Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
1
Pokaż ćwiczenia:
211
Ćwiczenie 1

Przeanalizuj mapę i napisz, które państwo spośród zaznaczonych kolorami nie powinno się znaleźć w gronie pierwotnych członków Ligi Narodów.

Zapoznaj się z opisem mapy i podaj, które państwo spośród zaznaczonych kolorami nie powinno się znaleźć w gronie pierwotnych członków Ligi Narodów.

R5iF3W2PM0SvD
Źródło: Contentplus.sp. z o.o. na podstawie Allard Postman, The Netherlands, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.
Rlu9Kbk2diMpS
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
11
Ćwiczenie 2
RqJKeTblMwsvH
Spośród wymienionych państw wskaż stałych członków Rady Ligi Narodów. Możliwe odpowiedzi: 1. Wielka Brytania, 2. Hiszpania, 3. Stany Zjednoczone, 4. Japonia, 5. Polska, 6. Włochy
R1KRujKsTRIAz
Spośród wymienionych państw zaznacz stałych członków Rady Ligi Narodów. Możliwe odpowiedzi: 1. Wielka Brytania, 2. Hiszpania, 3. Stany Zjednoczone, 4. Japonia, 5. Polska, 6. Włochy
RQXSHtuwH5eB211
Ćwiczenie 3
Ułóż fragmenty Paktu Ligi Narodów w odpowiedniej kolejności, tak by tworzyły ciąg logiczny. Elementy do uszeregowania: 1. Rada składa się z przedstawicieli Głównych Mocarstw Sprzymierzonych i Stowarzyszonych oraz z przedstawicieli czterech innych członków Ligi. Tych czterech członków Ligi wyznacza swobodnie Zgromadzenie w okresach czasu, jakie uzna za stosowne. Do chwili pierwszego wyznaczenia przez Zgromadzenie członkami Rady są przedstawiciele Belgii, Brazylii, Hiszpanii i Grecji., 2. Każde państwo, dominium lub kolonia rządzące się samodzielnie, a nie wymienione w Aneksie, może zostać członkiem Ligi, jeżeli za jego przyjęciem wypowiedzą się dwie trzecie Zgromadzenia, pod warunkiem jednak, że da ono rzeczywiste rękojmie swych szczerych zamiarów przestrzegania zobowiązań międzynarodowych oraz że przyjmie ustalone przez Ligę normy dla swych sił zbrojnych oraz swych zbrojeń lądowych, morskich i lotniczych., 3. Poprawki do niniejszego Paktu nabierają mocy obowiązującej z chwilą ich ratyfikowania przez członków Ligi, których przedstawiciele tworzą Radę, i przez większość tych, których reprezentanci tworzą Zgromadzenie., 4. Każdy członek Ligi może za dwuletnim uprzedzeniem wystąpić z Ligi pod warunkiem, że wypełni do chwili wystąpienia wszystkie swoje międzynarodowe zobowiązania wraz z zobowiązaniami wynikającymi z niniejszego Paktu., 5. Za zgodą większości Zgromadzenia Rada może wyznaczyć innych członków Ligi, którzy będą odtąd stale reprezentowani w Radzie. Również za zgodą większości może Rada powiększyć liczbę członków Ligi, których przedstawiciele zasiądą w Radzie z wyboru Zgromadzenia […]., 6. Każdemu członkowi Ligi wolno jest nie przyjąć poprawek wprowadzonych do Paktu. W takim wypadku przestaje on być jednak członkiem Ligi., 7. Pierwotnymi członkami Ligi Narodów są sygnatariusze wymienieni w Aneksie do niniejszego Paktu oraz inne państwa, również wyszczególnione w Aneksie, które bez żadnych zastrzeżeń do tego Paktu przystąpią, składając deklarację w Sekretariacie w przeciągu dwu miesięcy od chwili wejścia w życie Paktu, co zostanie notyfikowane innym członkom Ligi., 8. Każdy członek Ligi w Radzie nie reprezentowany będzie zaproszony do wysłania swego przedstawiciela, który będzie mógł zasiadać w Radzie, ilekroć rozpatrywana będzie sprawa, w której będzie zainteresowany. Każdy członek Ligi reprezentowany w Radzie rozporządza w niej tylko jednym głosem i ma jednego tylko przedstawiciela.
Źródło: Pakt Ligi Narodów, Paryż 28.06.1919 r., dostępny online [w:] grocjusz.edu.pl.
21
Ćwiczenie 4

