jakie prośby wznoszą w modlitwie młodzi żołnierze, a następnie oceń, czy Kolumbowie podzielali rycerskie ideały.

Krzysztof Kamil Baczyński Modlitwa do Bogarodzicy

Któraś wiodła jak bór pomruków
ducha ziemi tej skutego w zbroi szereg,
prowadź nocne drogi jego wnuków,
byśmy milcząc umieli umierać.

Któraś była muzyki deszczem,
a przejrzysta jak świt i płomień,
daj nam usta jak obłoki niebieskie,
które czyste — pod toczącym się gromem.

Która ziemi się uczyłaś przy Bogu,
w której ziemia jak niebo się stała,
daj nam z ognia twego pas i ostrogi,
ale włóż je na człowiecze ciała.

Któraś serce jak morze rozdarła
w synu ziemi i synu nieba,
o, naucz matki nasze,
jak cierpieć trzeba.

Która jesteś jak nad czarnym lasem
blask — pogody słonecznej kościół,
nagnij pochmurną broń naszą,
gdy zaczniemy walczyć miłością.

21 III 44 r.

1 Źródło: Krzysztof Kamil Baczyński, Modlitwa do Bogarodzicy, [w:] tegoż, Utwory wybrane, wybór Kazimierz Wyka, Kraków 1973, s. 142.
RRjPl719rt5m2
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Odwołując się do wiersza Baczyńskiego, określ podstawową różnicę między rycerzem średniowiecznym a żołnierzem walczącym w obronie kraju.

RIWQKDPtvZkj4
(Uzupełnij).