Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Przeanalizuj poniższy obraz Wojciecha Gersona z XIX w. ukazujący przybycie do Polski przedstawicieli pewnej mniejszości. Zidentyfikuj, o jaką mniejszość chodzi. Opisz przekaz tego obrazu.

Przeanalizuj opis poniższego obrazu Wojciecha Gersona z XIX w. ukazującego przybycie do Polski przedstawicieli pewnej mniejszości. Zidentyfikuj, o jaką mniejszość chodzi. Opisz przekaz tego obrazu.

R11YyaEEL7bif
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
RncC9OQq62yny
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 2

Przeanalizuj nagrobek Kazimierza Wielkiego znajdujący się w bazylice archikatedralnej św. Stanisława i św. Wacława na Wawelu w Krakowie, a następnie wybierz stwierdzenia prawdziwe.

R1zIjrmkPp7eG
Źródło: muzea.malopolska.pl, domena publiczna.
RWAOvoScdnbXy
Nagrobek Kazimierza Wielkiego prezentuje jedyny w Europie zachowany w pierwotnym kształcie typ nagrobka tumbowego z baldachimem/przyściennego sarkofagu. Król został na nim przedstawiony w pozie leżącej w stroju rycerskim/w pełnym majestacie. Nagrobek ten został wykonany w XIV w./stanowi fundację Jana Kazimierza dokonaną po jego abdykacji w 1668 roku. W przeciwieństwie do wielu tego typu dzieł na tym znajdują się/nie znajdują się motywy religijne.
21
Ćwiczenie 3

Starasz się zrekonstruować szczegółowy wygląd Kazimierza Wielkiego. Które z poniższych przedstawień stanowiłoby dla ciebie najlepsze źródło informacji na temat fizjonomii króla? Uzasadnij odpowiedź.

RBy3rRHFSkzG3
(Uzupełnij).
2
Ćwiczenie 4

Przeanalizuj poniższe fragmenty tekstów źródłowych dotyczących historii Lwowa w czasach Kazimierza Wielkiego i dopasuj do nich tytuły.

Tekst A

1

[Kazimierz] zebrawszy jakie takie wojska spośród swoich dworzan i panów wkracza szybko na Ruś po oktawie Wielkiejnocy i oblega miasto Lwów. Miasto przez jakiś czas wytrzymywało oblężenie, w końcu przyciśnięte i udręczone dotkliwym głodem, razem z panami ruskimi, którzy bronili obydwu zamków: górnego i dolnego oraz miasta, posyła parlamentariuszy do króla, nie odmawiając poddania się, byleby król obiecał, że nie naruszy i nie zmieni ich obrządku. Kiedy król zgodził się na ten warunek (wiedział bowiem, że jeżeli go odrzuci, Rusini z uporem wytrzymają oblężenie i wycierpią najgorsze), [Rusini] otwarłszy bramy przyjmują króla z wojskiem do miasta, a po wydaniu mu obydwu zamków, składają mu hołd i przysięgę wierności i należnego poddania się. Król po opanowaniu zamków i miasta Lwowa, znalazłszy tam należący do dawnych książąt ruskich skład wielu ogromnej wartości rzeczy w złocie, srebrze, drogich kamieniach i klejnotach, wśród których pokazywano dwa złote krzyże, znane z tego, że zawierały znaczną część drzewa Krzyża Chrystusowego, i dwie korony mające ogromnej ceny kamienie i perły, nadto szatę i wspaniały tron zdobiony złotem i drogimi kamieniami, zagarnia je do swego skarbca.

