1
Pokaż ćwiczenia:
11
Ćwiczenie 1

Przeanalizuj poniższe zestawienia wydarzeń i wskaż to, które przedstawia właściwy ciąg chronologiczny.

R1FeBxQ1KobzC
Możliwe odpowiedzi: 1. zniesienie stanu wojennego – dojście Michaiła Gorbaczowa do władzy w ZSRS – utworzenie Rady Konsultacyjnej – referendum – III pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny – wybuch strajków na Górnym Śląsku – rozmowy w Magdalence – debata Wałęsa–Miodowicz – X Plenum KC PZPR, 2. zniesienie stanu wojennego – utworzenie Rady Konsultacyjnej – dojście Michaiła Gorbaczowa do władzy w ZSRS – referendum – wybuch strajków na Górnym Śląsku – III pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny – X Plenum KC PZPR – rozmowy w Magdalence – debata Wałęsa–Miodowicz, 3. zniesienie stanu wojennego – dojście Michaiła Gorbaczowa do władzy w ZSRS – referendum – III pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny – wybuch strajków na Górnym Śląsku – debata Wałęsa–Miodowicz – X Plenum KC PZPR – utworzenie Rady Konsultacyjnej – rozmowy w Magdalence, 4. zniesienie stanu wojennego – utworzenie Rady Konsultacyjnej – referendum – III pielgrzymka Jana Pawła II do ojczyzny – dojście Michaiła Gorbaczowa do władzy w ZSRS – rozmowy w Magdalence – wybuch strajków na Górnym Śląsku – debata Wałęsa–Miodowicz – X Plenum KC PZPR
11
Ćwiczenie 2

Zapoznaj się z poniższymi opisami i dopasuj do nich właściwe określenia.

RrP3sR8KkyuQJ
Wymyśl pytanie na kartkówkę związane z tematem materiału.
RVYsPw8VzHSAb
1. Była to próba odwołania się do opinii narodu poza opozycją, podjęta przez władzę w obliczu nasilającego się impasu politycznego. Wynik miał pozwolić na oszacowanie, na jakie poparcie społeczne może liczyć ekipa rządząca. Postawiono dwa pytania, na które oczekiwano odpowiedzi pozytywnej. Wynik okazał się dla władzy tak rozczarowujący, że nawet nie zdecydowała się ona na zbyt daleko idące fałszerstwo. Opisane zjawisko: (tu wybierz) 1. związek zawodowy, 2. referendum, 3. strajk, 4. amnestia.

2. Na początku drugiej połowy lat 80. władza podjęła próbę dialogu z opozycją, oczywiście miał on przebiegać w warunkach dyktowanych przez komunistów. Inicjatywa łączyła się z gestami politycznymi dowodzącymi chęci znalezienia porozumienia z Solidarnością. Jednym z nich było zwolnienie grupy więźniów politycznych przebywających w zakładach karnych oraz zapowiedź wypuszczenia na wolność wszystkich przetrzymywanych więźniów politycznych. Opisane zjawisko: (tu wybierz) 1. związek zawodowy, 2. referendum, 3. strajk, 4. amnestia.

3. Jest to forma nacisku i oporu społecznego, stosowana przez różne grupy społeczne. Polega na powstrzymywaniu się od pracy, często połączona jest z formułowaniem żądań o charakterze ekonomicznym i politycznym. W latach 80. była to jedna z najpopularniejszych form walki z władzą, a jej podłożem były pogarszające się warunki życia społeczeństwa. Opisane zjawisko: (tu wybierz) 1. związek zawodowy, 2. referendum, 3. strajk, 4. amnestia.

4. Jest to organizacja dobrowolna o charakterze masowym, zakładana w celu obrony interesów społeczno-ekonomicznych. W latach 80. odegrała kluczową rolę w walce z opozycją. Przez większą część czasu była organizacją nielegalną. Jej legalizacja stanowiła warunek podjęcia dialogu między opozycją a władzą. Opisane zjawisko: (tu wybierz) 1. związek zawodowy, 2. referendum, 3. strajk, 4. amnestia.
11
Ćwiczenie 3

Przeanalizuj zdjęcie i wskaż spośród podanych poniżej zdania prawdziwe.

Zapoznaj się z opisem zdjęcia i wskaż spośród podanych poniżej zdania prawdziwe.

