Sprawdź się
Tekst do ćwiczeń 3–6
Zawisza CzarnyW ogniu tureckiej nawałnicy, choć cesarz łódź swą po niego słał
Innym ratować życie kazał, na wrogim brzegu pozostał sam
Tylko patrzyliśmy bezsilnie w ciszy ściśniętych bólem serc
Jak wzór rycerskiej lojalności idzie w niewolę i na śmierćRazem w żelaznych rękawicach z korzeniem rwaliśmy krzyżacki chwast
Aż wstyd pozostać w świetle życia, gdy taki przyjaciel opuścił nas
Znać wojownika tak wybitnego to duma i przywilej nasz
Choćby i wieków dziesięć minęło o nim pamiętać będzie czasRef: W pancerzu czarnym jak jego włos
W ramieniu jego straszliwa moc
Choć kruszył kopie z najświetniejszymi
Nie znajdziesz śmiałka co pobił go
Nie ustał w siodle żaden z wyzwanych
Gdy ich dosięgał Zawiszy ciosDo woli swojej traktaty gnąc
W poselstwach nosił Korony los
Pośród dworaków śliskich jak gady
Wciąż się wyróżniał spiżowy ton
Nie padło nigdy słowo nieprawdy
Tam gdzie rozbrzmiewał Zawiszy głos.
Na podstawie tekstu piosenki wyjaśnij genezę powiedzenia „polegać jak na Zawiszy”.
Odwołując się do tekstu piosenki, zastanów się, czy rycerz Zawisza Czarny pozostaje autorytetem dla młodych ludzi. Uzasadnij swoje zdanie.
Średniowieczni rycerze chętnie prezentowali swoje umiejętności na turniejach. Były one także sprawdzianem ich postawy etycznej. Uzupełnij mapę myśli o wartości i cnoty rycerskie, które można było zamanifestować podczas turnieju.
Zapoznaj się z tekstem wiersza Krzysztofa Kamila Baczyńskiego Modlitwa do Bogarodzicy i omów, jakie prośby wznoszą w modlitwie młodzi żołnierze, a następnie oceń, czy Kolumbowie podzielali rycerskie ideały.
Modlitwa do BogarodzicyKtóraś wiodła jak bór pomruków
ducha ziemi tej skutego w zbroi szereg,
prowadź nocne drogi jego wnuków,
byśmy milcząc umieli umierać.Któraś była muzyki deszczem,
a przejrzysta jak świt i płomień,
daj nam usta jak obłoki niebieskie,
które czyste — pod toczącym się gromem.Która ziemi się uczyłaś przy Bogu,
w której ziemia jak niebo się stała,
daj nam z ognia twego pas i ostrogi,
ale włóż je na człowiecze ciała.Któraś serce jak morze rozdarła
w synu ziemi i synu nieba,
o, naucz matki nasze,
jak cierpieć trzeba.Która jesteś jak nad czarnym lasem
blask — pogody słonecznej kościół,
nagnij pochmurną broń naszą,
gdy zaczniemy walczyć miłością.21 III 44 r.
Odwołując się do wiersza Baczyńskiego, określ podstawową różnicę między rycerzem średniowiecznym a żołnierzem walczącym w obronie kraju.