Obraz przedstawia scenę rodzajową. Na tarasie pałacu ma miejsce scena pożegnania hetmana Jana Karola Chodkiewicza z małżonką Anną. Mężczyzna jest ubrany w zbroję i hełm. Trzyma za rękę stojącą na tarasie młodą kobietę w zwiewnej sukni. Za plecami kobiety stoją młode kobiety. Za plecami hetmana liczni żołnierze w zbrojach. Opis: 1. Hetman Jan Karol Chodkiewicz. Tekst audio: Artysta ukazał hetmana w momencie, kiedy ten musi dokonać wyboru: pozostać z młodą żoną czy wyruszyć na wojnę. Podobny dylemat towarzyszył Hektorowi, bohaterowi homeryckiej epopei. Trojanin, który wyruszył na pojedynek z niezwyciężonym Achillesem, pozostawił żonę oraz syna., 2. Płaszcz Chodkiewicza. Czerwony płaszcz narzucony na zbroję kojarzy się z kanonem przedstawiania stroju Hektora w nowożytnej sztuce europejskiej. Tak Hektor został przedstawiony na obrazie Heinricha Wilhelma Tischbeina. Obraz przedstawia stojącego, umięśnionego mężczyznę, którego tors chroni zbroja. Spod zbroi wystaje krótki, cienki materiał. Mężczyzna ma na głowie hełm. W prawej dłoni trzyma pikę. Za pasem ma miecz. Podpis pod zdjęciem: Hektor napomina Parysa: Hektor. 3. Anna. Tekst audio: Anna Alojza Chodkiewiczowa ukazana została jako młoda osoba: rzeczywiście, w 1621 r. liczyła sobie 21 lat. Artysta przedstawił ją jako świeżo poślubioną mężatkę. Takie wyobrażenie nie jest zgodne z prawdą, gdyż do ślubu doszło w listopadzie 1620 r., a więc niespełna rok przed bitwą chocimską, ale zdążyło się już utrwalić w pamięci historycznej Polaków. Kasper Niesiecki (1682-1744), heraldyk, autor poczytnego herbarza, pisał jakoby hetman w sam dzień, pożegnawszy nienaruszoną w panieństwie oblubienicę, ruszył pod Chocim. Tę wersję wydarzeń powtórzył oświeceniowy twórca Julian Ursyn Niemcewicz w swoich popularnych Śpiewach historycznych, które powstały w latach 1808-1811. Przez wiele dziesięcioleci było to jedno z najpoczytniejszych polskich dzieł. Zawarte w nim treści ukształtowały całe pokolenia młodych Polaków. 4. Portyk kościoła. Tekst audio: Portyk kościoła przywołuje skojarzenia z budowlą antyczną. Element architektury nawiązuje do Skajskiej Bramy w Troi, przy której odbyło się pożegnanie Hektora z Andromachą. W europejskiej tradycji malarskiej detale te stanowiły tło dla nieszczęsnych mitycznych małżonków. 5. Próg. Tekst audio: Próg – element dosłowny, ale i symboliczny: oddziela świat domowy, bezpieczny od strefy zewnętrznej, groźnej, bo związanej z wojną. Anna Alojza ze świtą nie przekracza progu, poza którym znajdują się już hetman oraz rycerze., 6. Paź. Tekst audio: Giermek zajmuje strefę wojenną obrazu. Jako jedyna z ukazanych postaci nie interesuje się losem małżonków, ale spogląda w dal. Postać pazia została wyeksponowana przez artystę, bowiem przypada mu istotna rola: ciągnąc hetmana za rękę, oddziela go od sfery domowej i prowadzi do boju. 7. Zbrojni. Tekst audio: Rycerze w hełmach, zbrojach i pancerzach kojarzą się z postaciami znanymi z malarstwa Franciszka Smuglewicza (1745–1807), również kontusze i żupany stanowią nawiązanie do jego stylu. Tutaj przedstawienie grupy zbrojnych ma wyjaśniać powód rozstania małżonków. Być może ich obecność zapowiada dalsze losy Chodkiewicza. Jedna z najbardziej znanych prac Smuglewicza ukazuje bowiem moment śmierci hetmana w czasie oblężenia Chocimia. 