Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Przeanalizuj poniższe zdjęcia papieża Jana Pawła II i przyporządkuj je do określonych przedziałów czasowych.

R14wBvL1Od7Jt
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
R1H4oGRSTf2Zw
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
11
Ćwiczenie 2

Papież Jan Paweł II w czasie swojego pontyfikatu wydał 14 encyklik. Poruszały one różne problemy świata współczesnego: polityczne, społeczne i moralne. Przeanalizuj poniższe fragmenty i rozstrzygnij, które z nich odnoszą się do spraw politycznych, które do kwestii społecznych, a które moralnych.

R1YX5qsHm5uZS
Działalność polityczna Możliwe odpowiedzi: 1. “Interweniując bezpośrednio i pozbawiając społeczeństwo odpowiedzialności, państwo opiekuńcze powoduje utratę ludzkich energii i przesadny wzrost publicznych struktur, w których – przy ogromnych kosztach – raczej dominuje logika biurokratyczna.”, 2. “Wydaje się, że zarówno wewnątrz poszczególnych narodów, jak i w relacjach międzynarodowych wolny rynek jest najbardziej skutecznym narzędziem wykorzystania zasobów i zaspokajania potrzeb”., 3. “Historia uczy, że demokracja bez wartości łatwo się przemienia w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm”, 4. “Chrystus cierpiący przemawia w sposób szczególny do człowieka, i to nie tylko do ludzi wierzących. Również człowiek niewierzący potrafi w Nim odkryć całą wymowę solidarności z ludzkim losem, a także doskonałą pełnię bezinteresownego poświęcenia dla sprawy człowieka: dla prawdy i miłości. Boski wymiar tajemnicy paschalnej sięga jednak jeszcze głębiej.”, 5. “Tradycja chrześcijańska nigdy nie podtrzymywała tego prawa [własności prywatnej] jako absolutnej i nienaruszalnej zasady. Zawsze rozumiała je natomiast w najszerszym kontekście powszechnego prawa wszystkich do korzystania z dóbr całego stworzenia: [...] nadal pozostaje rzeczą nie do przyjęcia stanowisko „sztywnego” kapitalizmu, który broni wyłącznego prawa własności prywatnej środków produkcji jako nienaruszalnego „dogmatu” w życiu ekonomicznym.”, 6. “Boski wymiar Odkupienia nie urzeczywistnia się w samym wymierzeniu sprawiedliwości grzechowi, ale w przywróceniu miłości, tej twórczej mocy w człowieku, dzięki której ma on znów przystęp od owej pełni życia i świętości, jaka jest z Boga. W ten sposób Odkupienie niesie w sobie całą pełnię objawienia miłosierdzia.”, 7. “Niebezpieczeństwo traktowania pracy ludzkiej jako sui generis „towaru” czy anonimowej „siły” potrzebnej dla produkcji [...], istnieje stale, istnieje zwłaszcza wówczas, gdy całe widzenie problematyki ekonomicznej nacechowane jest przesłankami ekonomizmu materialistycznego. (…) Człowiek zostaje potraktowany jako narzędzie produkcji, podczas gdy powinien on – on jeden, bez względu na to, jaką pracę wypełnia – być traktowany jako jej sprawczy podmiot, a więc właściwy sprawca i twórca.”. Działalność społeczna Możliwe odpowiedzi: 1. “Interweniując bezpośrednio i pozbawiając społeczeństwo odpowiedzialności, państwo opiekuńcze powoduje utratę ludzkich energii i przesadny wzrost publicznych struktur, w których – przy ogromnych kosztach – raczej dominuje logika biurokratyczna.”, 2. “Wydaje się, że zarówno wewnątrz poszczególnych narodów, jak i w relacjach międzynarodowych wolny rynek jest najbardziej skutecznym narzędziem wykorzystania zasobów i zaspokajania potrzeb”., 3. “Historia uczy, że demokracja bez wartości łatwo się przemienia w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm”, 4. “Chrystus cierpiący przemawia w sposób szczególny do człowieka, i to nie tylko do ludzi wierzących. Również człowiek niewierzący potrafi w Nim odkryć całą wymowę solidarności z ludzkim losem, a także doskonałą pełnię bezinteresownego poświęcenia dla sprawy człowieka: dla prawdy i miłości. Boski wymiar tajemnicy paschalnej sięga jednak jeszcze