Sprawdź się
Na przykładzie fragmentu powieści Balzaka zamieszczonego w sekcji „Przeczytaj” określ, na czym polega realizm atmosfery.
Na podstawie wykładu profesora Michała Kuziaka odpowiedz, dlaczego Hegel, definiując powieść realistyczną Balzaka, określa ją mianem epopei mieszczaństwa (burżuazji).
Czas i przestrzeń w powieściOwo znaczenie fabularno‑kompozycyjne jest całkiem oczywiste. Tutaj, w salonie czasów Restauracji i monarchii lipcowej, znajduje się barometr życia politycznego i świata interesów, tutaj powstają i giną polityczne, handlowe, społeczne, literackie reputacje, zaczynają się i upadają kariery, dokonują się losy wielkiej polityki i biznesu, rozstrzyga się powodzenie lub niepowodzenie projektów ustaw, także książek, sztuk teatralnych, ministra lub kurtyzany‑śpiewaczki; tutaj niemal w komplecie przedstawia się (zgromadzone w jednym miejscu i w jednym czasie) gradacje nowej hierarchii społecznej; wreszcie ujawnia się tutaj w konkretnych i namacalnych formach wszechobecna potęga nowego władcy życia - pieniądza.
Czas i przestrzeń w powieściOczywiście, u wielkich realistów — […] Balzaka — miejscem przecinania się porządku temporalnego i przestrzennego, miejscem zagęszczenia śladów biegu czasu w przestrzeni, jest nie tylko salon. To zaledwie jedno z takich miejsc. Zdolność Balzaka do „postrzegania” czasu w przestrzeni była wyjątkowa. Przypomnijmy choćby jego znakomite opisy domów jako zmaterializowanej historii, przedstawianie ulic, miasta, krajobrazu wiejskiego w perspektywie oddziaływania czasu i historii.
Ojciec GoriotFizyczny i moralny stan nieboraka usprawiedliwiał te gadania. Skoro wyprawka jego się zużyła, kupił najtańszego perkalu, aby zastąpić nim piękną bieliznę. Diamenty, złota tabakierka, łańcuch, klejnoty kolejno znikały. Goriot porzucił swój błękitny frak, cały rynsztunek zamożnego mieszczanina: nosił zimą i latem surdut z grubego brązowego sukna, kamizelkę z koziej sierści i szare wełniane spodnie. Stopniowo chudł coraz bardziej; łydki opadły, twarz, dawniej tryskająca zadowoleniem szczęśliwego mieszczucha, pomarszczyła się; czoło pomięło się w fałdy, szczęka zarysowała się ostro. W czwartym roku pobytu przy ulicy Neuve‑Sainte‑Genevieve stary był nie do poznania.
Historia literatury francuskiejCHARAKTERY POWSZECHNE
Ustaliliśmy już granice Balzaka: w swoim zakresie jest on mistrzem, któremu nikt nie dorównał. Jego zakres to przedstawianie charakterów powszechnych wśród mieszczaństwa i ludu.
Specjalnością Balzaka są postacie typowe dla całej kategorii ludzi. Obce mu są komplikacje analizy psychologicznej, nie zajmuje się procesami wewnętrznymi, które kształtują i rozsadzają duszę, nie próbuje izolować ani określać elementów składających się na wolę i odruchy uczucia. Solidnie konstruuje wewnętrzną sylwetkę swojego bohatera: wyposaża go w jakąś wielką namiętność, która staje się jedynym bodźcem wszystkich jego czynów, pokonuje opór wszelkich obowiązków rodzinnych czy społecznych, a nawet osobistych interesów. Jako modeli, krótko mówiąc, potrzebuje maniaków. […]
Balzak starannie rozróżnia grupy społeczne, takie jak elegancki świat salonów, wielka burżuazja, drobny handel, lud paryski, chłopi, urzędnicy, dziennikarze. Znakomicie przedstawia każdą taką grupę za pomocą jednostki, która wciela jej główne dążenie, specyficzne dziwactwo, dominujący instynkt.
Odpowiedz na pytanie, na czym polega technika realistyczna w Ojcu Goriot Honoriusza de Balzaka? Rozwiń i zanotuj trzy zagadnienia zasygnalizowane w wykładzie (Multimedium).
Powieść jako język współczesnego przekazu.
Porewolucyjny świat mieszczaństwa francuskiego
Socjologia, ekonomia, rozwój cywilizacyjny
Triumf i upadek człowieka nowoczesnego
Summa wiedzy o świecie w czasach połowy XIX wieku
Historia obyczajów
Romantyzm i realizm Balzaka
Napisz charakterystykę porównawczą środowiska arystokracji i jej przedstawicieli (np. wicehrabiny Beauséant i jej otoczenia) z grupą burżuazji reprezentowaną np. przez córkę Ojca Goriot – Delfinę de Nucingen.