8. Autor. Tekst audio: Józef Oleszkiewicz (1777–1830), polski i litewski malarz, autor dzieł o tematyce historycznej, religijnej, mitologicznej oraz portretów. Studiował w Wilnie, pod okiem m.in. znanego malarza Franciszka Smuglewicza, a swój talent doskonalił w Paryżu. We Francji miał okazję podpatrywać warsztat wielkiego mistrza malarstwa klasycystycznego Jaques’a-Louis Davida. Po powrocie z Paryża Oleszkiewicz tworzył w Wilnie, na Wołyniu, a następnie w Petersburgu. W stolicy carów został przyjęty do Akademii Sztuk Pięknych. Przez współczesnych uznawany był za człowieka o niezwykłej uczciwości oraz barwnej osobowości. Portret ukazuje młodego mężczyznę. Ma poważny wyraz twarzy, kędzierzawe, krótkie włosy, wydatne brwi. Ubrany jest w strój z klapami. Koszula ma podniesiony kołnierzyk. Podpis pod zdjęciem: Portret Oleszkiewicza powstały około 1805 r. 9. Dzieło. Tekst audio: Pożegnanie hetmana Jana Karola Chodkiewicza z małżonką Anną przed wyruszeniem na wyprawę chocimską w 1621 roku to obraz o imponującej wielkości, bo liczący aż 12 m². Dzieło nawiązuje do renesansowego stylu Rafaela oraz klasycystycznych płócien Jacques’a-Louis Davida. Oleszkiewicz wykorzystał w swojej pracy motyw zaczerpnięty z Iliady Homera: moment pożegnania Hektora z małżonką, Andromachą, przed pojedynkiem z Achillesem. Urszula Makowska, znawczyni twórczości Oleszkiewicza, w taki sposób tłumaczy dobór tematu: „Oleszkiewicz, podobnie jak większość ówczesnych artystów, znał […] eposy Homera, bo erudycja w dziedzinie literatury należała wtedy do kanonu akademickiego wykształcenia malarzy. Podczas zagranicznych studiów przyswoił sobie sposoby ukazywania scen antycznych, ale jednocześnie musiał przesiąknąć rodzimą tradycją sarmacką, w której wielcy Polacy byli porównywani z bohaterami starożytnymi, jak na przykład w Wojnie chocimskiej Wacława Potockiego, opisującego w ten sposób także cnoty Chodkiewicza”. Reprodukcję dzieła zobaczyć można w Muzeum Zamoyskich w Kozłówce. Zdjęcie przedstawia budynek stojący w otoczeniu drzew. To muzeum w Kozłówce. 10. Mecenas. Tekst audio: Obraz Pożegnanie hetmana… Oleszkiewicz stworzył z myślą o Aleksandrze Chodkiewiczu (1776–1838). Dzieło powstało jako forma podziękowania artysty za opiekę i przyjaźń. Potomek hetmana Jana Karola Chodkiewicza był nie tylko hojnym mecenasem; Oleszkiewicz nazywał go wręcz „ojcem i bratem”. Malarzowi na pewno łatwo było znaleźć wspólny język z Chodkiewiczem. Hrabia słynął bowiem jako wielki miłośnik sztuki oraz człowiek licznych zainteresowań. Parał się pisarstwem, chemią, litografią, wojskowością, kolekcjonował dzieła sztuki, szczycił się posiadaniem wspaniałej biblioteki, znakomitej orkiestry, a nawet własnego teatru. Obraz przedstawia portret mecenasa Aleksandra Chodkiewicza. To mężczyzna w średnim wieku. Na głowie ma czapkę - rogatywkę. Ubrany jest w kożuch.