Janina Kurek-Bąk Transformacja polskiego systemu partyjnego po 1989 roku

(…) swobodny charakter powstawania partii politycznych, bez stosowania proceduralnych ograniczeń co do ich tworzenia. Liczba osób niezbędna do założenia partii wynosiła wówczas 15, co dodatkowo ułatwiało sprawę. Zapisy te miały na celu pobudzenie społeczeństwa polskiego do pluralistycznej aktywności politycznej, a w zasadzie nauczenia go tej aktywności, która przez dziesiątki lat była niepożądana. Tak liberalne ujęcie skutkowało powstawaniem coraz to nowych partii. Większość z nich powstawała nie w odpowiedzi na społeczne zapotrzebowanie, ale raczej w celu zaspokojenia indywidualnych ambicji ich liderów. (…) Wiele z tych partii nie miało najmniejszego wpływu na życie polityczne kraju (…). Niemniej jednak taka sytuacja znalazła swoje przełożenie na skład parlamentu, który cechowała (…) spora fragmentaryzacja i polaryzacja, a to powodowało trudności w funkcjonowaniu kolejnych rządów.

transformacja Źródło: Janina Kurek-Bąk, Transformacja polskiego systemu partyjnego po 1989 roku, „Studia Politicae Universitatis Silesiensis” 2013, t. 10, s. 60.

Ustawa o partiach politycznych z dnia 27 czerwca 1997 r.

Art. 14

1. W razie powstania wątpliwości co do zgodności z Konstytucją celów lub zasad działania partii politycznej określonych w statucie zgodnie z art. 9 ust. 1, Sąd postanawia o zawieszeniu postępowania, o którym mowa w art. 12, i występuje (…) z pytaniem w sprawie zgodności statutu z Konstytucją.

ustawa Źródło: Ustawa o partiach politycznych z dnia 27 czerwca 1997 r., dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 9.11.2020 r.].

Ustawa o partiach politycznych z dnia 27 czerwca 1997 r.

Art. 13

1. Jeżeli zgłoszenie partii politycznej do ewidencji zostało dokonane z naruszeniem przepisów art. 11 ust. 2‑6, Sąd wzywa zgłaszających do usunięcia stwierdzonych wad w wyznaczonym przez siebie terminie, nie dłuższym niż 3 miesiące.

2. W przypadku nieusunięcia wad w terminie i w sposób wskazany przez Sąd, Sąd wydaje postanowienie o odmowie wpisu partii politycznej do ewidencji.

ustawa Źródło: Ustawa o partiach politycznych z dnia 27 czerwca 1997 r., dostępny w internecie: isap.sejm.gov.pl [dostęp 9.11.2020 r.].

Laura Żywica Kiedy Trybunał orzeka o zgodności celów partii politycznych?

Istotą tego postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym jest ustalenie, czy cele lub działalność partii politycznej są zgodne z Konstytucją.
Szczególne zastosowanie ma tutaj art. 11 ust. 1, zgodnie z którym za partię polityczną może być uznana tylko organizacja zrzeszająca „na zasadach dobrowolności i równości obywateli polskich w celu wpływania metodami demokratycznymi na kształtowanie polityki państwa” oraz art. 13, zakazujący istnienia partii „odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu”, a także takich, których „program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa”.

infor Źródło: Laura Żywica, Kiedy Trybunał orzeka o zgodności celów partii politycznych?, 5.08.2010 r., dostępny w internecie: infor.pl [dostęp 10.05.2021 r.].