Tekst B

1

My Kazimierz, z Bożej łaski król Polski oraz ziem Krakowa, Sandomierza, Sieradza, Kujaw, Pomorza i Rusi pan i dziedzic, wszystkim czynimy wiadomym, że troskliwie zwracając uwagę przez sumienne rozważanie i gorliwość Lwów królewskiego majestatu na liczne bardzo nieszczęścia i szkody, których nasze miasto Lwów doznaje od rozmaitych zuchwałych wrogów i aby to miasto w korzyściach, dochodach, pożytkach i powodzeniach jak najbardziej móc powiększyć i dla pociechy wspomnianego miasta i dla pomnożenia jego wiernych mieszkańców dajemy i na wieczne czasy przydzielamy rzeczonemu miastu prawo niemieckie, które zwie się pospolicie magdeburskim uchylając tamże wszystkie prawa ruskie i powszechne zwyczaje jakkolwiek by się zwały, które zwykły temuż prawu niemieckiemu w jakikolwiek sposób przeszkadzać i naruszać je.

Tekst C

1

Przedstawiona nam prośba ze strony wielce umiłowanego w Chrystusie syna naszego Kazimierza, przesławnego króla Polski, zawierała, iż tenże [król] chcąc przez błogosławioną wymianę ziemskie na niebieskie i przemijalne na nieprzemijalne zamienić w pewnej miejscowości swojej [dosłownie wsi – villa] zwanej Lwów w ziemi ruskiej położonej, gdzie żadna diecezja nie istnieje, i którą wspomniany król za sprawą łaski Bożej od schizmatyków przejął zamierza ufundować i zbudować po raz pierwszy kościół katedralny.

Tekst D

1

Tak tedy król ten ponad wszystkich monarchów polskich dzielnie rządził rzeczą pospolitą; albowiem jak drugi Salomon podniósł do wielkości dzieła swoje – murował miasta, zamki, domy. Naprzód ozdobił zamek krakowski podziwienia godnemi domami, wieżami, rzeźbą, malowidłem, dachami wielkiej piękności […], w ziemi ruskiej miasto Lamburg, inaczej Lwów, i dwa zamki, zamek Przemyśl, zamek i miasto Sanok, miasto Krosno, Lubaczów, Trębowlę, Halicz, Tustań zamki. Wszystkie te miasta i zamki bardzo mocnemi murami, domami i wysokiemi wieżami, nadzwyczaj głębokimi rowami i innemi urządzeniami obronnemi otoczył, na ozdobę narodowi, na schronienie i opiekę królestwa polskiego.

Indeks dolny Źródło: wszystkie fragmenty dostępne na stronie niezwykle.com. Indeks dolny koniec

R1NFTAEyL71Zu
Tekst 1 Możliwe odpowiedzi: 1. Papież Urban V w bulli do arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława, 6 kwietnia 1365, 2. Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki, opis wydarzeń z 1340, 3. Dokument Kazimierza Wielkiego nadający miastu Lwów prawo magdeburskie, 17 czerwca 1356, 4. Kronika Janka z Czarnkowa, zapis pod 1370, o śmierci Kazimierza Wielkiego Tekst 2 Możliwe odpowiedzi: 1. Papież Urban V w bulli do arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława, 6 kwietnia 1365, 2. Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki, opis wydarzeń z 1340, 3. Dokument Kazimierza Wielkiego nadający miastu Lwów prawo magdeburskie, 17 czerwca 1356, 4. Kronika Janka z Czarnkowa, zapis pod 1370, o śmierci Kazimierza Wielkiego Tekst 3 Możliwe odpowiedzi: 1. Papież Urban V w bulli do arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława, 6 kwietnia 1365, 2. Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki, opis wydarzeń z 1340, 3. Dokument Kazimierza Wielkiego nadający miastu Lwów prawo magdeburskie, 17 czerwca 1356, 4. Kronika Janka z Czarnkowa, zapis pod 1370, o śmierci Kazimierza Wielkiego Tekst 4 Możliwe odpowiedzi: 1. Papież Urban V w bulli do arcybiskupa gnieźnieńskiego Jarosława, 6 kwietnia 1365, 2. Jan Długosz, Roczniki czyli Kroniki, opis wydarzeń z 1340, 3. Dokument Kazimierza Wielkiego nadający miastu Lwów prawo magdeburskie, 17 czerwca 1356, 4. Kronika Janka z Czarnkowa, zapis pod 1370, o śmierci Kazimierza Wielkiego
21
Ćwiczenie 5

Przeanalizuj mapę, a następnie stwórz do niej legendę, wybierając odpowiedzi spośród poniższych. Uzasadnij odpowiedź.

