Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Czy suplementy diety to leki? Uargumentuj swoją odpowiedź w oparciu o skład i przeznaczenie tych substancji.

Rs94S8V50unhn

RWX81HsmyIakR1

Ćwiczenie 2

Co należy zrobić, gdy zajdzie potrzeba zastosowania nowego/nieznanego nam leku o np. działaniu przeciwbólowym? Ułóż procedurę (wskaż kolejność).

Zażycie leku w ilości zalecanej dawki jednorazowej.
Upewnienie się, że lek ma pożądane działanie – w tym przypadku przeciwbólowe.
Upewnienie się, że lek nie jest przeterminowany – sprawdzenie daty ważności.
Wyszukanie informacji o dawkowaniu i ustalenie jednorazowej dawki leku.
Wyszukanie informacji o przeciwskazaniach i upewnienie się, czy możemy zastosować ten lek.

R14byxkuHx1871

Ćwiczenie 3

W jaki sposób stosować leki? Wskaż prawdziwość zdań.

Zdanie	Prawda	Fałsz
Stosowanie większości leków powinno odbywać się ze wskazań i pod kontrolą lekarza.	□	□
Mogę bezpiecznie zastosować lek, który lekarz zalecił na receptę mojej koleżance, w przypadku, gdy mam takie same objawy i dolegliwości.	□	□
Podana w ulotce zalecana dawka leku jest tylko przybliżona, każdy może dostosować ją do swoich potrzeb.	□	□
W przypadku, gdy po zażyciu leku pojawiają się niepokojące objawy, należy koniecznie skonsultować się z lekarzem lub farmaceutą.	□	□

RLbOXW6NhPbFX2

Ćwiczenie 4

Dopasuj pojęcia stosowane w opisach leków do ich definicji.

przeznaczenie leku, w jakim celu jest stosowany – np. przeciwbólowym., dodatkowe, niezwiązane z bezpośrednim celem oddziaływania leku; reakcje, które może powodować lek u niektórych pacjentów., informacja, w jakich przypadkach nie należy stosować leku., ilość oraz częstotliwość stosowania leku.

Przeciwwskazania
Działania niepożądane
Działanie
Dawkowanie

Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z fragmentem ulotki leku przeciwgorączkowego dla dzieci i odpowiedz, jaką objętość syropu, zawierającego lek, możesz jednorazowo podać gorączkującemu dziecku w wieku 4‑6 lat.

Określając dawkę ibuprofenu, należy uwzględnić masę ciała (mc.) i wiek pacjenta. Zwykle stosowana dawka pojedyncza ibuprofenu wynosi od 7 do 10 mg/kg mc. aż do maksymalnej dawki dobowej, która wynosi 30 mg/kg mc., podzielona na 3 do 4 pojedynczych dawek. Minimalna przerwa pomiędzy kolejnymi dawkami wynosi 6 godzin. Nie należy przekraczać maksymalnej dawki dobowej.

5‑7,6 kg (3‑6 miesięcy) 1,25 ml (1 ∙ 50 mg) 3 razy (150 mg);
7,7‑9 kg (6‑12 miesięcy) 1,25 ml (1 ∙ 50 mg) 3 do 4 razy (150‑200 mg);
10‑15 kg (1‑3 lat) 2,5 ml (1 ∙ 100 mg) 3 razy (300 mg);
16‑20 kg (4‑6 lat) 3,75 ml (1 ∙ 150 mg) 3 razy (450 mg);
21‑29 kg (7‑9 lat) 5 ml (1 ∙ 200 mg) 3 razy (600 mg);
30‑40 kg (10‑12 lat) 7,5 ml (1 ∙ 300 mg) 3 razy (900 mg);
Powyżej 40 kg (dzieci i młodzież od 12 lat i dorośli) 5‑10 ml (200‑400 mg) 3 razy (1200 mg).

Indeks dolny Źródło: https://apteline.pl/ibufen-dla-dzieci-forte-o-smaku-truskawkowym-100ml [dostęp 28,08,2020]. Indeks dolny koniec

R1SGKDlpTHlvy

150 mg
3,75 ml
11,25 ml
1,25 ml

Ćwiczenie 6

Lek w postaci zawiesiny doustnej, zwierający jako substancję czynną paracetamol o działaniu przeciwgorączkowym i przeciwbólowym, przeznaczony jest do stosowania u niemowląt i dzieci. 5 ml zawiesiny zawiera 120 mg paracetamolu. Ile syropu możesz jednorazowo podać choremu dziecku wieku od 1‑2 lat, jeżeli jednorazowa dawka lecznicza wynosi 156 g?

Indeks dolny Źródło: https://www.doz.pl/apteka [dostęp 28.08.2020 r.] Indeks dolny koniec

R6prDVn3CaYXb

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

R1GGPA25pmTOF

5 ml — 120 mg

x ml — 156 mg

$x = \frac{5 ml \cdot 120 mg}{156 mg} = 6,5 ml$

Ćwiczenie 7

W ulotce informacyjnej kropli na dolegliwości żołądkowe, zawarta jest taka informacja: Lek zawiera 65 % (V/V) etanolu, tzn. 370 mg etanolu na dawkę jednorazową (15 kropli).

Oblicz, jaka jest objętość w ${cm}^{3}$ zalecanej dawki jednorazowej.

