Pierwsza faza wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych

Saratoga stanowiła zwrotny moment w dziejach wojny. Anglicy stracili nadzieję na szybkie rozstrzygnięcie na polach bitwy i zamierzali powoli zdusić powstanie blokadą morską. Strategia ta byłaby może i skuteczna, gdyby miał się dalej toczyć pojedynek między Wielką Brytanią a Stanami Zjednoczonymi. Podczas ciężkiej zimy 1777/1778 r. głodująca, obdarta i bosa armia Waszyngtona znajdowała się w żałosnym stanie. Wieść o Saratodze uczyniła jednak wielkie wrażenie w Europie i przeważyła szalę decyzji w Wersalu.

saratoga Źródło: Pierwsza faza wojny o niepodległość Stanów Zjednoczonych, [w:] E. Rostworowski, Historia powszechna Wiek XVIII, Warszawa 1984, s. 800.

Fragment traktatu z 1815 roku

Zgodnie ze słowami Pisma Świętego, nakazującemi wszystkim ludziom, by byli sobie wzajemnie braćmi, trzej monarchowie wiążą się węzłami prawdziwego, nierozerwalnego braterstwa, uważając się za współrodaków, gotowych, przy każdej sposobności, do udzielania sobie wzajemnie pomocy i poparcia; w stosunku do swych poddanych uważać siebie będą za ojców rodziny i przewodzić im w tym samym duchu braterstwa, jakim są przeniknięci, celem ochrony i obrony wiary, pokoju i sprawiedliwości.

zgodnie Źródło: Fragment traktatu z 1815 roku, [w:] M. Sobańska‑Bondaruk, S. L. Bogusz, Wiek XIX w źródłach , Warszawa 1981, s. 109.

Robert Owen o warunkach pracy w zakładach przemysłowych

Utarło się w okręgach fabrycznych, że rodzice posyłają swych siedmio- czy ośmioletnich synów i córki – zimą i latem, o szóstej rano, czasem więc po ciemku, niekiedy w mróz i śnieg – do fabryk, gdzie panuje często wysoka temperatura, szkodliwa dla zdrowia ludzkiego, i gdzie zatrudnieni pracują częstokroć do dwunastej w południe, po czym maja godzinę na obiad i znów powracają do pracy, która w większości wypadków trwa do ósmej wieczór. Dzieci muszą bez przerwy harować na samo wyżywienie: nie przyzwyczajono ich do niewinnych, zdrowych i rozsądnych zabaw; a choćby je nawet poznały, nie daje się im na nie czasu. Ustanie pracy – oto jedyne znane im odprężenie. Ci, którzy ich otaczają, bytują w takichże warunkach. Toteż gdy dzieci wyrosną na młodych ludzi, stopniowo zaczynają ich przyciągać (młodych mężczyzn głównie, ale nierzadko i dziewczęta) niezdrowe rozrywki w postaci szynków i pijaństwa: skłania ich do tego codzienna ciężka praca, brak lepszych nawyków i pustka zaniedbanego umysłu.

utarlo Źródło: Robert Owen o warunkach pracy w zakładach przemysłowych, [w:] M. Sobańska‑Bondaruk, S. L. Bogusz, Wiek XIX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, Warszawa 1998, s. 135.

Senator Charles Sumner o przyczynach wojny secesyjnej

Wojna ta ma dwie widoczne przyczyny. Jedną jest niewolnictwo, a drugą samorządność Stanów. Jednakże ta druga jest jedynie przykrywką dla pierwszej. Gdyby nie kwestia niewolnictwa, nie byłoby problemu z samorządnością Stanów.

Wojna toczy się zatem o niewolnictwo, i nic innego. Jest to obłędna próba obrony przemocą tego systemu. Z tupetem szaleńca próbuje się bronić tego barbarzyństwa jako głównej zalety i podstawy naszej cywilizacji.

wojna Źródło: Senator Charles Sumner o przyczynach wojny secesyjnej, dostępny w internecie: wikipedia.org.