R10fKqvV1UEp6
Źródło: Archiwum IPN, dostępny w internecie: ipn.gov.pl, tylko do użytku edukacyjnego.
R32wjzVZLv2Xd
Możliwe odpowiedzi: 1. Zdjęcie przedstawia wiec poparcia dla władzy Wojciecha Jaruzelskiego., 2. Przedstawione na zdjęciu osoby są zacietrzewione i niecierpliwie oczekują konfrontacji z władzą., 3. Osoby przedstawione na zdjęciu domagają się poprawy warunków bytu, zwiększenia płacy, wycofania podwyżki cen i legalizacji związku zawodowego NSZZ „Solidarność”., 4. Na zdjęciu zostali przedstawieni studenci protestujący przeciwko ograniczeniom systemu komunistycznego w Polsce., 5. Na zdjęciu panuje atmosfera rezygnacji i braku wiary w sens spotkania., 6. Na zdjęciu ukazani są protestujący robotnicy, którzy biorą udział w wiecu.
21
Ćwiczenie 4

Przeanalizuj poniższą karykaturę polityczną komentującą II pielgrzymkę Jana Pawła II do Polski w 1983 r. i określ jej przekaz, odwołując się do elementów graficznych. Oceń jej trafność.

Zapoznaj się opisem poniższej karykatury politycznej komentującej II pielgrzymkę Jana Pawła II do Polski w 1983 r. i określ jej przekaz. Oceń jej trafność.

R1Yvtqodzq27B
Źródło: Wiek XX w źródłach. Wybór tekstów źródłowych z propozycjami metodycznymi dla nauczycieli historii, studentów i uczniów, oprac. M. Sobańska-Bondaruk, S.B. Lenard, PWN, Warszawa 1997, s. 414–415., tylko do użytku edukacyjnego.
RI5QHX7pqPCU1
(Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z tekstem, a następnie podane poniżej stwierdzenia podziel na te, które są wnioskami, i na te, które stanowią nadinterpretację tekstu.

Na początku 1985 r. sytuacja w PRL wydawała się bez wyjścia. Władze sparaliżowały masowy opór społeczeństwa, lecz go nie zlikwidowały. Wobec istnienia i nasilania się przyczyn niezadowolenia w każdej chwili opór ten mógł się zmienić w gwałtowny wybuch. Władze stały się więźniami systemu przemocy i nie mogły sobie pozwolić na jego stopniową przebudowę. Nawet od chwili, kiedy w ZSRR pojawiły się tendencje do liberalizacji, komuniści w Polsce zwlekali z podjęciem podobnych kroków, gdyż czuli, że musiałyby one w szybkim tempie doprowadzić do obalenia systemu ich władzy. Z drugiej strony zmęczone, podzielone i sfrustrowane społeczeństwo nie było w stanie zorganizować się na nowo, a niezależne elity polityczne miały trudności ze sformułowaniem realnego programu wyjścia z impasu. W rezultacie przez cały 1985 r. władze na zmianę wykonywały gesty zachęty i zastraszania nie umiejąc rozwiązać podstawowych problemów kraju.

Na początku 1985 r. wezwania Tymczasowej Komisji Koordynacyjnej do manifestacji i strajków spotykały się z coraz mniejszym odzewem. […] Po licznych niezależnych manifestacjach majowych szef MSW gen. Kiszczak oświadczył, że opozycja stanowi tylko „zdegenerowany” margines pozostający na utrzymaniu zachodnich służb wywiadowczych. Pod koniec maja 1985 r. przed sądem w Gdańsku odbył się proces Frasyniuka, Lisa i Michnika [działaczy Solidarności – przyp. K.S.S.] […]. Proces i wyrok okazały się wyzywająco niepraworządne nawet jak na stosunki w PRL.

A Źródło: Wojciech Roszkowski, Historia Polski 1914–1991, PWN, Warszawa 1992, s. 391.
RmHZZT2rTBQCb
Wnioski Możliwe odpowiedzi: 1. Ekipa władzy odnosiła sukcesy w konfrontacji z opozycją., 2. Społeczeństwo i władza w połowie lat 80. znalazły się w impasie., 3. Społeczeństwo w większej części ogarnął marazm., 4. Władza komunistyczna i jej działania doprowadziły w połowie lat 80. do rozbicia opozycji solidarnościowej., 5. Zniechęcone bezowocnością walki społeczeństwo zaczynało popierać władzę., 6. Elita władzy i opozycja nie były gotowe do podjęcia dialogu. Nadinterpretacja Możliwe odpowiedzi: 1. Ekipa władzy odnosiła sukcesy w konfrontacji z opozycją., 2. Społeczeństwo i władza w połowie lat 80. znalazły się w impasie., 3. Społeczeństwo w większej części ogarnął marazm., 4. Władza komunistyczna i jej działania doprowadziły w połowie lat 80. do rozbicia opozycji solidarnościowej., 5. Zniechęcone bezowocnością walki społeczeństwo zaczynało popierać władzę., 6. Elita władzy i opozycja nie były gotowe do podjęcia dialogu.
2
Ćwiczenie 6

Przeanalizuj wykres i rozstrzygnij, które z poniższych stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe.

