W odpowiedzi możesz skorzystać z następujących źródeł:

J. Krysik, Zegarek cieśli Harrisona, polityka.pl [dostęp online: 03.06.2020].

J. Gągol, G. Herman, Pomiary altymetryczne Jerzego Bogumiła Puscha, geoportal.pgi.gov.pl [dostęp online: 03.06.2020]

Chronometr to inaczej zegar. Konstrukcja precyzyjnych zegarów umożliwiła żeglarzom „zabieranie czasu” obowiązującego w porcie, z którego wypływali. Na podstawie różnicy czasu między chronometrem wskazującym czas portu a czasem lokalnym, można było wyznaczyć odległość statku od portu, a pośrednio również długość geograficzną.

Sekstant to urządzenie służące do wyznaczania wysokości ciał niebieskich, np. Gwiazdy Polarnej czy Słońca. Poprzednikiem sekstantu był kwadrant – znany już w starożytności. Dzięki informacji o wysokości ciał niebieskich można było określić jedną ze współrzędnych geograficznych – szerokość.

Barometr jest urządzeniem znanym głównie z pomiarów ciśnienia atmosferycznego. Wykorzystując prawidłowość, że ciśnienia zmienia się wraz z wysokością, od końca XVIII wieku rozpoczęto pomiary wysokościowe punktów na Ziemi.

Odszukaj biogramy naukowców, korzystając ze strony encyklopedia.pwn.pl lub wikipedia.org.

Eugeniusz Romer (1871‑1954) – uważany za jednego z najwybitniejszych polskich geografów, zasłużony również na arenie międzynarodowej - przez wiele lat był wiceprezydentem Międzynarodowej Unii Geograficznej. Prowadził wiele badań z zakresu klimatologii, hydrologii czy geomorfologii, jednak największy dorobek naukowy wypracował w dziedzinie kartografii. Upowszechnił metodę hipsometryczną do przedstawiania ukształtowania powierzchni. Popularyzował metodę izarytmiczną do przedstawiania zjawisk klimatycznych, ale również ekonomicznych. Był twórcą wielu map i atlasów Polski, w tym „Geograficzno‑statystycznego atlasu Polski” (1916 r.), w którym przedstawił podstawowe dane z zakresu podziału administracyjnego, geografii fizycznej, gospodarki, rolnictwa i demografii, wykorzystane w późniejszych pertraktacjach pokojowych dotyczących ustalania granic Polski po I wojnie światowej.

Wincenty Okołowicz (1906‑1979) – polski geograf specjalizujący się w klimatografii, był twórcą polskiej klasyfikacji klimatów świata. Zaproponowany przez niego podział jest stosowany w szkolnych atlasach do dzisiaj.

Jerzy Kondracki (1908‑1998) – popularyzował kompleksowy kierunek badania środowiska przyrodniczego. Był autorem regionalizacji fizycznogeograficznej Polski. Zaproponowany przez niego podział jest stosowany w geografii Polski do dzisiaj.

Henryk Arctowski (1871‑1958) – pionier w polskich badaniach polarnych. Był współorganizatorem i uczestnikiem belgijskiej wyprawy na Antarktydę na statku Belgica. Podczas tej ekspedycji uczestnicy po raz pierwszy zimowali na statku uwięzionym w lodach Antarktydy. Arctowski prowadził kompleksowe badania w zakresie meteorologii, oceanografii, glacjologii oraz geologii. Sformułował szereg naukowych hipotez między innymi dotyczących związku gór Antarktydy z łańcuchem Andów. Stworzył również teorię falowego przemieszczania się cyklonów. W uznaniu za zasługi jego imieniem nazwano polską stację badawczą na Antarktydzie.

Zapoznaj się z odkryciami opisanymi w poniższych artykułach.

• Odkryto wieczną zmarzlinę w Polsce, pgi.gov.pl [dostęp online 03.06.2020].

• Pierwsze czworonogi wyszły na ląd w Górach Świętokrzyskich, pgi.gov.pl [dostęp online 03.06.2020].

• Sensacyjne odkrycie w Jaskini Niedźwiedziej w Kletnie, jaskinianiedzwiedzia.pl [dostęp online 03.06.2020].

Do spektakularnych „odkryć geograficznych” zaliczyć można znalezienie w odwiertach wykonanych na obszarze północno‑wschodniej Polski wieloletniej zmarzliny. Stwierdzono ją na głębokości około 350 m. Jest to jedyne miejsce w Europie Środkowej, gdzie bezpośrednio można obserwować głęboką wieczną zmarzlinę sprzed 13 tysięcy lat, czyli pozostałość po ostatniej epoce lodowcowej (plejstocen). W badaniach speleologicznych wydarzeniem było odkrycie 500 m nowych korytarzy i komór w jednej z najbardziej znanych polskich jaskiń - Jaskini Niedźwiedziej. Podczas eksploracji natrafiono na salę o długości około 120 m, szerokości 30 m i podobnej wysokości. Jest to największa sala jaskiniowa w Polsce i tej części Europy, nadano jej nazwę Sali Mastodonta. Sala nie jest jeszcze udostępniona turystom. Do odkryć na skalę światową należy odnalezienie przez polskich geologów odcisków tetrapodów żyjących w środkowym dewonie ok. 390 mln lat temu. Odkrycia dokonano w kamieniołomie Zachełmie pod Kielcami. Uważa się, że odkryte w Polsce tropy są najstarszymi na świecie śladami czworonogów, które po raz pierwszy wyszły z wody na ląd.

Sprawdź znaczenie terminów: geoinformatyka, teledetekcja, fotogrametria, GIS.

Współcześnie w naukach geograficznych powszechnie wykorzystuje się technologie informatyczne. Powstały nowe kierunki nauki jak: geoinformatyka, która zajmuje się gromadzeniem informacji o geosferach (np. o atmosferze, litosferze i hydrosferze) oraz technikami przetwarzania cyfrowych geodanych, jak również przygotowaniem do ich komputerowej wizualizacji, analizy i interpretacji. Zebrane dane stanowią podstawą Systemu Informacji Geograficznej (GIS), który służy do ewidencjonowania obiektów w przestrzeni geograficznej, do monitorowania zjawisk oraz symulacji ich następstw, np. zasięgu powodzi.

Duże znaczenie w pozyskiwaniu danych do GIS mają nowoczesne techniki zbierania pomiarów oraz obrazów, czyli teledetekcja. Badania teledetekcyjne można wykonywać z samolotów, przestrzeni kosmicznej lub z powierzchni ziemi, bez konieczności bezpośredniego udziału. Dane zbierane są zdalnie, z wykorzystaniem fal radiowych (radar), świetlnych (lidar) czy akustycznych (sonar, sodar). Wykorzystanie tych technik pozwala na zbieranie danych nocą, w trudnych warunkach atmosferycznych czy z trudno dostępnych miejsc, np. pustyń. Dzięki zastosowaniu różnych technik można szacować stopień przesuszenia gleby, zagrożenia pożarowego, inwazji szkodników itp. Zdjęcia lotnicze i satelitarne pozwalają na monitorowaniu stanu środowiska przyrodniczego.