Sprawdź się
Heraklita uznajemy za przedstawiciela...
- szkoły milezyjskiej.
- jońskiej filozofii przyrody.
- szkoły eleackiej.
- szkoły megarejskiej.
Wskaż zdania dotyczące Heraklita, które są prawdziwe.
- Heraklit uważał, że pierwszą przyczyną jest powietrze.
- Filozof postulował, że istnieje wielość niezmiennych bytów.
- Zdaniem myśliciela z Efezu jedynie zmienność jest tym, co stałe.
- Heraklit uznawał logos za miarę, rozum i boskie prawo urzeczywistniające wszelkie istnienie.
Zaznacz właściwe słowa w tekście.
Stanowisko filozoficzne Heraklita określamy mianem {#wariabilizmu}/{idealizmu}, ponieważ twierdził on, że wszystko, co istnieje, jest {#zmienne}/{stałe}.
Przyporządkuj właściwe twierdzenia dwóm filozofom prezentującym skrajnie odmienne stanowiska.
Byt jest tylko jeden i nic poza nim nie ma. Niemożliwym jest, aby doszło w nim do jakiegokolwiek rozdzielenia, ponieważ stanowi on niepodzielną jednolitość. Podzielność umożliwiałaby istnienie wielu bytów, a jak wiemy, za sprawą logosu nie ma takiej możliwości., Byt nigdy nie powstaje ani nie ginie., Zmienność i wielość rzeczy zachodzi dzięki rozrzedzaniu i zagęszczaniu pierwszej zasady., Proces stawania się obejmuje sobą wszystko, co istnieje jako wieczna zmiana., Proces ginięcia i powstawania bytów zachodzi za sprawą mieszania się czterech żywiołów., Z walki rodzi się wszystko., Byt jako podzielna całość wytwarza wielość rzeczy., W sprzeczności kryje się harmonia jedności., Byt stanowi rodzaj zamkniętej, skończonej całości, doskonałej jedności, w której nie zachodzą żadne zmiany, a więc panuje w nim całkowity bezruch.
| Heraklit (wariabilizm) | |
|---|---|
| Parmenides (szkoła eleacka) | |
| ? |
Przyporządkuj ilustracjom opisy właściwych filozofów. Zastanów się nad pojęciami zmiany, stawania się w kontekście rozważań jońskich filozofów przyrody. Jak myślisz, co może wynikać z tych rozważań? Jakie mogą one mieć dla nas znaczenie? Swoje przemyślenia zapisz w formie krótkiej notatki.
Zastanów się nad pojęciami zmiany, stawania się w kontekście rozważań jońskich filozofów przyrody. Jak myślisz, co może wynikać z tych rozważań? Jakie mogą one mieć dla nas znaczenie? Swoje przemyślenia zapisz w formie krótkiej notatki.
Zaznacz, które zdania są prawdziwe, a które fałszywe.
| Zdanie | Prawda | Fałsz |
| Dzieło Heraklita, napisane w postaci dialogów, zachowało się w całości do czasów współczesnych. | □ | □ |
| Swoje rozważania Heraklit spisywał w sposób zawiły, aby nie zostały one zrozumiane przez osoby niepowołane. Stąd przydomek filozofa: “ciemny”. | □ | □ |
| Filozof z Efezu uważał, że pierwszą zasadą jest ogień, ponieważ wyraża on wieczną zmienność. | □ | □ |
Tych, którzy wstępują do tych samych rzek, coraz to inne zalewają wody., 2.
Woda morska najczystsza i najbardziej zanieczyszczona: dla ryb pitna i życiodajna, dla ludzi nie do picia, trująca., 3.
Choć logos obowiązuje wszędzie, na ogół każdy rozumuje po swojemu.[Cytat: Heraklit z Efezu, Zdania, tłum. A. Czerniawski, Gdańsk 2005, s. 15-16, 24.], 4.