Zapoznaj się z opisem mapy, a następnie stwórz do niej legendę, wybierając odpowiedzi spośród poniższych. Uzasadnij odpowiedź.

R19CosqnMBEYX
Polska za czasów panowania Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego.
Źródło: Contentplus.pl sp. z o.o., Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1PU3TdVnG7fV
Obszar otoczony grubą czerwoną linią - granice Królestwa Polskiego w roku: Możliwe odpowiedzi: 1. 1300., 2. 1333., 3. 1343., 4. 1370., 5. 1320.
RmQhtrxeslIXQ
Uzasadnienie: (Uzupełnij).
Ri7Kp5StWEyhW
Obszar zakolorowany na czerwono - obszar Królestwa Polskiego w roku: Możliwe odpowiedzi: 1. 1300., 2. 1333., 3. 1343., 4. 1370., 5. 1320.
R8XnagAZ1JWk0
Uzasadnienie: (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Przeanalizuj poniższe opisy i dopasuj do nich odpowiednie cyfry spośród tych znajdujących się na mapie.

RgrvD0K5AMXS4
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., Krystian Chariza i zespół, licencja: CC BY-SA 3.0.
R1brxP74tvJJv
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.
31
Ćwiczenie 7

Przeanalizuj fragment tzw. statutu kaliskiego wydanego przez księcia Bolesława Pobożnego dla ludności żydowskiej, który został potwierdzony i rozciągnięty na tereny całego Królestwa i Ruś przez Kazimierza Wielkiego, a następnie wskaż w zamieszczonej niżej tabeli stwierdzenia prawdziwe i fałszywe.

1

1. Kiedy jest sprawa przeciwko żydowi, nie może przeciw niemu świadczyć chrześcijanin sam, lecz razem z innym żydem.

[…]

5. Prócz rzeczy kościelnych i krwią zabarwionych wolno żydom wszystko brać w zastaw.

6. A gdyby zastaw jaki był kradziony, żyd się odprzysięże, że o kradzieży nie wiedział, a chrześcijanin winien mu kapitał na zastaw ten wypożyczony z procentem zapłacić.

7. Kiedy zastaw chrześcijanina przez ogień lub kradzież u żyda zginie, żyd od nalegającego chrześcijanina przysięgą się uwolni.

8. Żydzi w sporach swoich (tj. między sobą) wyłączeni są spod sądów miejskich; zostają pod opieką króla lub wojewody.

9. Za zranienie żyda, słuszna kara i koszta kuracji.

10. Za zabicie żyda słuszna kara i konfiskata majątku. […]

12. Żydzi ceł większych od mieszczan nie płacą.

13. Od przewożonych zmarłych nic nie płacą.

14. Chrześcijanin niszczący cmentarz oprócz kary zwyczajnej majątek traci. […]

19. Przysięga na dziesięć przykazań nie powinna być żydowi naznaczoną, tylko o wartość przechodzącą szacunek 50 grzywien srebra, a w mniejszych rzeczach przed szkołą przysięgać będzie.

20. Gdyby dowodów nie było, kto zabił żyda, my żydom damy przeciw podejrzanym prawną opiekę.

21. Za gwałt na żydzie wyrządzony, chrześcijanin będzie karany podług prawa ziemskiego.

22. Sędzia żydowski żadnej sprawy przed sąd nie wytoczy, jeżeli do tego przez skargę strony spowodowany nie będzie.

23. Gdy chrześcijanin odbierze dany żydowi zastaw, a procentu nie zapłaci w ciągu miesiąca, przybywa procent od procentu.

