Sprawdź się
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj zadanie.
Indeks Percepcji Korupcji 2019 – świat w stagnacji, Polska spada; Indeks Percepcji Korupcji 2019Indeks Percepcji Korupcji to narzędzie służące do oszacowania poziomu korupcji w państwie w oparciu o ankiety przeprowadzone wśród przedstawicieli środowisk biznesowych oraz oceny ekspertów. Transparency International, międzynarodowa organizacja pozarządowa działająca na rzecz przejrzystości i uczciwości w życiu publicznym i gospodarczym, publikuje co roku raport zawierający ranking państw sporządzony na podstawie wartości tego wskaźnika. W raporcie z 2020 roku, podobnie jak w poprzednich latach, ewaluacji poddano 180 krajów, które mogą otrzymać od 0 do 100 punktów. W czołówce najlepiej postrzeganych państw pozostaje Nowa Zelandia i Dania z wynikiem 87 punktów. Nie zmieniła się sytuacja państw najgorzej ocenianych – Somalii, Sudanu i Syrii – odpowiednio 9, 12 i 13 punktów. Średnia dla państw UE to 64 punkty. W tegorocznej edycji Polska otrzymała 58 punktów. To najniższa wartość wskaźnika, jaką nasze państwo uzyskało od 2012 r.
Źródło: Grzegorz Makowski, Indeks Percepcji Korupcji 2019 – świat w stagnacji, Polska spada; Indeks Percepcji Korupcji 2019, 23.01.2020 r., dostępny w internecie: batory. org.pl, antykorupcja.gov.pl [dostęp 17.06.2020 r.].
Rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Raport Transparency International powstaje wyłącznie w oparciu o obiektywne dane dotyczące nasilenia zjawiska korupcji w państwie. | □ | □ |
| Wyższy Indeks Percepcji Korupcji oznacza większe nasilenie tego negatywnego zjawiska w państwie. | □ | □ |
| Z raportu wynika, że sytuacja w Polsce poprawiła się w porównaniu do ostatnich lat. | □ | □ |
Zapoznaj się z tabelą i wykonaj zadanie.
Co jakiś czas mówi się o korupcji w różnych dziedzinach naszego życia społecznego. W których z wymienionych dziedzin, Pana(i) zdaniem, korupcja występuje najczęściej?** | X 2001 | VI 2002 | VI 2003 | VI 2004 | V 2005 | VI 2006 | XII 2007 | IV 2009 | IV 2010 | VI 2013 | V 2017 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Wśród polityków – działaczy partyjnych, radnych, posłów, senatorów | 54 | 52 | 60 | 64 | 61 | 35 | 44 | 55 | 60 | 62 | 48 |
W służbie zdrowia | 47 | 42 | 43 | 37 | 50 | 53 | 58 | 54 | 58 | 53 | 38 |
W sądach i prokuraturze | 37 | 33 | 33 | 42 | 37 | 32 | 30 | 29 | 29 | 31 | 32 |
W urzędach gminnych, powiatowych, wojewódzkich | 29 | 25 | 29 | 30 | 21 | 28 | 25 | 28 | 31 | 27 | 30 |
W urzędach centralnych i ministerstwach | 38 | 29 | 37 | 39 | 34 | 22 | 32 | 27 | 26 | 18 | 21 |
W firmach państwowych | 13 | 12 | 11 | 11 | 11 | 9 | 15 | 14 | 13 | 13 | 17 |
W policji | 3 | 23 | 25 | 21 | 34 | 31 | 28 | 16 | 15 | 21 | 16 |
W firmach prywatnych | 13 | 9 | 11 | 9 | 12 | 8 | 9 | 10 | 8 | 9 | 126 |
W bankach | 6 | 3 | 5 | 4 | 4 | 3 | 2 | 4 | 3 | 2 | 5 |
W szkolnictwie i nauce | 7 | 8 | 4 | 5 | 4 | 8 | 3 | 3 | 3 | 3 | 2 |
Gdzie indziej | 1 | 0 | 1 | 1 | 1 | 2 | 0 | 4 | 1 | 2 | 1 |
Trudno powiedzieć | 1 | 12 | 8 | 7 | 6 | 15 | 10 | 8 | 7 | 8 | 13 |
Indeks górny Źródło: CBOS, Opinie na temat korupcji w Polsce, Komunikat z badań 63/2017, s. 5. Indeks górny koniecŹródło: CBOS, Opinie na temat korupcji w Polsce, Komunikat z badań 63/2017, s. 5.