RjHe4SEGn4MfI

Odpowiedź zapisz w zeszycie do lekcji chemii, zrób zdjęcie, a następnie umieść je w wyznaczonym polu.

Rl67lAK4ZgbDU

Skorzystaj ze wzoru na gęstość : $d = \frac{m}{V}$

gdzie: d – gęstość, m – masa, V – objętość.

Dawka jednorazowa zawiera 370 mg etanolu, co stanowi 65% objętościowych roztworu. $d_{etanolu} = 0,789 \frac{g}{{cm}^{3}}$

Objętość etanolu o masie 370 mg etanolu wynosi:

$m_{etanolu} = 370 mg = 0,37 g$

$V_{etanolu} = \frac{0,37 g}{0,789 \frac{g}{{cm}^{3}}} = 0,46 {cm}^{3}$

0,46 {cm}^{3} — 65 %

V_{roztworu} — 100 %

$V_{roztworu} = \frac{0,46 {cm}^{3} \cdot 100 %}{65 %} = 0,70 {cm}^{3}$

Ćwiczenie 8

Poniżej znajdziesz informacje o składach kilku wybranych kropli do oczu. Zapoznaj się z nimi i odpowiedz na pytania.

I. Hialuronian sodu 0,4%, wyciągi wodne z: miłorzębu japońskiego (Ginkgo biloba), borówki czarnej (Vaccinium myrtillus), kopru włoskiego (Foeniculum vulgare), wąkroty azjatyckiej (Centella asiatica), kwas borowy, dekahydrat tetraboranu sodu, chlorek sodu, woda do iniekcji.

II. 0,2% hialuronian sodu, 0,2% hypromeloza, woda destylowana z aloesu, rumianku, borówki czarnej (Vaccinium Myrtillus) i dzikiej róży (Rosa Canina), kwas borowy, dziesięciowodny tetraboran sodu, chlorek sodu, woda do wstrzykiwań.

III. Wyciąg wodny z zielonej herbaty, wyciąg wodny z oczaru, wyciąg wodny ze świetlika, wyciąg wodny z rumianku, kwas bomy, dekahydrat tetraboranu disodowego, chlorek sodu, EDTA, chlorek benzalkoniowy, woda do iniekcji.

IV. Woda, chlorek sodu, glikol polietylenowy 8000, kwas borowy, hialuronian sodu, chlorek potasu, chloran sodu, chlorek wapnia, chlorek magnezu, nadtlenek wodoru.

Indeks dolny Źródło: https://www.doz.pl/apteka/ [dostęp 28.08.2020 r.]. Indeks dolny koniec

RH64MRoVMU8lM

1. Jeden ze składników kropli do oczu występuje aż w trzech rodzajach tego leku. Podaj nazwę tego składnika i wskaż, w których wymienionych lekach występuje.

Kwas hialuronowy wykorzystywany jest do produkcji kropli do oczu np. przy leczeniu zespołu suchego oka. Łagodzi podrażnienia, chroni rogówkę przed wysychaniem, nawilża gałkę oczną. Produkowany jest w organizmach zwierzęcych. Synteza tego kwasu zachodzi w błonie komórkowej. W procesie tym bierze udział synteza hialuronianowa, która uczestniczy w naprzemiennym łączeniu reszt kwasu glukuronowego i N‑acetyloglukozaminy.

RV0caHia1zor9

Ilustracja interaktywna przedstawiająca podstawową jednostkę budulcową kwasu hialuronowego opartą na kwasie D-glukuronowym oraz N-acetylo-D-glukozaminie. Kwas hialuronowy jest naturalnym polimerem powstającym w reakcji katalizowanej przez syntazę hialuronianową. 1. Kwas D-glukuronowy to związek o strukturze sześcioczłonowego pierścienia, w którego skład wchodzi atom tlenu i pięć atomów węgla kolejno C1, C2, C3, C4 i C5. Atomy C1, C2, C3 i C4 podstawione są grupami hydroksylowymi, a atom C5 grupą COOH. 2. N-acetylo-D-glukozoamina to związek o strukturze sześcioczłonowego pierścienia, w którego skład wchodzi atom tlenu i pięć atomów węgla kolejno C1, C2, C3, C4 oraz C5. Węgle C1, C3, C4 podstawione są grupami hydroksylowymi, węgiel C2 związany jest atomem azotu podstawiony, grupą acetylową

C (O) {CH}_{3}

, zaś węgiel C5 grupą

{CH}_{2} OH

. W cząsteczce kwasu hialuronowego wspomniane struktury są połączone następująco, atom tlenu przy węglu C1 kwasu D-glukurunowego łączy się z węglem C3 N-acetylo-D-glukozaminy i jest to wiązanie 1,3-glikozydowe. Na ilustracji od węgli C1 N-acetylo-D-glukozaminy oraz od atomu tlenu związanego z węglem C4 kwasu D-glukurunowego poprowadzone są wiązanie przerywane poza nawias obejmujące opisaną jednostkę budulcową kwasu hialuronowego. W indeksie dolnym względem nawiasu znajduje się litera n.

Źródło: dostępny w internecie: commons.wikimedia.org, domena publiczna.

R1BH15b3GDqI2

2. Do jakiej grupy związków organicznych zaliczysz kwas hialuronowy?

3. Uzasadnij stwierdzenie, że kwas hialuronowy jest biopolimerem.

Film edukacyjny

Dla nauczyciela