24. U żyda nikt na kwaterze być nie ma. […]

30. Nie wolno żydów oskarżać o używanie krwi chrześcijańskiej.

31. Występki żydów w ich szkołach sądzone być mają.

32. W jakiej monecie żyd pożyczał, w takiej żądać może oddania długu z należnym procentem.

33. Konie żydzi w zastaw tylko we dnie brać mogą. [...]

36. Wolno jest żydom wszystkie towary kupować, chleba i innych żywności dotykać się.

RsVGk8aPJBTAY
Łączenie par. . Statut zagwarantował on Żydom istnienie sądów żydowskich i osobnych sądów dla spraw, w których brali udział zarówno żydzi, jak i chrześcijanie.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Zapisy statutu wskazywały na przejawy niechęci wobec Żydów.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Statut przyczynił się do powstania odrębności samorządowej ludności żydowskiej na ziemiach polskich.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Statut nie zapewniał wolności i bezpieczeństwa Żydom.. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
31
Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z krótkimi charakterystykami mniejszości zamieszkujących tereny Polski za czasów Kazimierza Wielkiego oraz ilustracjami, a następnie wykonaj polecenia.

Tekst A

Spośród tej ludności rekrutowały się głównie patrycjat i elita kupiecka. Zamieszkiwali oni przede wszystkim obszary sąsiadujące z ich państwem. Wyróżniali się wśród mieszczaństwa językiem i obyczajowością. W początkowym okresie stanowili trzon grup zakładających nowe miasta i wsie na ziemiach polskich.

Tekst B

Ludność ta nie posiadała własnego państwa, które padło ofiarą rozbioru dokonanego przez Bizancjum i Turków seldżuckich w XI w. Od tego czasu jego dawni mieszkańcy żyli na emigracji. W 1356 r. król Kazimierz Wielki zatwierdził odrębność sądowniczą, religijną i samorządową tej społeczności. W 1367 r. rozpoczęto budowę katedry – siedziby biskupa w głównym ich ośrodku. Do dziś ludność ta stanowi jedną z dziewięciu ustawowo uznanych mniejszości narodowych w Polsce.

Tekst C

Była to ludność, która pojawiła się na terenach polskich ok. XI w. Jej przedstawiciele początkowo zajmowali się handlem, później głównym polem ich działalności stały się operacje kredytowe. Czasami spotykali się z przejawami niechęci ze strony ludności lokalnej, ale cieszyli się względną opieką książąt i królów polskich, czego przejawem było wydawanie przywilejów gwarantujących im odrębność.

Ilustracja A

Rgjy07hmLCutc
Źródło: Jakub Hałun, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ilustracja B

R1WF7tLXX0WH7
Źródło: Robin Schuil, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Ilustracja C

R1G3L5wBULAXT
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
R1X5dYsMSA9Oj
Katedra, o której mowa we fragmencie 2 została przedstawiona na ilustracji: Możliwe odpowiedzi: 1. 2, 2. 1, 3. 3
RnMKIueG36CQE
Świątynia przedstawiona na ilustracji 3 służyła jako miejsce modlitw ludności scharakteryzowanej we fragmencie: Możliwe odpowiedzi: 1. 1, 2. 2, 3. 3
R11Xpax3kPbZB
Ludność, której charakterystyka została zamieszczona we fragmencie 1 znalazła się/nie znalazła się w granicach Królestwa Polskiego dzięki podbojom dokonanym przez króla Kazimierza.
31
Ćwiczenie 9

Sformułuj po dwa argumenty, które świadczą o tym, że państwo Kazimierza Wielkiego nawiązywało do tradycji, i o tym, że otwierało się na nowe perspektywy.

R1dpcquq5DMPp
Nawiązanie do tradycji: (Uzupełnij) Nowe perspektywy: (Uzupełnij).