głębiej.”, 5. “Tradycja chrześcijańska nigdy nie podtrzymywała tego prawa [własności prywatnej] jako absolutnej i nienaruszalnej zasady. Zawsze rozumiała je natomiast w najszerszym kontekście powszechnego prawa wszystkich do korzystania z dóbr całego stworzenia: [...] nadal pozostaje rzeczą nie do przyjęcia stanowisko „sztywnego” kapitalizmu, który broni wyłącznego prawa własności prywatnej środków produkcji jako nienaruszalnego „dogmatu” w życiu ekonomicznym.”, 6. “Boski wymiar Odkupienia nie urzeczywistnia się w samym wymierzeniu sprawiedliwości grzechowi, ale w przywróceniu miłości, tej twórczej mocy w człowieku, dzięki której ma on znów przystęp od owej pełni życia i świętości, jaka jest z Boga. W ten sposób Odkupienie niesie w sobie całą pełnię objawienia miłosierdzia.”, 7. “Niebezpieczeństwo traktowania pracy ludzkiej jako sui generis „towaru” czy anonimowej „siły” potrzebnej dla produkcji [...], istnieje stale, istnieje zwłaszcza wówczas, gdy całe widzenie problematyki ekonomicznej nacechowane jest przesłankami ekonomizmu materialistycznego. (…) Człowiek zostaje potraktowany jako narzędzie produkcji, podczas gdy powinien on – on jeden, bez względu na to, jaką pracę wypełnia – być traktowany jako jej sprawczy podmiot, a więc właściwy sprawca i twórca.”. Działalność religijna Możliwe odpowiedzi: 1. “Interweniując bezpośrednio i pozbawiając społeczeństwo odpowiedzialności, państwo opiekuńcze powoduje utratę ludzkich energii i przesadny wzrost publicznych struktur, w których – przy ogromnych kosztach – raczej dominuje logika biurokratyczna.”, 2. “Wydaje się, że zarówno wewnątrz poszczególnych narodów, jak i w relacjach międzynarodowych wolny rynek jest najbardziej skutecznym narzędziem wykorzystania zasobów i zaspokajania potrzeb”., 3. “Historia uczy, że demokracja bez wartości łatwo się przemienia w jawny lub zakamuflowany totalitaryzm”, 4. “Chrystus cierpiący przemawia w sposób szczególny do człowieka, i to nie tylko do ludzi wierzących. Również człowiek niewierzący potrafi w Nim odkryć całą wymowę solidarności z ludzkim losem, a także doskonałą pełnię bezinteresownego poświęcenia dla sprawy człowieka: dla prawdy i miłości. Boski wymiar tajemnicy paschalnej sięga jednak jeszcze głębiej.”, 5. “Tradycja chrześcijańska nigdy nie podtrzymywała tego prawa [własności prywatnej] jako absolutnej i nienaruszalnej zasady. Zawsze rozumiała je natomiast w najszerszym kontekście powszechnego prawa wszystkich do korzystania z dóbr całego stworzenia: [...] nadal pozostaje rzeczą nie do przyjęcia stanowisko „sztywnego” kapitalizmu, który broni wyłącznego prawa własności prywatnej środków produkcji jako nienaruszalnego „dogmatu” w życiu ekonomicznym.”, 6. “Boski wymiar Odkupienia nie urzeczywistnia się w samym wymierzeniu sprawiedliwości grzechowi, ale w przywróceniu miłości, tej twórczej mocy w człowieku, dzięki której ma on znów przystęp od owej pełni życia i świętości, jaka jest z Boga. W ten sposób Odkupienie niesie w sobie całą pełnię objawienia miłosierdzia.”, 7. “Niebezpieczeństwo traktowania pracy ludzkiej jako sui generis „towaru” czy anonimowej „siły” potrzebnej dla produkcji [...], istnieje stale, istnieje zwłaszcza wówczas, gdy całe widzenie problematyki ekonomicznej nacechowane jest przesłankami ekonomizmu materialistycznego. (…) Człowiek zostaje potraktowany jako narzędzie produkcji, podczas gdy powinien on – on jeden, bez względu na to, jaką pracę wypełnia – być traktowany jako jej sprawczy podmiot, a więc właściwy sprawca i twórca.”.
Działalnośc polityczna: encyklika Centesimus annus, Rzym 1991, tekst dostępny online: nauczaniejp2.pl;
działalność społeczna: encyklika Laborem exercens, Castel Gandolfo 1981, tekst dostępny online: nauczaniejp2.pl;
działalność religijna: encyklika Dives in misericordia, Rzym 1980, tekst dostępny online: nauczaniejp2.pl.