Ogień niedosytem i nasyceniem. zmienność Możliwe odpowiedzi: 1.
Tych, którzy wstępują do tych samych rzek, coraz to inne zalewają wody., 2.
Woda morska najczystsza i najbardziej zanieczyszczona: dla ryb pitna i życiodajna, dla ludzi nie do picia, trująca., 3.
Choć logos obowiązuje wszędzie, na ogół każdy rozumuje po swojemu.[Cytat: Heraklit z Efezu, Zdania, tłum. A. Czerniawski, Gdańsk 2005, s. 15-16, 24.], 4.
Ogień niedosytem i nasyceniem. sprzeczność Możliwe odpowiedzi: 1.
Tych, którzy wstępują do tych samych rzek, coraz to inne zalewają wody., 2.
Woda morska najczystsza i najbardziej zanieczyszczona: dla ryb pitna i życiodajna, dla ludzi nie do picia, trująca., 3.
Choć logos obowiązuje wszędzie, na ogół każdy rozumuje po swojemu.[Cytat: Heraklit z Efezu, Zdania, tłum. A. Czerniawski, Gdańsk 2005, s. 15-16, 24.], 4.
Ogień niedosytem i nasyceniem. logos Możliwe odpowiedzi: 1.
Tych, którzy wstępują do tych samych rzek, coraz to inne zalewają wody., 2.
Woda morska najczystsza i najbardziej zanieczyszczona: dla ryb pitna i życiodajna, dla ludzi nie do picia, trująca., 3.
Choć logos obowiązuje wszędzie, na ogół każdy rozumuje po swojemu.[Cytat: Heraklit z Efezu, Zdania, tłum. A. Czerniawski, Gdańsk 2005, s. 15-16, 24.], 4.
Ogień niedosytem i nasyceniem.
Połącz pojęcia z wybranymi aforyzmami Heraklita.
„Ogień niedosytem i nasyceniem”., „Tych, którzy wstępują do tych samych rzek, coraz to inne zalewają wody”., „Woda morska najczystsza i najbardziej zanieczyszczona: dla ryb pitna i życiodajna, dla ludzi nie do picia, trująca”., „Choć <em>logos</em> obowiązuje wszędzie, na ogół każdy rozumuje po swojemu”.[Cytat: Heraklit z Efezu, <em>Zdania</em>, tłum. A. Czerniawski, Gdańsk 2005, s. 15-16, 24.]
| pierwsza przyczyna | |
| zmienność | |
| sprzeczność | |
| logos |
Zapoznaj się z dwoma wierszami inspirowanymi rozważaniami Heraklita. Zinterpretuj obydwa utwory, odnosząc się do przemyśleń filozofa z Efezu.
Heraklicie, przyjacieluHeraklicie – przyjacielu, nauczyłeś mnie kochać ogień
i umierać w każdej chwili. Odkąd ujrzałam twoje
pisma – a trawił je ogień, ten sam, który otwiera
wnętrza zalakowanych kopert, i pochłania miasta,
wiedziałam, że jesteś jedynym prorokiem.Źródło: Halina Poświatowska, Heraklicie, przyjacielu.
Rzeki HeraklitaNikt nie wstąpi dwakroć do tej samej rzeki,
Ta sama rzeka już nie jest tą samą,
Taka bowiem jest natura rzek.
Podobnie twój zmienny metabolizm
Oznacza, że już nie jesteś sobą.
Umierają komórki; a taki układ
Ciał niebieskich, kiedy wyznała, że cię kocha,
Nie powtórzy się za jej życia.
Powiesz, żeś wykonał pomnik
Trwalszy od spiżu; lecz
Spiż też niszczeje.
Twój najlepszy wiersz, wiersz, o którym myślę,
Nawet język, w którymś go napisał,
Nawet samo pojęcie języka, wszystko to
Przeminie z czasem.Źródło: Derek Mahon, Rzeki Heraklita.