Nazwij wydarzenia przedstawione na ilustracjach. 
Przypomnij sobie wojenne losy różnych polskich bohaterów walk z Turcją: Władysława Warneńczyka, Stanisława Żółkiewskiego oraz Jana Karola Chodkiewicza.

Wskaż ilustrację, która dotyczy tego samego wydarzenia co tekst źródłowy. Uzasadnij swój wybór. 
Zwróć uwagę na centralne postaci obrazów.

Nazwij wydarzenia przedstawione na ilustracjach.

A: bitwa pod Warną, B: oblężenie Chocimia, C: bitwa pod Cecorą.

Wskaż ilustrację, która dotyczy tego samego wydarzenia co tekst źródłowy. Uzasadnij swój wybór.

Ilustracja C. Otoczenie hetmana porusza się pieszo. Na ilustracji widoczny jest także rumak, którego – o czym mowa w tekście – podstawiono hetmanowi Żółkiewskiemu, aby uciekł z pola bitwy.

Skup się na faktach i nie daj się ponieść poetyckiemu językowi autora.

Zwróć uwagę na zwroty, które służą uwzniośleniu postawy Chodkiewicza oraz pomniejszeniu waleczności Turków.

Zastanów się, dlaczego czytelnicy często chętnie utożsamiają się z poetycką wizją historii, która stawia dzieje narodu i jego przedstawicieli w bardzo pozytywnym świetle.

Na podstawie fragmentów „Śpiewów historycznych” Juliana Ursyna Niemcewicza (1758–1841) wypisz w sześciu punktach informacje dotyczące przebiegu bitwy pod Chocimiem w 1621 r.

1. Wojska tureckie rozpoczynają oblężenie Chocimia.

2. Śmierć tureckiego wodza Karakasza.

3. Początek negocjacji w namiocie Chodkiewicza.

4. Na łożu śmierci Chodkiewicz przekazuje władzę hetmańską Lubomirskiemu.

5. Śmierć Chodkiewicza.

6. Podpisanie porozumienia pokojowego.

Wybierz trzy do pięciu zwrotów, które świadczą o negatywnym stosunku poety do Turków i pozytywnym do Chodkiewicza.

O Chodkiewiczu: „waleczny hetman”, „złaman trudami i laty”, „wodzów tuli do łona”, „na martwych zwłokach walecznego męża”; o Turkach: „Osman dumny”, „ugięty Osman”, „Karakasz […] do rzezi hordy zagrzewa”, „bluźnierczą duszę”.

Uzasadnij, że poezja „ku pokrzepieniu serc” przyczynia się do tworzenia i podtrzymywania mitów historycznych.

Poezja idealizuje rzeczywistość za pomocą atrakcyjnych, przemawiających do wyobraźni środków językowych i stylistycznych. W ten sposób znacząco wpływa na postrzeganie. Ponadto liryka pisana „ku pokrzepieniu serc” przekazuje wzniosłą, bohaterską wizję własnej historii, z którą łatwiej się utożsamić. Możliwe są także inne uzasadnienia (np. walory wychowawcze poezji „ku pokrzepieniu serc”) – do rozstrzygnięcia przez nauczyciela.

Porównaj ostatnią z cytowanych zwrotek wiersza z wymową ilustracji.

Zwróć uwagę na stroje oraz rozmieszczenie postaci na ilustracjach stosownie do rangi postaci.

Uwzględnij różne elementy: stroje, architekturę, wygląd postaci.

Rozstrzygnij, czy obrazy dotyczą tego samego wydarzenia co wiersz Niemcewicza.

Tak. Zarówno obrazy, jak i wiersz dotyczą bitwy pod Chocimiem w 1621 r.

Wyjaśnij, po czym można poznać, że na obrazie przedstawione zostały negocjacje pokojowe; po czym odróżniasz postaci polskie od tureckich; na jakiej podstawie można zidentyfikować królewicza Władysława Wazę, hetmana Lubomirskiego, a na jakiej – Dylewara paszę, negocjatora tureckiego.

Królewicz Waza: wygląda młodo, ma na sobie zachodni strój, w tym charakterystyczny duży kapelusz z piórem, asystuje przy podpisaniu dokumentu. Hetman Lubomirski: jako główny negocjator zasiada przy stole, ubrany jest zgodnie z sarmacką modą; Dylewar pasza: zgodnie z turecką tradycją zasiada na poduszkach, ubrany jest w orientalny strój, na głowie nosi charakterystyczny turecki turban.

Porównaj ilustracje. Wskaż pięć podobieństw w przedstawieniu tematu przez obu artystów.

Podobieństwa: twierdza chocimska w tle, układ kompozycyjny, negocjatorzy przy stoliku, postaci w ubiorach polskich i tureckich, królewicz Władysław ubrany w zachodni strój, turecki negocjator zasiada na poduszkach, scena rozgrywa się w namiocie.