Przeanalizuj poniższą mapę przedstawiającą podróże apostolskie Jana Pawła II i wykonaj polecenia.

Zapoznaj się z opisem mapy przedstawiającej podróże apostolskie Jana Pawła II i wykonaj polecenia.

REErCPkFELfRw
Mapa przedstawiająca podróże apostolskie Jana Pawła II.
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
REbRN1rhZZ8aQ
Ćwiczenie 3
Zaznacz kraje, których nie odwiedził papież Jan Paweł II podczas swoich pielgrzymek: Możliwe odpowiedzi: 1. Afganistan, 2. Sudan, 3. Tajlandia, 4. Argentyna, 5. Mongolia, 6. Turkmenistan, 7. Chorwacja
111
Ćwiczenie 4
R1U7dWcz0Y53o
Jan Paweł nigdy nie przybył do Chin z podróżą apostolską. Wskaż dwie przyczyny, które mogły być za to odpowiedzialne. (Uzupełnij) (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Podczas pierwszej pielgrzymki do ojczyzny w czerwcu 1979 r. Jan Paweł II wypowiedział bardzo znane zdanie: I wołam – Ja Syn Polskiej Ziemi, a zarazem Ja, Jan Paweł II, papież, wołam z całej głębi tego tysiąclecia, wołam wraz z Wami wszystkimi: – Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze Ziemi, Tej Ziemi, Amen*. Wyjaśnij, jak można interpretować słowa papieża Jana Pawła II wypowiedziane podczas homilii.

R1HHltxfYa4sw
(Uzupełnij).

Indeks dolny * Fragment homilii wygłoszonej przez Ojca Świętego podczas mszy świętej na placu Zwycięstwa w Warszawie 2 VI 1979 r., w: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska‑Bondaruk, S.B. Lenard, PWN, Warszawa 1997, s. 413. Indeks dolny koniec

21
Ćwiczenie 6

Przeanalizuj poniższą płaskorzeźbę znajdującą się w Asyżu i określ, do jakiej sfery działalności Jana Pawła II ona nawiązuje. Uzasadnij odpowiedź, odwołując się do elementów graficznych.

RdQDKZcGySV4x
Źródło: Chris Light, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 4.0.
R1GnZnYP90NBF
(Uzupełnij).
ROEOnUOBCiKTh
Ćwiczenie 6
Kto był zwierzchnikiem kościoła katolickiego przed Janem Pawłem drugim? Możliwe odpowiedzi: 1. Jan Paweł pierwszy, 2. Franciszek, 3. Benedykt szesnasty
31
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z fragmentami wywiadu przeprowadzonego z politologiem i historykiem prof. Antonim Dudkiem na temat roli Jana Pawła II w wydarzeniach politycznych lat 80. w Polsce. Sformułuj pytania do poniższych fragmentów.

