Sprawdź się

1
Pokaż ćwiczenia:
Horacy Oda I 27 [Natis in usum laetitiae scyphis]

Bić się kielichem, co uciechom służy,
Tracka to moda1Tracka to moda. Barbarzyński rzućcie
Obyczaj taki, radości Bachusa
Krwawymi zwady i orgią nie kłóćcie!

Jakże daleki jest puginał Meda2puginał Meda-chmurka
Od lamp i wina! Więc, mili druhowie,
Uciszcie dziką wrzawę i przystojnie
Trwajcie, oparci łokciem o wezgłowie.

A czy ja także miałbym ognistego
Łyknąć Falernu3Falernu? To niech brat Megilli4Megilli
Przyzna się zaraz, jaką broczy raną,
Od jakiej strzały uszczęśliwion ginie!

Nie chce? To z wami pić nie będę wcale.
Bo jakakolwiek miłość tobą władnie,
Nigdy hańbiącym żarem się nie pali –
Amor twój zawsze szlachetny i ładny.

Więc gadaj śmiało, co tam masz na sercu!
Zawierz‑że uszom pewnym, co cię boli!
Biedaku, strasznieś wpadł, w samą Charybdę5Charybdę!
A wart‑eś, chłopcze, przecież lepszej doli.

Jakież cię czary, jakie zleczą magi
Tessalskim zielem6Tessalskim zielem? Jakiż bóg pomoże?
Chyba cię Pegaz7Pegaz skrzydlaty wypęta
Z więzów troistej Chimery8Chimery przemożnych.

bic Źródło: Horacy, Oda I 27 [Natis in usum laetitiae scyphis], [w:] Wybór pieśni, oprac. J. Krókowski, tłum. I. Wieniewska, Wrocław 1971, s. 41–42.
1
2
3
4
5
6
7
8
Horacy Oda II 12 [Nolis longa ferae bella Numantiae]

Nie chciej, bym wojnę numantyńską9wojnę numantyńską, długą,
Ni Annibala10Annibala dzikiego sztandary,
Ni morze puńskiej krwi11puńskiej krwi zbroczone strugą
Śpiewał na miękkich strunach mej cytary.

Ani Lapitów12Lapitów, ani pijanicę
Hyleja13Hyleja, z całą czeredą olbrzymów,
Których zgniótł Herkul, gdy się na stolicę14Których zgniótł Herkul, gdy się na stolicę
Darli Saturna15Darli Saturna, nie chcę do mych rymów.

Ty sam, Meceno16Meceno, lepiej powiesz w prozie
O Cezarowych17Cezarowych tryumfach rozlicznych:
Jak skute króle przy zwycięskim wozie
Prowadził nieraz śród tłumów ulicznych.

Mnie każe Muza śpiewać twoją Panię
Licymnię18Licymnię: ócz jej promienie i żary,
Głosik czarowny, śpiewy, szczebiotanie,
Serce, co stałej dotrzymuje wiary.

Jak w tańcu nóżką wywija ochoczo,
Żarcik po żarcie sypie nieustanny,
Jak z wieńcem dziewcząt, kiedy ją otoczą,
Splata swe ręce w uroczystość Dianny19Dianny.

Czyżbyś za wszystkie Achmenowe trzosy20Achmenowe trzosy
I za Mygdona frygijskiego zbiory21Mygdona frygijskiego zbiory
Oddał Licymnii swojej śliczne włosy
Lub za Arabii napchane komory22Arabii napchane komory,

Ten czar, gdy szyjkę do pocałowania
Skłoni lub umknie, kapryśna pokusa,
Abyś jej porwał chciwiej, co zabrania,
A ona wzajem skradła ci całusa.

nie Źródło: Horacy, Oda II 12 [Nolis longa ferae bella Numantiae], [w:] Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, tłum. L. Siemieński, Wrocław 1971, s. 72–74.
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
Horacy Oda II 19 [Bacchum in remotis carmina rupibus]

Bakcha22Bakcha widziałem na skałach ustronnych,
Jak wierszy uczył (wierzcie mi, potomni!),
Jak je chwytały Nimfy czujnym słuchem
I Kozłonogów23Kozłonogów plemię ostrouche.

