Sprawdź się
Zapoznaj się z materiałami źródłowymi i wykonaj polecenia zamieszczone poniżej.
Fragment listu Abrahama Złotopolskiego, porucznika chorągwi husarskiej do Wojciecha Miastkowskiego, 25 października 1620Skoczyło na nas ze dwa tysiące Tatar. Zaraz wszyscy, a wszyscy, co konie mieli, wsiadłszy na konie, poczęli uchodzić […]. Nie zostało nas, tylko jedenaście, pan hetman polny dwunasty, z panem kanclerzem trzynastym. Szliśmy z nim pieszo na kilka strzelań z łuku, prosząc go [tj. hetmana Stanisława Żółkiewskiego], aby na konia wsiadł i równo z drugimi uchodził. Nie chciał tego uczynić, mówiąc te słowa:
– Nie wsiądę, miło mi przy was umierać. Niech pan Bóg nade mną wyrok swój, który uczynił, skończy.
Mało co postąpiwszy, poczęliśmy go prosić, aby znów wsiadł, ale i konia już nie było. Jam w tym towarzysza jakiegoś […] z konia zbił, z panem hetmanem polnym wsadziłem go nań. Zatem z boku kilkuset konnych naszych przypadło, między których on wpadłszy o od tego czasu jużem go nie widział.
Ilustracja A
Ilustracja B
Ilustracja C
W tabeli poniżej te informacje, których potwierdzenie znajdziesz w źródle, oznacz jako prawdziwe, a te, których źródło nie potwierdza – jako fałszywe.
Stwierdzenie | Prawda | Fałsz |
Armia turecka była wieloetniczna. | □ | □ |
Wódz armii polskiej ukazany został w czerwonym płaszczu. | □ | □ |
Wśród walczących rozpoznać można polskich husarzy. | □ | □ |
Łukami posługują się jedynie żołnierze tureccy. | □ | □ |
Hetman Żółkiewski zginął z rąk janczarów. | □ | □ |
Na obrazie znajduje się element symbolizujący religię muzułmańską. | □ | □ |
Walery Eljasz‑Radzikowski (1840–1905) stworzył malarską wizję śmierci hetmana Stanisława Żółkiewskiego w bitwie pod Chocimiem w XIX w., a więc ponad 200 lat po walce. Dzieło nie jest zatem realistyczne. Rozstrzygnij, czy autor obrazu przedstawia krytyczny, czy afirmujący stosunek do hetmana i w jaki sposób to osiąga oraz czemu to służyło.
Walery Eljasz‑Radzikowski (1840–1905) stworzył malarską wizję śmierci hetmana Stanisława Żółkiewskiego w bitwie pod Chocimiem w XIX w., a więc ponad 200 lat po walce. Dzieło nie jest zatem realistyczne. Rozstrzygnij na podstawie opisu obrazu, czy autor obrazu przedstawia krytyczny, czy afirmujący stosunek do hetmana i w jaki sposób to osiąga oraz czemu to służyło.
Rozstrzygnij, czy dane w poniższej tabeli odnoszą się do bitwy pod Cecorą, czy pod Chocimiem. Uzasadnij odpowiedź, podając cztery argumenty.
Strony konfliktu | |
---|---|
Rzeczpospolita Mołdawia | Turcja chanat krymski Wołoszczyzna |
Siły | |
8600 | 40 000 |
Straty | |
1500–2000 | 3500 |
Indeks górny Źródło danych: Artykuł Bitwa pod Cecorą, pl.wikipedia.org Indeks górny koniecŹródło danych: Artykuł Bitwa pod Cecorą, pl.wikipedia.org
Uzupełnij luki w tekście. Odpowiednie słowa wybierz spośród podanych niżej.
Zapoznaj się z tekstem źródłowym i wykonaj zamieszczone niżej polecenia.
Karol ChodkiewiczZ trzech części świata zebrał Osman dumny
Liczne szyki pod Chocimem,
Juczne wielbłądy, działa i lud tłumny
Posępnym ćmiły się dymem.
Waleczny hetman w bitwach zapalczywych
Na czele swoich naciera,
Dowodzi, walczy, w wycieczkach szczęśliwych
Przeważnie tłumy odpiera.
Próżno Karakasz przykładem i głosem
Do rzezi hordy zagrzewa,
Lecz śmiertelnym ugodzony ciosem,
Bluźnierczą duszę wyziewa.
Ugięty Osman przez okropne straty,
Gdy już umowy zawiera,
Chodkiewicz, złaman trudami i laty,
Do namiotu wodze zbiera.
Stał hetman polny i rotmistrze dzielne,
Gdy z łoża wódz się podnosi;
Każdy, już widząc znaki w nim śmiertelne,
Łzą cichą jagody rosi.
Wódz się odzywa: „Kochani rodacy,
„W zbyt ciężkiej rzucam was chwili,
„Lecz się nie trwożę, jesteście Polacy,
„Walczcie, jakeście walczyli.
„Niech w was ojczyzny pamięć nie ustaje!”
Tu wodzów tuli do łona:
Lubomirskiemu buławę oddaje,
Ściska za rękę i kona.
Już się żałosny płacz w obozie wszczyna,
Pogonie kirem okryte:
Ten świetne pod nim zwycięstwa wspomina,
Ów miasta szturmem dobyte.
Osman, czcząc w wodzu pomyślność oręża,
Acz silna jego potęga,
Na martwych zwłokach walecznego męża
Mir wieczny Polsce przysięga.
Zapoznaj się z ilustracjami i wykonaj zamieszczone niżej polecenia.
Zapoznaj się z opisami ilustracji i wykonaj zamieszczone niżej polecenia.
Źródło A
Źródło B
Zapoznaj się z ilustracją i wykonaj zamieszczone niżej polecenia.
Indeks górny Źródło ilustracji: Wikimedia Commons, domena publiczna. Indeks górny koniecŹródło ilustracji: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Apoteoza (gr. apotheosis – ubóstwienie) – zgodnie z definicją Wikipedii to pochwała osób, rzeczy, wydarzeń, idei bądź wartości (np. apoteoza życia, bohaterstwa, religijna), osądzenie istoty ludzkiej jako idealnej, godnej dokonanych czynów. W sztukach plastycznych, muzyce i literaturze apoteoza przybiera formę gloryfikującego przedstawienia.