RBDHGuXxe5Ric
(Uzupełnij) [...] To, co się stało podczas pielgrzymki Jana Pawła II w 1979 roku, nazywam duchową delegitymizacją władzy. W PRL nie było wolnych wyborów, społeczeństwo nie mogło wyrażać swoich poglądów tak, jak to jest w demokracji. Polacy byli pogodzeni z realiami. I nagle miliony ludzi wyszły na spotkanie z papieżem, który reprezentował system wartości diametralnie odmienny od tego, jaki reprezentowała rządząca Polską władza. Te miliony ludzi akceptując papieża i to, co głosił, otwarcie delegitymizowały system komunistyczny i jego wartości. [...] (Uzupełnij) Zezwalając na przyjazd papieża władze liczyły, że jego pielgrzymka przyczyni się do przerwania międzynarodowej izolacji PRL. Trzeba pamiętać, że władze boleśnie odczuwały sankcje nałożone przez Zachód. Ekipa Jaruzelskiego nie uważała jednak, że na pielgrzymce Jana Pawła II może tylko stracić. Chciała pokazać: popatrzcie, wpuszczamy papieża, kontrolujemy sytuację, przecież wcale nie jest tak, że siedzimy na bagnetach. I to się udało. Ale jednak to nic nie zmieniło w sensie społecznej akceptacji dla systemu. Kryzys się pogłębiał, a ekipa Jaruzelskiego nie wiedziała jak wyjść z impasu. (Uzupełnij) [...] w końcu lat 80. społeczeństwo polskie miało przetrącony kręgosłup. Dominowały nastroje apatii, zniechęcenia, ucieczki w emigrację wewnętrzną. I papieżowi nie do końca udało się ten nastrój przezwyciężyć. Może najbardziej słuchała go młodzież, do której apelował na Westerplatte. Rok 1988 jest buntem nowego, młodego pokolenia, urodzonego w końcu lat 60. Ale jest to w skali kraju tylko kilkadziesiąt tysięcy ludzi. Reszta społeczeństwa była bierna. To, jak przebiegały wydarzenia w 1989 roku, wynika w dużym stopniu z ogromnej słabości obu stron konfliktu. (Uzupełnij) [...] Oczywiście, że nie miał wpływu ani na datę, ani tym bardziej na tematykę obrad czy przyjęte tam ustalenia, ale przyczynił się do tego, że zasiadł przy nim Lech Wałęsa i jego ówcześni doradcy, ale nie świeccy katolicy wytypowani przez prymasa Glempa. (Uzupełnij) Z tego co wiem, Jan Paweł II nigdy bezpośrednio nie odniósł się do okrągłostołowego kontraktu. Natomiast symboliczny wymiar miała jego akceptacja dla rządu Mazowieckiego - przypomnę, że Watykan był celem pierwszej podróży zagranicznej nowego premiera. Pośrednio musiało to oznaczać akceptacją dla Okrągłego Stołu i będących jego konsekwencją częściowo demokratycznych wyborów z czerwca 1989 r.
Źródło: artykuł Prof. Dudek: Jan Paweł II wywarł presję na Jaruzelskiego, by rozmawiał z „S”, 2014, wydarzenia.interia.pl.
3
Ćwiczenie 8

Na podstawie tekstów z ćwiczenia 6 określ, które stwierdzenia są prawdziwe, a które fałszywe.

Rz5uiaRiIHQGa
Łączenie par. . Profesor dowodzi, że papież odegrał ważną rolę polityczną w Polsce w przemianach roku 1989 r. i w procesie delegitymizacji władzy komunistycznej.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Profesor stwierdza, że ważniejsze było przesłanie moralne papieża niż przesłanie polityczne.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Profesor udowadnia, że pielgrzymki Jana Pawła II w latach 80. miały znaczenie przełomowe dla kształtowania się ducha oporu i woli przeciwstawienia się systemowi komunistycznemu.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
31
Ćwiczenie 9

Ułóż inskrypcje poświęcone pamięci Jana Pawła II, które można by było zamieścić w podanych niżej miejscach. W razie potrzeby możesz się odwołać do informacji biograficznych o papieżu zamieszczonych w Wikipedii.

RsyiEBvU0K20h
Dom rodzinny papieża w Wadowicach (Uzupełnij) Tablica pamiątkowa w stolicy Sudanu, Chartumie (Uzupełnij) Kaplica grobowa papieża (Uzupełnij) Tablica pamiątkowa w Sejmie Rzeczypospolitej (Uzupełnij).