Przeanalizuj mapę przedstawiającą podział na terytoria mandatowe, a następnie uzupełnij luki w tekście opracowania historycznego. Państwa należy podać w kolejności alfabetycznej.

Zapoznaj się z opisem mapy przedstawiającej podział na terytoria mandatowe, a następnie uzupełnij luki w tekście opracowania historycznego.

RDvNPrZwY9tTa
Terytoria mandatowe Ligi Narodów.
Źródło: Kolomaznik, Wikimedia Commons, domena publiczna.
RtUIbTGAwGln1
Uzupełnij zdania. Jednym z pierwszych zadań Ligi Narodów wynikających z traktatów pokojowych było stworzenie systemu opieki mandatowej nad koloniami przejętymi od Niemiec oraz krajami odłączonymi od upadającego imperium tureckiego. […] W imieniu Ligi Narodów opiekę nad tymi terenami przejęły: (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B, (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B, (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B, (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B, (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B oraz Australia i Nowa Zelandia. Obszary należące dawniej do Turcji – (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B, (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B i (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B – uznano za najbardziej przygotowane do niepodległości, tworzyły zatem mandaty typu A […].
Mandat (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B obejmował byłe kolonie niemieckie w Afryce, które uważano za słabiej rozwinięte i nieprzygotowane do szybkiego uzyskania niepodległości. Zatem państwo sprawujące opiekę otrzymało właściwie pełnię władzy. W grupie C znalazły się kraje najsłabiej rozwinięte, Namibia i (tu wybierz) 1. Mezopotamię/Irak, 2. Belgia, 3. wyspy na Pacyfiku, 4. Palestynę, 5. Syrię, 6. Wielka Brytania, 7. Francja, 8. Związek Południowej Afryki, 9. Japonia, 10. typu B, w których obowiązywały ustawy państwa sprawującego mandat
.
211
Ćwiczenie 5

Przeanalizuj fragment Paktu Ligi Narodów i na podstawie zawartych w nim informacji wykonaj zamieszczone niżej polecenia.

1

Artykuł 10

Członkowie Ligi zobowiązują się szanować i utrzymywać przeciwko wszelkiej napaści zewnętrznej całość terytorialną i obecną niezależność polityczną wszystkich członków Ligi. W razie napaści, jej groźby lub niebezpieczeństwa Rada wskaże środki, jak zapewnić wykonanie niniejszego zobowiązania.

Artykuł 11

Oświadcza się wyraźnie, że wszelka wojna lub groźba wojny, niezależnie od tego, czy dotyka bezpośrednio jednego z członków Ligi, czy też nie dotyka — interesuje całą Ligę i że Liga powinna przedsięwziąć wszelkie środki, mogące skutecznie zabezpieczyć pokój między narodami. […]

Artykuł 13

Członkowie Ligi zgadzają się, że w razie gdyby między nimi powstał spór […] i gdyby sporu tego nie można było załatwić zadowalająco na drodze dyplomatycznej, sprawa będzie w całej rozciągłości oddana do załatwienia arbitrażowego lub sądowego. […] Sądem, któremu taki spór zostanie poddany, będzie Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej, ustanowiony zgodnie z artykułem 14, lub jakikolwiek trybunał uzgodniony przez strony w sporze lub wskazany w jakiejkolwiek obowiązującej między nimi konwencji.