Evoe24Evoe! Znowu lęk mnie słodki przejął
I pełne ciebie myśli me szaleją.
Zmiłuj się nad mym duchem niespokojnym,
Ojcze swobody, winoroślą zbrojny!

Wolna mi wola opiewać twe Panny,
Krnąbrne Bachantki25Bachantki, i wina fontanny,
I rzeki mlekiem wezbrane, i miody
W lesie ciekące z wydrążonej kłody.

Wolno mi żony twej błogosławionej26żony twej błogosławionej
Śród gwiazd błyszczącą opiewać koronę26Śród gwiazd błyszczącą opiewać koronę,
Dworu Penteja27Penteja straszliwy upadek
I tracyjskiego Likurga28Likurga zagładę.

Ty rzeki skręcasz, co żywią Indiany,
I ty na górskich przełęczach, pijany,
Spinasz Bachantkom wężowym zaplotem,
A bez uszczerbku, kędziory ich złote.

Kiedy bezecna Gigantów gromada29bezecna Gigantów gromada
Włość twego ojca29Włość twego ojca – niebiosa – napada,
Ty lwią paszczęką30lwią paszczęką, pazurami lwiemi
Reta31Reta z gór stromych strącasz w otchłań ziemi.

Choć powiadają, żeś raczej do żartów,
Do pląsów skłonny, niż bitewnych harców,
Ty i w pokoju, i w utarczce krwawej
Równieżeś zdolny do obojej sprawy.

Gdy – złotorogi – zstąpiłeś w podziemia,
Cerber32Cerber od blasku twojego oniemiał.
Machał ogonem, łasił się stróż czujny,
Nogi twe liżąc jęzorem potrójnym.

trz Źródło: Horacy, Oda II 19 [Bacchum in remotis carmina rupibus], [w:] Wybór poezji, oprac. J. Krókowski, tłum. J. Tuwim, 1971 Wrocław, s. 85–87.
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
RI0n2AZg3wcm111
Ćwiczenie 1
Podaj poprawne odpowiedzi. Oda I 27 to utwór o tematyce biesiadnej / autotematycznej, Oda II 12 zawiera motyw autotematyczny / biesiadny, natomiast Oda II 19 to hymn wychwalający boga Dionizosa. Mimo że wiersze te podejmują różną problematykę, wszystkie mają charakter liryki zwrotu do adresata / pośredniej. W pierwszym utworze dowodzi tego m.in. fragment: Uciszcie dziką wrzawę / To z wami pić nie będę wcale, w drugim potwierdzają to słowa: Nie chciej, bym wojnę numantyńską […] śpiewał / Mnie każe Muza śpiewać twoją Panię, a w ostatnim – cytat: Zmiłuj się nad mym duchem niespokojnym / Wolno mi żony twej […] opiewać koronę.

Podaj poprawne odpowiedzi.

Oda I 27 to utwór o tematyce {#biesiadnej} / {autotematycznej}, Oda II 12 zawiera motyw {#autotematyczny} / {biesiadny}, natomiast Oda II 19 to hymn wychwalający boga Dionizosa. Mimo że wiersze te podejmują różną problematykę, wszystkie mają charakter liryki {#zwrotu do adresata} / {pośredniej}. W pierwszym utworze dowodzi tego m.in. fragment: {#Uciszcie dziką wrzawę} / {To z wami pić nie będę wcale}, w drugim potwierdzają to słowa: {#Nie chciej, bym wojnę numantyńską […] śpiewał} / {Mnie każe Muza śpiewać twoją Panię}, a w ostatnim – cytat: {#Zmiłuj się nad mym duchem niespokojnym} / {Wolno mi żony twej […] opiewać koronę}.

111
Ćwiczenie 2

Czy wszystkie trzy ody zawierają podobną kreację podmiotu lirycznego? Swoją odpowiedź uzasadnij, przywołując z każdego utworu odpowiedni cytat.

R1eFc6Ga9Mtj4
Oda I 27. Kreacja podmiotu (Uzupełnij). Cytat (Uzupełnij). Oda II 12. Kreacja podmiotu (Uzupełnij). Cytat (Uzupełnij). Oda II 19. Kreacja podmiotu (Uzupełnij). Cytat (Uzupełnij).

