CKE Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie, poziom rozszerzony, przykładowy arkusz egzaminacyjny

Rządy mniejszościowe w Polsce

Historia rządów mniejszościowych w Polsce zaczyna się już w sejmie kontraktowym. Przyczyny mniejszościowego charakteru rządów mogą być różne: w pierwszym okresie był to brak legitymacji do utworzenia koalicji opartej na arytmetycznej większości narzuconej kontraktem Okrągłego Stołu. W drugim – rozbicie Sejmu RP I kadencji i jego poważna polaryzacja. Brak legitymizacji parlamentu oraz rozbicie partyjne nie stanowią już dziś istotnego problemu. Dużo istotniejsze jest przyjęte w konstytucji rozwiązanie prawne, utrudniające odwołanie rządu, który utracił większość parlamentarną.

cytat5 Źródło: CKE, Egzamin maturalny z wiedzy o społeczeństwie, poziom rozszerzony, przykładowy arkusz egzaminacyjny, dostępny w internecie: plan.liceumlochow.pl [dostęp 8.07.2020 r.].

Michał Sawicki Dlaczego tak ważne jest zniesienie finansowania partii z budżetu państwa

• Partie otrzymują „z rozdzielnika” pieniądze obywateli na swoje działania, nie były one przekazane dobrowolnie, „ze wskazaniem”.

• Argument, że subwencje chronią partie przed uleganiem lobbingowi, jest chybiony, ponieważ i tak temu lobbingowi ulegają.

• Partie zmieniają się w urzędy pracy, w których pracę w różnych spółkach SP na intratnych stanowiskach otrzymują członkowie rodzin, zaufani potakiwacze i znajomi działaczy.

• Partyjni działacze, pod pretekstem wykonywania usług dla partii, dostają ogromne, w żaden sposób nie kontrolowane, pieniądze na swoje firmy.

• Działania oparte na „lewych” pieniądzach sprawiają, że bonzowie partyjni mają „mały problem” z działaniem non profit czy zrozumieniem sytuacji zwykłych obywateli, działających społecznie, za darmo.

cytat2 Źródło: Michał Sawicki, Dlaczego tak ważne jest zniesienie finansowania partii z budżetu państwa, dostępny w internecie: kukiz15.org [dostęp 25.06.2020 r.].

Arkadiusz Nyzio W słabości siła. Bilans ewolucji polskich partii politycznych w latach 1989–2013

Można uznać, iż jedną z kluczowych dat tej ewolucji był rok 2005, a jej głównym aktorem – Jarosław Kaczyński. Zwycięstwo wyborcze PiS doprowadziło do zmiany struktury przywództwa. Komitet Polityczny partii przestał był ciałem dominującym, a wyraźnemu wzmocnieniu uległa osoba przewodniczącego partii. Warto przy tym zaznaczyć, że chociaż Jarosław Kaczyński nie zdecydował się od razu na objęcie fotela premiera, wybierając opcję „kierowania z tylnego fotela”, była to sytuacja odmienna od znanej z lat 90. Wówczas o takim wariancie decydowała raczej konieczność – tylko „słaby kandydat” mógł zostać zaakceptowany przez niestabilną większość parlamentarną, w 2005 r. mieliśmy zaś do czynienia z posunięciem taktycznym. Operacja ta, choć spowodowała wiele problemów, nie zakończyła się podobnie jak historia relacji Mariana Krzaklewskiego i Jerzego Buzka. Przywództwo Kaczyńskiego było niekwestionowane i w stosownej chwili ani jeden członek Komitetu Politycznego nie stanął po stronie odwoływanego premiera.

Podobny trend zauważalny był również w PO, a jego kulminacja nastąpiła w 2007 r., kiedy przewodniczący partii już w trakcie kampanii zapowiadał swoje przyszłe premierostwo. Po 2005 r. widoczne było zjawisko personalizacji polityki i wzrost znaczenia związanego z nim tzw. leader effect. Pojęcie to tłumaczy się jako wpływ osoby przywódcy na poparcie dla jego partii lub głosowanie przeciwko osobie lidera konkurencyjnego podmiotu.

cytat1 Źródło: Arkadiusz Nyzio, W słabości siła. Bilans ewolucji polskich partii politycznych w latach 1989–2013, „Polityka wewnętrzna i bezpieczeństwo” 2014, nr 2, s. 8.

Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych

Struktura i zasady działania partii politycznych

Art. 8

Partie polityczne kształtują swoje struktury oraz zasady działania zgodnie z zasadami demokracji, w szczególności przez zapewnienie jawności tych struktur, powoływania organów partii w drodze wyborów i podejmowania uchwał większością głosów.

Art. 9

1. Statut partii politycznej określa jej cele, strukturę i zasady działania, a w szczególności:
1) nazwę, skrót nazwy i siedzibę partii;
2) sposób nabywania i utraty członkostwa;
3) prawa i obowiązki członków;
4) organy partii, w tym organy reprezentujące partię na zewnątrz oraz uprawnione do zaciągania zobowiązań majątkowych, ich kompetencje oraz czas trwania ich kadencji;
5) tryb dokonywania wyboru organów partii i uzupełniania składów tych organów;
6) sposób zaciągania zobowiązań majątkowych, uzyskiwania środków finansowych oraz tryb sporządzania i zatwierdzania informacji o działalności finansowej partii;
7) zasady tworzenia i znoszenia terenowych jednostek organizacyjnych partii;
8) zasady dokonywania zmian statutu;
9) sposób rozwiązania się partii oraz tryb połączenia z inną partią lub innymi partiami.

2. Statut partii politycznej uchwala zgromadzenie ogólne członków partii lub zgromadzenie ich demokratycznie wybranych przedstawicieli.

cytat3 Źródło: Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych, dostępny w internecie: sejm.gov.pl [dostęp 25.06.2020 r.].

Partie polityczne

Mniejsze partie polityczne w Polsce, które mają swoich reprezentantów w Sejmie RP, to Porozumienie Jarosława Gowina i Solidarna Polska Zbigniewa Ziobry. Ich politycy zasiadają we wspólnym klubie z PiS, tworząc Zjednoczoną Prawicę. (…)

W Sejmie zasiadają jeszcze przedstawiciele kilku innych partii politycznych w Polsce. Część z nich jest w kołach poselskich, a inni pozostają niezrzeszeni. To przedstawiciele Wolnych i Solidarnych, Unii Polityki Realnej, partii Wolność, Partii Republikańskiej, Prawicy Rzeczypospolitej i Ruchu Narodowego. Mimo że te partie polityczne nie przekroczyły progu wyborczego, to ich politycy albo znaleźli się na listach Kukiz’15, albo w trakcie kadencji Sejmu zmienili swoje partie polityczne. Jeszcze na tej liście znajdują się politycy Unii Europejskich Demokratów, którzy tworzą wspólny klub poselski z PSL.

Partii politycznych w Polsce jest jeszcze więcej. Wśród nich można wymienić Partię Razem czy Zielonych, które nie mają swoich reprezentantów w parlamencie.

cytat4 Źródło: Partie polityczne, dostępny w internecie: wiadomosci.onet.pl [dostęp 25.06.2020 r.].