Artykuł 15

Jeżeli między członkami Ligi powstanie spór, który mógłby spowodować zerwanie stosunków, i jeżeli spór ten nie zostanie poddany postępowaniu arbitrażowemu lub sądowemu przewidzianemu w artykule 13, to członkowie Ligi zgadzają się przedłożyć go Radzie. W tym celu wystarczy, by jeden z nich zawiadomił o sporze Sekretarza Generalnego, który zarządzi wszelkie środki celem wszechstronnego rozpoznania i zbadania sporu. Strony powinny w możliwie najkrótszym czasie przedstawić Sekretarzowi Generalnemu swój punkt widzenia z podaniem odnośnych faktów i dokumentów dowodowych. Rada może nakazać natychmiastowe ich ogłoszenie. Rada będzie się starała zapewnić załatwienie sporu. Jeżeli się to uda, Rada w stopniu, w jakim uzna to za pożyteczne, przedstawi stan faktyczny, niezbędne jego wyjaśnienie i sposób załatwiania sporu. […]

Artykuł 16

Jeżeli jeden z członków Ligi ucieka się do wojny wbrew zobowiązaniom przyjętym w artykułach 12, 13 lub 15, uważany będzie ipso facto za dopuszczającego się aktu wojennego przeciw wszystkim członkom Ligi, Ci zobowiązują się zerwać z nim natychmiast wszystkie stosunki handlowe i finansowe, zakazać wszelkich stosunków między swymi obywatelami a obywatelami państwa, które złamało Pakt, wreszcie przerwać porozumiewanie się w sprawach finansowych, handlowych czy osobistych między obywatelami tego państwa a obywatelami innych państw, należących lub nie należących do Ligi.

W podobnym wypadku obowiązkiem Rady będzie zalecić poszczególnym zainteresowanym rządom, jakim kontyngentem sił wojskowych, morskich i lotniczych każdy z członków Ligi ma współdziałać w siłach zbrojnych przeznaczonych do tego, aby wymusić poszanowanie zobowiązań Ligi.

Członkowie Ligi zgadzają się nadto udzielać sobie wzajemnie poparcia w przeprowadzeniu zarządzeń gospodarczych i finansowych, które będą podejmowane na mocy niniejszego artykułu, aby możliwie zmniejszyć wynikające z tych zarządzeń straty i niedogodności. Również wspierać się będą wzajemnie w oporze przeciw specjalnym środkom, jakie wobec jednego z nich stosować będzie państwo, które złamało Pakt. Wreszcie wydadzą niezbędne zarządzenia, by ułatwić przejście przez swe terytoria wojskom każdego członka Ligi biorącego udział we wspólnej akcji, mającej na celu zapewnienie poszanowania zobowiązań Ligi. Każdy członek Ligi, który stał się winnym złamania jednego z zobowiązań wynikających z tego Paktu, może być wykluczony z Ligi. Wykluczenie będzie orzeczone w głosowaniu wszystkich pozostałych członków Ligi, reprezentowanych w Radzie.

RuS9vnvAEM2Po
Ułóż poniższe elementy w kolejności odtwarzającej postępowanie Ligi na wypadek wojny. Elementy do uszeregowania: 1. interwencja zbrojna, 2. droga dyplomatyczna, 3. zerwanie stosunków ekonomicznych z państwem odpowiedzialnym za dążenie do wojny, 4. przedstawienie sprawy do rozstrzygnięcia Stałemu Trybunałowi Sprawiedliwości Międzynarodowej, 5. zbadanie sprawy spornej przez członków Rady, 6. wykluczenie z Ligi Narodów
Źródło: Pakt Ligi Narodów, Paryż 28.06.1919 r., dostępny online [w:] grocjusz.edu.pl.
R1FrNsPg7QqGq
Co uważasz za największą słabość Ligi w powstrzymywaniu konfliktów? Wyjaśnij dlaczego. (Uzupełnij).
21
Ćwiczenie 6

Przeanalizuj karykaturę przedstawiającą prezydenta Stanów Zjednoczonych, a następnie określ, czy jej autor wierzył w skuteczność Ligi Narodów, której utworzenie było jednym z najważniejszych celów Wilsona podczas konferencji paryskiej. Uzasadnij odpowiedź.