Zapoznaj się z wykresem i rozstrzygnij, które z poniższych stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe.

R1a3OPNqzzdRU
Wykres kolumnowy. Lista elementów:
  • 1. zestaw danych:
    • Rok: 1980
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 113
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 106
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 109
  • 2. zestaw danych:
    • Rok: 1981
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 127
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 111
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 124
  • 3. zestaw danych:
    • Rok: 1982
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 151
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 63
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 201
  • 4. zestaw danych:
    • Rok: 1983
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 124
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 64
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 123
  • 5. zestaw danych:
    • Rok: 1984
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 116
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 63
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 116
  • 6. zestaw danych:
    • Rok: 1985
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 119
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 70
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 114
  • 7. zestaw danych:
    • Rok: 1986
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 120
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 74
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 117
  • 8. zestaw danych:
    • Rok: 1987
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 121
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 69
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 125
  • 9. zestaw danych:
    • Rok: 1988
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 182
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 91
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 159
  • 10. zestaw danych:
    • Rok: 1989
    • Przeciętne wynagrodzenie nominalne (rok poprzedni 100): 392
    • Przeciętne wynagrodzenie realne (rok poprzedni 100): 106
    • Ceny towarów i usług konsumpcyjnych (rok poprzedni 100): 359
Źródło: Historia Polski w liczbach, t. 1, Państwo i społeczeństwo, Warszawa 2003, tab. 159 (424), s. 444–445.

Indeks dolny * płaca nominalna – wynagrodzenie otrzymywane przez pracownika w danym czasie. Indeks dolny koniec
Indeks dolny ** płaca realna – wskaźnik informujący, ile dóbr w danym czasie można kupić za daną sumę pieniędzy w danym czasie. Indeks dolny koniec

RrOh3w42L78MV
Jednym z największych problemów gospodarczych lat 80. była stale rosnąca inflacja. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Równowagę na rynku w latach 80. władze starały się utrzymać podwyżkami cen na towary i usługi. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz. Dochody Polaków stale traciły na wartości, szczególnie w latach 1981–1984 i 1987–1989. Możliwe odpowiedzi: Prawda, Fałsz
311
Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z fragmentem tekstu i wykonaniem utworu Żeby Polska była Polską, zaprezentowanego na Krajowym Festiwalu Piosenki Polskiej w Opolu w 1981 r., a następnie odpowiedz na pytania.

1

Żeby Polska była Polską (fragment)

Z głębi dziejów, z krain mrocznych
Puszcz odwiecznych, pól i stepów
Nasz rodowód, nasz początek
Hen, od Piasta, Kraka, Lecha
Długi łańcuch ludzkich istnień

Połączonych myślą prostą
Żeby Polska, żeby Polska
Żeby Polska była Polską!
Żeby Polska, żeby Polska
Żeby Polska była Polską!

Wtedy kiedy los nieznany
Rozsypywał nas po kątach
Kiedy obce wiatry gnały
Obce orły na proporcach
Przy ogniskach wybuchała
Niezmożona nuta swojska

Żeby Polska, żeby Polska
Żeby Polska była Polską!
Żeby Polska, żeby Polska
Żeby Polska była Polską!

Zrzucał uczeń portret cara
Ksiądz Ściegienny wznosił modły
Opatrywał wóz Drzymała
Dumne wiersze pisał Norwid
I kto szablę mógł utrzymać
Ten formował legion, wojsko

Żeby Polska, żeby Polska
Żeby Polska była Polską!
Żeby Polska, żeby Polska
Żeby Polska była Polską!

B Cytat za: tekst dostępny online: lyricfind.com.
RfPxJRUxpjEf8
Dlaczego cytowana piosenka stała się utworem o charakterze hymnicznym w latach 80.? (Uzupełnij). Do jakich wydarzeń i w jakim celu odwoływał się autor tekstu? (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Sierpień 1988 r. był gorącym miesiącem w Polsce, przede wszystkim jeśli chodzi o temperaturę wydarzeń politycznych. Po kraju rozlała się fala strajków. Władza znalazła się na rozdrożu. I sekretarz Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Warszawie Janusz Kubasiewicz zaproponował rozwiązania siłowe, które dowiodłyby, że władza jest zjednoczona i zdecydowana. Sformułuj argumenty, które wskazywałyby na to, że takie rozwiązanie do niczego dobrego na dłuższą metę nie prowadzi.

R1bGK8AuCkXcm
(Uzupełnij).