Przeanalizuj dane statystyczne i rozstrzygnij, czy poniższe stwierdzenia są prawdziwe czy fałszywe.
| Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
| Większość respondentów uważa, że korupcja najczęściej występuje wśród polityków. | □ | □ |
| W badanym okresie ankietowani średnio gorzej oceniali uczciwość procedur w firmach państwowych niż w firmach prywatnych. | □ | □ |
| Zdaniem badanych w ciągu ostatnich kilku lat organy władzy samorządowej stały się bardziej skorumpowane niż organy władzy centralnej. | □ | □ |
Materiały źródłowe do zadań 3 i 4
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj zadanie.
Wystąpienie pokontrolneFragment wystąpienia pokontrolnego Szefa Kancelarii Prezesa Rady Ministrów dotyczącego przeprowadzonej w okresie od 12 sierpnia 2010 r. do 15 listopada 2010 r. kontroli w Polskiej Agencji Żeglugi Powietrznej:
Na 1715 pracowników 678 (40%) nosiło powtarzające się nazwiska, a 198 było ze sobą wprost powiązanych rodzinnie, tzn. miało powtarzający się adres zamieszkania lub przyznawało, że w PAŻP byli zatrudnieni członkowie ich rodzin.
Źródło: Tomasz Arabski, Wystąpienie pokontrolne, 2011 r., dostępny w internecie: bip.kprm.gov.pl [dostęp 16.04.2020 r.].
Wskaż nazwę zjawiska, o którego występowaniu świadczy tekst.
- nepotyzm
- biurokratyzacja
- przekupstwo
- demagogia
Materiał źródłowy do zadań 6 i 7
Czas demagogówDemagogia to „makroschlebianie”. Makro dlatego, że demagogia nie jest adresowana do jednostki. Demagog mówi i pisze to, co miłe uchu niezadowolonych, zwykle słabo wykształconych, podatnych na chwytliwe hasła i obiecanki. Trzeba ich zdobyć lub przynajmniej zneutralizować, by nie przeszkadzali. Demagog nie zawsze obiecuje złote góry tym, którzy wynoszą go do władzy. Wystarczy mówić, że jest źle, że trzeba wrócić do „starego”, do czasów Gierka, do „starych” matur (…). Posługując się chwytliwymi hasłami i nie troszcząc się o ich słuszność, a tym bardziej o konsekwencje ich ewentualnej realizacji, demagogia stała się jedną z głównych form dywersji politycznej. Nie jest adresowana do aktualnej większości parlamentarnej. Chodzi o rozdmuchanie niezadowolenia tej czy innej grupy zawodowej do rozmiarów protestu społecznego, protestu zdolnego do obalenia dotychczasowego porządku, a nawet ustroju. W ten sposób, eksponując hasło „Deutschland erwache!” (Niemcy, obudźcie się!), zdobyli władzę hitlerowcy, likwidując w ciągu kilku miesięcy opozycję i zakładając (już w 1933 r.) obozy koncentracyjne. Demagogom politycznym chodzi bowiem zawsze i wszędzie tylko o zdobycie i utrzymanie władzy przez przywódczą oligarchię.
Źródło: Wacław Wilczyński, Czas demagogów, 25.11.2020 r., dostępny w internecie: wprost.pl [dostęp 16.04.2020 r.].
demagogia stała się jedną z głównych form dywersji politycznej. (Uzupełnij).
Zapoznaj się z tekstem i wykonaj zadanie.
Biurokracja może pozbawić twoją firmę energii. Jak to zmienić?Wierzcie lub nie, ale biurokracja była kiedyś innowacją w służbie postępu. Wprowadzona przez nią władza hierarchiczna, wyspecjalizowany podział pracy i standardowe procedury operacyjne pozwoliły firmom rozwinąć się w znacznie większym stopniu niż kiedykolwiek wcześniej. Słynne są słowa niemieckiego socjologa Maxa Webera, który chwalił biurokrację za jej racjonalność i wydajność.
Ale Weber ostrzegał też, że nieskrępowana biurokracja może stworzyć bezduszną „żelazną klatkę”. Może zamykać ludzi w dehumanizujących systemach oraz ograniczać ich potencjał.
Źródło: Darrel K. Rigby, Biurokracja może pozbawić twoją firmę energii. Jak to zmienić?, dostępny w internecie: hprb.pl [dostęp 16.04.2020 r.].