Zapoznaj się z opisem karykatury przedstawiającej prezydenta Stanów Zjednoczonych, a następnie określ, czy jej autor wierzył w skuteczność Ligi Narodów, której utworzenie było jednym z najważniejszych celów Wilsona podczas konferencji paryskiej. Uzasadnij odpowiedź.

R14wQQ6OLurD4
Źródło: J. Bouillon, A.M. Sohn, F. Brunel, 1914–1945: le monde contemporain, Paris 1980.
RAXcFsMWUZwEO
Twoja odpowiedź (Uzupełnij).
311
Ćwiczenie 7

Przeanalizuj schemat przedstawiający strukturę Ligi Narodów i na jego podstawie wykonaj polecenia.

RiKM2D718p8yJ
Mapa myśli. Struktura Ligi Narodów. Lista elementów:
  • Nazwa kategorii: [bold]LIGA NARODÓW
    • Elementy należące do kategorii [bold]LIGA NARODÓW
    • Nazwa kategorii: Zgromadzenie Ogólne
      • Elementy należące do kategorii Zgromadzenie Ogólne
      • Nazwa kategorii: organ, w którym prowadzono debaty
      • Nazwa kategorii: rozpoznawanie spraw
      • Nazwa kategorii: ostatnia instancja do rozstrzygania sporów
      • Nazwa kategorii: wszyscy członkowie byli reprezentowani
      • Nazwa kategorii: w podejmowaniu decyzji obowiązywała zasada jednomyślności
      • Nazwa kategorii: każdy członek posiadał jeden głos
      • Nazwa kategorii: członkowie spotykali się raz w roku
      • Koniec elementów należących do kategorii Zgromadzenie Ogólne
    • Nazwa kategorii: Rada Najwyższa
      • Elementy należące do kategorii Rada Najwyższa
      • Nazwa kategorii: podejmowała decyzje
      • Nazwa kategorii: w jej skład wchodzili stali członkowie: Wielka Brytania, Francja, Włochy, Japonia, Niemcy (od 1926 r.)
      • Nazwa kategorii: stali członkowie posiadali prawo weta
      • Nazwa kategorii: w skład wchodziło czterech niestałych członków wybieranych przez Zgromadzenie
      • Nazwa kategorii: czterech członków wybierano na określoną kadencję (od 1926 r. dziewięciu na okres trzech lat)
      • Koniec elementów należących do kategorii Rada Najwyższa
    • Nazwa kategorii: Sekretariat
      • Elementy należące do kategorii Sekretariat
      • Nazwa kategorii: na czele stał sekretarz
      • Nazwa kategorii: organ administracyjny
      • Nazwa kategorii: przygotowywał raporty
      • Koniec elementów należących do kategorii Sekretariat
    • Nazwa kategorii: Międzynarodowa Organizacja Pracy
      • Elementy należące do kategorii Międzynarodowa Organizacja Pracy
      • Nazwa kategorii: ciało doradcze w sprawach społecznych i ekonomicznych
      • Nazwa kategorii: mandaty (administracja byłych kolonii)
      • Nazwa kategorii: zdrowie
      • Nazwa kategorii: handel narkotykami, alkoholem i bronią
      • Nazwa kategorii: niewolnictwo, uchodźstwo, mniejszości narodowe
      • Nazwa kategorii: handel dziećmi i kobietami
      • Nazwa kategorii: pomoc dla krajów nierozwiniętych
      • Koniec elementów należących do kategorii Międzynarodowa Organizacja Pracy
    • Nazwa kategorii: Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej
      • Elementy należące do kategorii Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej
      • Nazwa kategorii: rozstrzygał spory między państwami członkowskimi
      • Nazwa kategorii: składał się z 15 sędziów
      • Nazwa kategorii: siedziba znajdowała się w Hadze
      • Koniec elementów należących do kategorii Stały Trybunał Sprawiedliwości Międzynarodowej
      Koniec elementów należących do kategorii [bold]LIGA NARODÓW
Źródło: Contentplus.sp. z o.o., licencja: CC BY-SA 3.0.
Rtj2h86lVawSd
Wymień aspekty, które wzmacniały zdolność Ligi do zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa (Uzupełnij). Wymień aspekty, które osłabiały zdolność Ligi do zagwarantowania bezpieczeństwa zbiorowego (Uzupełnij).
31
Ćwiczenie 8

