Rozważ, czy ocena opisywanych czynów nie wymaga odwołania się do czegoś więcej niż jego bezpośrednie skutki obejmujące czyniącego.

Ciąg dalszy tekstu Milla:

Lecz czym jest to coś, jeżeli nie szczęściem innych lub czymś, co stanowi jego niezbędny warunek? Jest rzeczą szlachetną zdobyć się na całkowitą rezygnację z własnego szczęścia czy z szans jego osiągnięcia, lecz ostatecznie ta ofiara musi mieć jakiś cel. Nie jest ona celem sama w sobie. Jeżeli zaś ktoś mi powie, że tym celem jest nie szczęście, lecz cnota, która jest czymś lepszym od szczęścia, pytam, czy ów bohater lub męczennik dokonałby swojej ofiary, gdyby nie wierzył, że zabezpieczy ona innych przed podobnymi ofiarami? Czyby jej dokonał, gdyby przypuszczał, że poświęcenie jego osobistego szczęścia będzie dla innych najzupełniej bezowocne i upodobni ich los do jego losu, tj. postawi ich w sytuacji osoby, która zrezygnowała z własnego szczęścia? Cześć tym, którzy umieją wyrzec się wszelkich radości życia, jeżeli to wyrzeczenie wzmaga wydatnie ogólne szczęście na świecie. [J.S. Mill, Utylitaryzm]

Pamiętaj o indywidualnym i społecznym wymiarze życia oraz o bezpośrednich i dalszych skutkach postępowania.

Sporządzenie rozprawki przedstawiającej sposób oceny, który uwzględnia rozważenie skutków dla podmiotu ocenianego postępowania oraz dla zbiorowości, a także rozważenie skutków bezpośrednich oraz dalszych.

Poszukaj przykładów sytuacji, gdy uzyskiwanie lub zachowywanie przez jedne istoty dobra dokonują się kosztem wielkiego cierpienia innych istot czujących.

Przykłady:

Kontrowersyjność omawianej zasady ukazuje sytuacja pozyskiwania na dużą skalę w krajach rozwiniętych odzieży pochodzącej od zwierząt i wymagającej poddawania zwierząt cierpieniu i przedwczesnego zabijania ich, podczas gdy aktualne możliwości technologiczne umożliwiają w pełni zaspokojenie potrzeb odzieżowych człowieka z pominięciem przemysłowej hodowli zwierząt. Należy zapytać, czy estetyczna potrzeba noszenia np. naturalnego futra jest czymś o znaczeniu moralnym przewyższającym dobrostan psychofizyczny norek lub lisów.

Kontrowersyjność omawianej zasady ukazuje sytuacja odmówienia pomocy uchodźcom wojennym przez Polskę. Należy zapytać, czy przywiązanie do względnej jednolitości etnicznej i kulturowej jest czymś o znaczeniu moralnym przewyższającym wartość życia osób wymagających wsparcia, w tym wielu dzieci.

Zwróć uwagę na to, jak podmiot wypowiedzi lirycznej odnosi się do cudzego cierpienia, czy bardziej rozlicza się z intencji, czy ze skutków swojego zachowania.

Podmiot liryczny w wierszu rozlicza siebie, poetę, z tego, że nie udało mu się zapobiec złu – nie ocalił ani pojedynczego człowieka, do którego się zwraca, ani innych ludzi, narodów. Uznaje moralny charakter poezji, która – jego zdaniem – powinna wybawiać, ocalać tych, których inni zabijali. Co więcej – nieprzeciwdziałanie złu ocenia jako współudział w jego popełnieniu:

W wierszu dostrzegamy następujące przesłania wyrażane przez podmiot liryczny, które przypominają elementy postawy utylitarystycznej: moralność to przeciwdziałanie złu, redukcja cierpienia, znaczenie moralne czegoś nie mierzy się tym, że to coś jest „moje” i dlatego moralnie donioślejsze niż „cudze” (np. życie, dobrostan) – zło dotykające innych jest nie mniej ważne, niż zło dotykające mnie, nie intencje decydują o moralnej wartości działania (podmiot pragnął dobrej poezji), ale to, do czego doprowadziły lub czemu nie zdołały zapobiec (śmierci ludzi i narodów).