Sprawdź się
Przeczytaj fragmenty Powszechnej deklaracji praw człowieka. Zastanów się i odpowiedz na pytanie: które z zacytowanych zapisów liberał mógłby uznać za naruszające wolność człowieka. Następnie rozważ, w jaki sposób można by je było uzasadnić. Zapisz swoje propozycje.
Powszechna deklaracja praw człowiekaArtykuł 26
Każda osoba ma prawo do nauki. Nauczanie powinno być nieodpłatne, przynajmniej w zakresie kształcenia podstawowego. Wykształcenie podstawowe jest przymusowe. Wykształcenie techniczne i zawodowe ma być powszechnie dostępne, a wykształcenie wyższe ma być dostępne na równi dla wszystkich na podstawie rzeczywistych osiągnięć.
Nauczanie winno mieć na względzie pełny rozwój osobowości ludzkiej oraz umacnianie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności. Powinno ono służyć popieraniu zrozumienia, tolerancji i przyjaźni między wszystkimi narodami oraz wszystkimi grupami rasowymi lub religijnymi, jak również powinno wspierać działalność Narodów Zjednoczonych dla utrzymania pokoju.
Rodzice korzystają z prawa pierwszeństwa, jeśli chodzi o wybór rodzaju wykształcenia dla swych dzieci.
(...)
Artykuł 29
Każda jednostka ma obowiązki wobec wspólnoty, bo tylko w niej możliwy jest swobodny i pełny rozwój jej osobowości.
W korzystaniu ze swych praw i wolności, każdy podlega jedynie takim ograniczeniom, które są określone przez prawo, wyłącznie w celu zapewnienia należytego uznania i poszanowania praw i wolności innych, oraz zaspokojenia słusznych wymagań moralności, porządku publicznego i powszechnego dobrobytu w społeczeństwie demokratycznym.
Źródło: Powszechna deklaracja praw człowieka, dostępny w internecie: http://libr.sejm.gov.pl/tek01/txt/onz/1948.html.
Społeczny dowód słuszności przedstawiony przez Waltera Lippmanna, mówiący że zachowanie jest poprawne, o ile inni tak postępują, brzmi: Aby zachować czystość wiary, powinniśmy udać się do klasztoru. Gdzie wszyscy myślą tak samo, nikt nie myśli zbyt wiele. Ale cokolwiek myślimy, możemy to robić całą swoją duszą. To na skrzyżowaniu dróg rodzi się sceptycyzm, a nie w pustelni. W skrócie: bez kontaktu z innymi, bez tarć, bez doświadczeń nasze zachowanie przypomina zwierzęce
(Walter Lippmann, The stakes of diplomacy, Nowy Jork 1915, s. 51‑52, tłumaczenie własne). Zinterpretuj to stwierdzenie, przyjmując własną perspektywę oraz przyglądając się przekonaniom sieci społecznej, do której należysz.
W każdej szkole istnieje regulamin określający prawa i obowiązki uczniów. Sprawdź, jaki dokument funkcjonuje w twojej placówce oraz jakie zapisy dotyczą wolności przekonań uczniów. Opisz tę kwestię i zastanów się, jakie poglądy kryją się za tak sformułowanymi zapisami: liberalne czy konserwatywne? Nie zapomnij o uzasadnieniu swojej odpowiedzi.
Jednym z głośniejszych konfliktów kulturowych w Europie jest spór o noszenie chust zasłaniających twarz – nikabów i burek. Konieczność zakrywania głowy jest nakazem religijnym i kulturowym, istotnym dla niektórych społeczności muzułmańskich. Z jednej strony można stwierdzić, że ta praktyka mieści się w sferze wolności przekonań (szczególnie wolności religijnej). Można by również argumentować, że stanowi to element wolności postępowania. W praktyce niektóre państwa zabraniają noszenia nikabów i burek w przestrzeni publicznej (np. w szkołach), argumentując, że zasłanianie twarzy stoi w sprzeczności z wartościami demokratycznych społeczeństw. Zastanów się, jak ocenić ten konflikt z perspektywy założeń filozofii liberalnej.
Czy każdy ma prawo do własnego zdania, a może tylko do takiej opinii, którą jest w stanie uzasadnić? Wyobraź sobie, że moderujesz internetową grupę dyskusyjną. Stwórz trzy podstawowe zasady, którymi dyskutanci powinni kierować się w swoich wypowiedziach.