Ułóż dialog między przedstawicielami Wielkiej Brytanii (David Lloyd George), Francji (Georges Clemenceau), Stanów Zjednoczonych (Thomas Woodrow Wilson), Niemiec (Paul von Scheidemann) i Polski (Roman Dmowski), przypisując określonym rozmówcom odpowiednie wypowiedzi spośród niżej podanych.

R84Elv52i1Y9K
Wybierz jedno nowe słowo poznane podczas dzisiejszej lekcji i ułóż z nim zdanie.

W poniższym dialogu między przedstawicielami Wielkiej Brytanii (David Lloyd George), Francji (Georges Clemenceau), Stanów Zjednoczonych (Thomas Woodrow Wilson), Niemiec (Paul von Scheidemann) i Polski (Roman Dmowski) przypisz określonym wypowiedziom odpowiednich rozmówców.

R1I3y1jI1uI5V
Jest to rewolucyjna idea. Po raz pierwszy została wprowadzona w życie zasada bezpieczeństwa zbiorowego. Wszystkie państwa podejmują wspólne działania przeciw agresorowi — (tu wybierz) 1. Paul von Scheidemann, 2. David Lloyd George, 3. Georges Clemenceau, 4. Roman Dmowski, 5. Thomas Woodrow Wilson

Większość państw jest reprezentowana. A państwa małe i dopiero co powstałe mają taki sam głos, jak państwa silne. Ich interesy też są brane pod uwagę — (tu wybierz) 1. Paul von Scheidemann, 2. David Lloyd George, 3. Georges Clemenceau, 4. Roman Dmowski, 5. Thomas Woodrow Wilson

Nie wszystkie państwa mają jednak otwarty dostęp do organizacji. Państwom przegranym odmówiono tego. Liga stała się organizacją przeznaczoną wyłącznie dla zwycięzców — (tu wybierz) 1. Paul von Scheidemann, 2. David Lloyd George, 3. Georges Clemenceau, 4. Roman Dmowski, 5. Thomas Woodrow Wilson

Mam też obawy odnośnie do tego, czy Liga jest w stanie zapewnić pokój i bezpieczeństwo. Czy została wyposażona w wystarczające narzędzia, żeby zabezpieczyć przed agresją zewnętrzną? Przecież nie wszystkie państwa członkowskie muszą przychodzić z pomocą temu, kto padł ofiarą agresji. Tak samo nie we wszystkich przypadkach jest wymagany arbitraż. Czy nie lepiej by było popracować nad wzmocnieniem Ligi i wyposażyć ją w lepsze narzędzia służące przeciwdziałaniu agresji? — (tu wybierz) 1. Paul von Scheidemann, 2. David Lloyd George, 3. Georges Clemenceau, 4. Roman Dmowski, 5. Thomas Woodrow Wilson

W żadnym razie. Liga nie powinna ograniczać praw suwerennych państw i zmuszać ich do podejmowania akcji, które nie leżą w ich interesie — (tu wybierz) 1. Paul von Scheidemann, 2. David Lloyd George, 3. Georges Clemenceau, 4. Roman Dmowski, 5. Thomas Woodrow Wilson