Oda Kreacja podmiotu Cytat
Oda I 27    
Oda II 12    
Oda II 19    
11
Ćwiczenie 3

Na podstawie Ody I 27 scharakteryzuj podmiot liryczny.

RcYHJQHXgtOhV
(Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 4

Określ sytuację liryczną w Odzie I 27, poprzyj swą wypowiedź stosownymi cytatami.

R1X9kULw7YVsx
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

W Odzie I 27 podmiot zwraca się do jednego z bohaterów utworu słowami: Zawierz-że uszom pewnym, co cię boli!
Jakiż bóg pomoże?.
Do jakiej części mowy zaliczają się morfemy zapisane wytłuszczonym drukiem?

W Odzie I 27 podmiot zwraca się do jednego z bohaterów utworu słowami: 
Zawierz‑że uszom pewnym, co cię boli!
Jakiż bóg pomoże?.
Do jakiej części mowy zaliczają się morfemy że, iż z tych fragmentów?

RHfJgHDafOQxy
(Uzupełnij).
211
Ćwiczenie 6

Oda II 12 reprezentuje typ liryki inwokacyjnej. Odszukaj jak najwięcej danych na temat adresata wypowiedzi. Zapisz je własnymi słowami, lecz za każdym razem podaj numer wersu zawierającego tę informację.

RP9n6Pd4zYKs1
Mapa myśli. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: adresat
      • Elementy należące do kategorii adresat
    • Nazwa kategorii:
        • Elementy należące do kategorii
      • Nazwa kategorii:
        • Koniec elementów należących do kategorii
    • Nazwa kategorii:
        • Elementy należące do kategorii
      • Nazwa kategorii:
        • Koniec elementów należących do kategorii
    • Nazwa kategorii:
        • Elementy należące do kategorii
      • Nazwa kategorii:
        • Koniec elementów należących do kategorii
    • Nazwa kategorii:
        • Elementy należące do kategorii
      • Nazwa kategorii:
        • Koniec elementów należących do kategorii
      Koniec elementów należących do kategorii adresat

    • adresat
R12Dxnn1OON5Y
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 7

Na podstawie Ody II 12 napisz jak najwięcej informacji na temat podmiotu lirycznego.

RuXmjWrhyVnPs
(Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

W 80 słowach opisz sytuację liryczną w Odzie II 19.

RzcIiv7Ou2QGF
(Uzupełnij).
Praca domowa

Napisz tekst liczący nie mniej niż 150 słów, w którym opiszesz kreacje podmiotu lirycznego oraz sytuację liryczną w Odzie I 36 autorstwa Horacego. Swoją wypowiedź poprzyj odpowiednimi cytatami.

Horacy Oda I 36 [Et ture et fidybus iuvat]

Dymem kadzidła, lutni grą
I krwią cielątka uczcić trzeba
Te, co nam cało w domu próg
NumidęNumidaNumidę znów wróciły, nieba

Z HesperiiHesperiaHesperii kresów. Wszystkim nam
Okazał serce dawnym druhom,
Lecz najgorętszy uścisk dał
LamiiLamiaLamii, bo młodość miał z nim wspólną

I z nim wraz męską togę wdział.
Niech więc ten dzień pamiętny będzie!
Amfora wina niech bez dna!
Niech pląs nie spocznie, gdy pieśń gędziegędzićgędzie!

Ach, i DamalisDamalisDamalis, chociaż pić
Potrafi grackograckogracko, niech w ochocie
BassusaBassusBassusa nie prześcignie już!
Niech ucztę róż zasypią krocie!

Damalis, chociaż wszyscy w nią
Wlepiają oczy pełne żądzy,
Ujmie kochanka w ramion splot
Ciaśniej, niżeli bluszcze pnące.

1 Źródło: Horacy, Oda I 36 [Et ture et fidybus iuvat], [w:] tegoż, Wybór pieśni, oprac. Jerzy Krókowski, tłum. Ignacy Wieniewski, Wrocław 1971, s. 53–54.
Numida
Hesperia
Lamia
gędzić
Damalis
gracko
Bassus
Audiobook
Dla nauczyciela